* Oorlogstaal Een tijdje geleden publiceerde AEL een "open brief aan de antiglobalisten" (1). De open brief ging niet onopgemerkt voorbij, onder meer door de oorlogstaal die erin gesproken werd (2). Wat te denken van zinnen zoals deze: "[…] vecht eerst terug en filosofeer er daarna over. Sla eerst terug en bekijk het morele later. We staan niet voor een morele vijand, dus laat ons niet het slachtoffer worden van onze moraliteit." Het lijkt me behoorlijk in tegenspraak te zijn met het opbouwende, hoopgevende verhaal van de anders/antiglobalistische beweging. Dat verhaal is nochtans strijdvaardig en allesbehalve 'soft'. Het gaat de anders/antiglobalisten onder meer over de herovering van de publieke ruimte, het ondermijnen van de dictatuur van de financiële markten, het doorbreken van het neoliberale eenheidsdenken en het experimenteren met en ruimte bieden aan alternatieven. Het is een beweging die zich richt tot het individu in al zijn/haar verscheidenheid, een beweging die mensen oproept de toekomst in eigen hand te nemen en hun morele verantwoordelijkheid op te nemen. Met die anders/antiglobalistische perspectieven leek AEL niet erg vertrouwd te zijn. Integendeel, AEL sprak nogal minachtend over de dynamiek van sociale fora als 'solidariteitsfestivals', wat dan om één of andere - voor mij onbegrijpbare reden - per definitie het "internationaal volksverzet tegen alle vormen van onderdrukking, uitbuiting en onrechtvaardigheid" zou uitsluiten. Ik heb altijd gedacht dat het opbouwen van een internationale verzetsbeweging ook inhoudt dat er vertrouwensbanden en contacten gesmeed worden tussen diverse bewegingen en organisaties en dat sociale fora daar een goed instrument voor kunnen zijn (mits ze stevig geworteld zijn in een basisbeweging, en daar lijkt het voor het BSF een beetje verkeerd gelopen te zijn). Dat wordt trouwens door de praktijk bevestigd (zie bv. de succesvolle internationale campagne tegen de WHO). * Doodlopend straatje Ik begrijp wel dat het onrecht dat de Arabische volkeren oa. in Palestina te verduren krijgen hen ongeduldig maakt en ik ga Palestijnse jongeren die uit machteloosheid en gebrek aan toekomst stenen gooien naar de Israëlische bezettende strijdkrachten niet veroordelen. Maar vormen bomaanslagen tegen Israëlische burgers, al dan niet gepaard gaande met zelfmoord, een oplossing? Ze zijn misschien een uitweg voor opgekropte frustratie maar dan wel een drastische uitweg, met onverantwoord hoge menselijke kosten. Ik lees tussen de regels van de AEL-brief "onvoorwaardelijke" steun aan dergelijke 'verzetsvormen'. Ik kan - zoals vele anders/antiglobalisten - niet meestappen in zo'n immorele logica. Dergelijk geweld creëert ontzaglijke angst en angst is de slechtst mogelijke basis voor de opbouw van een samenleving. De krachtsverhoudingen zijn bovendien zodanig dat geen van beide partijen, Israël noch de Palestijnen, het conflict kunnen 'winnen' en het dus eindeloos kan doorgaan, met eindeloos leed als gevolg, en zonder ooit tot op een oplossing te komen. Dergelijke bomaanslagen zijn een doodlopend (letterlijk en figuurlijk) straatje. * Immoraliteit als belangrijkste hinderpaal De AEL-brief droop verder van de hypermasculiene strijd- en heldenretoriek. Zo schreef AEL: "waar we worden aangevallen met strijdkracht en brutaliteit, zouden we moeten terugslaan met gelijke strijdkracht en brutaliteit" en "ons enig kapitaal zijn onze activisten en zij zijn mensen die bereid zijn te sterven voor de zaak van rechtvaardigheid en gelijkheid". Nu ga je mij niet horen zeggen dat we passief criminalisering, repressie en 'doodzwijging' moeten ondergaan, maar als wij echt een betere wereld willen, een wereld die in tegenstelling tot het marktkapitalisme gebaseerd is op een diversiteit van menselijke waarden, dan mogen we onszelf niet laten meesleuren in de logica van onze immorele tegenstanders. Immoraliteit, van welke strekking dan ook, is de belangrijkste hinderpaal voor het komen tot een andere wereld. Menig wereldverbeteraar kwam in de vorige eeuw pijnlijk tot de conclusie dat de andere wereld waar ze voor gestreden hadden en waar ze zoveel bloed en tranen mee verantwoord hadden, even immoreel was als datgene wat ze hoopten te bekampen. Ergens onderweg, langzaam, stilzwijgend en met wegkijkende blikken, was de moraal verloren gegaan. Ik besef dat dit soort redeneringen gemakkelijker gezegd dan uitgevoerd kan worden, zeker vanuit een comfortabel westers perspectief, maar is er een ander alternatief dan het gebruiken van onze individuele en sociale verantwoordelijkheid, moraal en creativiteit om samen langzaam, maar zeker de problemen op te lossen? * De platformtekst van Resist De AEL was er zelf waarschijnlijk ook al achter gekomen dat nogal wat anders/antiglobalisten problemen hebben met het bovenstaande. Na de open brief bleef het dan ook enkele weken stil. En dan plots was RESIST er, een gedeelde Pvda-AEL-lijst, aangevuld met een aantal anderen. Abou Jahjah wil echter niet dat de lijst beperkt wordt tot AEL-Pvda. De deur staat dus nog open. De vraag is in hoeverre AEL nog interesse heeft voor de anders/antiglobalistische beweging? En ook of de platformtekst de verschillende groepen binnen de beweging kan aanspreken. Wat er ook van zij, de platformtekst van de lijst RESIST is teleurstellend. Ten eerste zijn er geen specifieke anders/antiglobalistische eisen in de platformtekst terug te vinden. Voor alle duidelijkheid: oorlog is een essentieel strijdthema voor de anders/anti-globalistische beweging, maar een thema dat al langer bestaat en niet specifiek is voor deze beweging. Thema's waar de beweging zich op profileerde, zijn: schuldkwijtschelding, illegitimiteit WHO, wanbeleid van IMF en Wereldbank, Tobintaks, participatieve democratie, duurzame landbouw, liberalisering en privatisering publieke diensten, strijd tegen intellectuele eigendomsrechten, commercialisering media en reclame... Zelforganisatie is het enige anders/antiglobalistische thema dat door AEL opgepikt wordt. De lijst RESIST is opgehangen aan de thema's imperialisme, oorlog en minderhedenbeleid. Op zich zijn dit belangrijke thema's, maar te beperkt om geloofwaardig te zijn. Er zijn zoveel andere problemen in de wereld die ook aangepakt moeten worden en waarover de kandidaten indien verkozen een mening zullen moeten hebben, waarover de potentiële kiezer geen informatie gegeven wordt. Frappant is ook dat het thema van de illegalen en politieke en economische vluchtelingen, één van de dossiers waar de neoliberale globalisering haar meest smerige en repressieve gezicht toont en waar de allochtone basis van AEL toch een bijzondere gevoeligheid voor zou moeten hebben, niet eens vermeld wordt. * Een samenhangend programma ? Het platform slingert heen en weer tussen een vaag en sloganesk anti-imperialisme en meer specifieke eisen rond minderhedenbeleid. Die meer specifieke eisen vinden we terug in punt 4, meteen het meest overtuigende punt van het platform. Alleen blijkt ook hier weer hoe beperkt en ondoordacht de focus van deze lijst is. Waarom heeft men het hier enkel over de thema's onderwijs, huisvesting en tewerkstelling in verband met minderheden? Waarom worden hier niet meteen op basis van een omvattende, goed doordachte analyse andere sociale groepen die hier problemen ondervinden bij betrokken? Heeft men eigenlijk een poging ondernomen een coherent programma op te stellen of heeft men zich beperkt tot het verdelen van 'punten' onder elkaar? De nogal kunstmatige manier waarop de oorlog als bindmiddel tussen de verschillende eisen en betrokkenen gebruikt wordt, laat niet vermoeden dat er veel fundamenteel en creatief denkwerk verricht werd. Dat de oorlog een belangrijk gegeven is en niet los te zien valt van de huidige sociaal-economische ordening is juist, maar het is verkeerd om elke vorm van "sociale afbraak" aan die oorlog te linken (wat bv. met de WHO, de EU, NAFTA,…?), of bij gebrek aan een degelijke analyse te zinspelen op een semantische/woordelijke link tussen de imperialistische en 'economische' oorlog. Bovendien, op basis van welke analyse (revolutionaire vermoeidheid of blindheid?) beschouwt RESIST "de toenemende agressie en oorlog in de wereld als een laatste (mijn cursivering) poging van het imperialisme om haar wereldvisie te vuur en te zwaard op te leggen." 'Het' kapitalisme/imperialisme zou wel eens creatiever kunnen zijn in het overwinnen van crisissen dan de schrijvers/schrijfsters van het RESIST-platform vermoeden. * Hoe verhoudt Resist zich tot andere progressieve sectoren ? De oproep van Resist is gericht aan 'arbeiders en volkeren'. Naast het feit dat dit volgens mij absoluut niet aanspreekt (smaakt ook nogal naar een slecht CVP-achtig compromis), toont dit nogmaals de beperkte focus van deze lijst: wat met feministen, ecologisten, media-activisten, derde wereld-activisten, holebi-activisten, vluchtelingenwerk(st)ers ... ? De anders/anti-globalistische beweging heeft terecht al deze strijdpunten op dezelfde hoogte geplaatst en is er door de praktijk, maar ook door het ontwikkelen van gemeenschappelijke analyses in geslaagd duurzame bruggen te slaan tussen de verschillende bewegingen en organisaties. Dit werk is allesbehalve voltooid maar werpt wel reeds vruchten af. De vraag stelt zich hoe AEL en RESIST zich verhouden tot deze andere segmenten van de progressieve gemeenschap? Pijnpunten als vrouwen- en holebi-rechten naar de private sfeer verwijzen, is iets te gemakkelijk. Is het teveel gevraagd van een leider van een emancipatiebeweging om een groep allochtone jongeren die een journaliste voor 'hoer' uitschelden er kordaat op te wijzen dat dit onaanvaardbaar is ? (3) * De rangen gesloten ? Dyab Abou Jahjah heeft Louis Paul Boon goed gelezen als die zei "schop de mensen tot ze een geweten hebben" (4). Abou Jahjah heeft hard geschopt en het was nodig in het bange, blanke Vlaanderen. Maar weet Abou Jahjah ook dat Boontje een boek schreef met als titel 'Ook de afbreker bouwt op'. Het RESIST-platform valt wat dit betreft nogal mager uit. Bovendien, waar blijft de publieke discussie binnen de progressieve allochtone gemeenschap? Mag uit de radio-stilte afgeleid worden dat iedereen tevreden is met dit platform? Of heeft de dyaboliseringscampagne tot gevolg gehad dat de rangen zo gesloten zijn, dat binnen de allochtone emancipatiebeweging (die uiteraard ook vooral de autochtone bevolking moet emanciperen) geen onderlinge, publieke kritiek meer mogelijk is ? Stijn Oosterlynck --------------------------------------- (1) Te lezen op http://www.belgium.indymedia.org/front.php3?article_id=45189; (2) Dit artikel beoogt geen volledige bespreking van de open brief, maar wijst vanuit een (!) positie binnen de anders/antiglobalistische beweging op een aantal pijnpunten. Het is waarschijnlijk dat mensen vanuit een andere positie binnen de beweging andere analyses zullen maken. (3) Het is onwaarschijnlijk dat dezelfde jongeren Yves Desmet als man voor 'hoer' zouden uitschelden, wat meteen de sexistische ondertoon van het verwijt aantoont. De verzachtende omstandigheden die in een comment op Indymedia.be aangehaald werden (politie-repressie en criminalisering in de media), staan ons toe het incident te begrijpen en in de juiste context te plaatsen, maar dat is nog iets anders dan goedkeuren. (4) Raf Custers wordt bedankt voor deze voorzet (zie discussie indymedia.be) ------------------------------------ P.S. In een volgend nummer van DIOGENE(S) kan uiteraard het antwoord van de initiatiefnemers van Resist, op de kritiek van Oosterlynck aan bod komen. DIOGENE(S) 41