De Centrale,
Gent :
De
andersglobalisten en het Belgische voorzitterschap van de Europese Unie
23 februari 2002
Debat 1 : Waar
staan we na Brussel ?
met Eric Goeman (Attac Vlaanderen), Marc Vandepitte (Christenen voor Socialisme, D14), Stefaan De Clercq (Oxfam Solidariteit)
artikel Yves De Smet : dialoog weigeren is altijd dom : verliezers zijn uiterst linksen.
De Smet verdeelt de andersglobalisten in twee kampen : de domme en de wijze andersglobalisten. Maakt de hele pers deze uitsplitsing niet ? (en zijn ze zo niet medeplichtig aan de verdelingsstrategie (zie verder) die door het establishment wordt gebruikt om de beweging in diskrediet te brengen ?)
De reacties van de pers op de top van Gent waren reacties van geruststelling : de ervaring van het omgaan met de voetbalhooligans van euro 2000 loont blijkbaar ook voor de omgang met politieke hooligans. De berichtgeving was er n van opluchting, er was weinig of geen berichtgeving over de inhoudelijke boodschap van de betogende andersglobalisten.
Over de top van Brussel verdeelde de berichtgeving zich in twee kampen : de betoging van de vakbondsorganisaties werd positief onthaald door de pers, maar in de berichtgeving over de betoging van D14, waarop de vakbonden afwezig waren, werd de boodschap er opnieuw n van antiglobalisten, dat betekent geweld. De inhoudelijke boodschap werd opnieuw volledig weggemoffeld.
Vragen aan het panel
Zal de beweging in Belgi platvallen ? Is er berhaupt een beweging ? Wat is de evolutie die deze beweging heeft doorgemaakt?
Hoe moeten we verder aan deze beweging bouwen ? Het is duidelijk dat het allemaal niet van een leien dakje zal verlopen en er veel hinderpalen in de weg staan. Wat met de oproep van Verhofstadt tot dialoog ? Moeten we het debat weigeren of juist aangaan ?
Eric Goeman (Attac Vlaanderen)
Het is tijd voor zelfkritiek. Ik maak een korte evaluatie.
Het is positief dat zoveel mogelijk organisaties nu samenwerken. De buitenwereld doet denigrerend over de soms moeilijke samenwerking van deze progressieve bewegingen, maar het is ons toch gelukt om in Brugge, Luik, Gent en Brussel tot een goede samenwerking te komen, ondanks het feit dat het heel moeilijk is geweest om alle verschillende meningen op elkaar af te stemmen.
Hebben we iets bereikt ? Hebben we invloed uitgeoefend op de politieke krachtverhoudingen ? Nee, we hebben weinig of geen invloed gehad op de politiek. Er is alleen wat lippendienst bewezen vanuit de sociaal democratische partijen, meer is er niet want zij gaan door met hun neoliberale beleid.
Welke strategien worden gebruikt om de beweging in diskrediet te brengen ?
Sinds Seatlle tot vandaag blijken er telkens verschillende strategien in werking gezet, die vandaag tegelijk en door elkaar worden gebruikt.
Een eerste strategie is de marginaliseringsstrategie. Op het ideologisch vlak heeft men geprobeerd om ons, vooral via het woord anti-globalisten, in het hoekje te duwen van diegene die i.p.v. globalisering enge nationale belangen aanhangen.
Een tweede strategie die vanaf Praag, maar vooral na Gteborg, en ook in Gent werd gebruikt is de criminaliseringsstrategie. Het is de strategie van het bang maken, door in Gent bv. de scholen te sluiten etc. waardoor winkeliers van hun winkels massaal houten bunkers zijn gaan maken. In Brussel gebeurde dit door de andersglobalisten de meest weggestoken plek van Brussel toe te wijzen : Tour & Taxi.
Een derde strategie is de recuperatiestrategie. Hiermee verwijs ik vooral naar de open brief van Verhofstadt en het congres waarop Verhofstadt de bobos van de beweging uitnodigde. Deze strategie lijkt enigszins te werken. De internationale schouderklopjes die Verhofstadt van Naomi Klein en Noreena Hertz ontvangen heeft, zijn niet onbelangrijk : zij worden gelezen door de activisten, dus hun woorden tellen.
Tenslotte is er de verdelingsstrategie, waarbij gepoogd wordt de beweging te verzwakken door haar te verdelen in reformisten en revolutionairen. Dit is ook wat Yves De Smet in zijn artikel poogt te doen. Men stelt de dialoog tegenover en boven de straat. Ik zeg u : ik wil best de dialoog aangaan, maar ze mogen mij mijn straat niet afpakken. Ook deze strategie lijkt te werken : binnen de beweging heerst deze tweespalt reeds overal.
Waar zijn we als beweging nu in gefaald ?
We zijn gefaald in de popularisering van de strijdthemas van de beweging. We hebben teveel voor de eigen kring gewerkt en hebben de reeds overtuigden overtuigd. We hebben te weinig aansluiting gezocht en invloed gehad bij brede sociale groepen. We moeten creatief nadenken hoe we dit in de toekomst kunnen doen. Ik verwijs bijv. naar de manier waarop de Franse vakbonden het dossier van de privatisering van de openbare diensten als strijdthema hebben gepopulariseerd : ze huurden hele filmzalen af en stuurden hun militanten gratis naar The Navigators van Ken Loach. Ook de slogan think global, act local moeten we effectief toepassen : we moeten lokale gevechten tegen wantoestanden van het neoliberalisme verbinden met de grote strijd.
Stefaan De Clercq (Oxfam Solidariteit)
Positief was dat Oxfam mee aan de kar getrokken heeft van de milieubeweging, de vredesbeweging en de migrantenbeweging.
Ik maak vooral een evaluatie van het congres in Porto Alegre.
Ik verduidelijk eerst de situatie met Verhofstadt. Er is vanuit Porto Alegre nooit een categoriek njet geweest op zijn deelname. Alle politici waren welkom, maar dan als individu n ze moesten het platform onderschrijven. Uiteindelijk is het vooral zijn opdringerig gedrag geweest dat de doorslag heeft gegeven : hij kwam van New York, om 15u moest iedereen klaar staan, want dan zou hij een speech geven !
Positieve kanten van het congres in Porto Alegre :
- de aanwezigheid van de vakbonden
- het anti-oorlogsthema was sterk aanwezig en heeft geen wig geslagen in de beweging, wat nochtans werd gevreesd.
- Het forum is in zijn opzet geslaagd : het moest vooral een ontmoeting zijn tussen verschillende bewegingen, het was nooit de bedoeling om tot een slottekst te komen
Negatief :
- er was te weinig vertegenwoordiging van Afrika en Azi
Uit Porto Alegre bleek echter vooral dat men 1 grote beweging wil maken, en dat is hartverwarmend ! Het is ook belangrijk, want als iedereen achter mekaars eisen gaat staan, heb je veel meer macht. Dat is ook wat de afgelopen maanden in Belgi is gebeurd, behalve dan de vakbonden.
In Porto Alegre werd ook het voorstel geopperd om continentaal te gaan samenwerken.
Toch is het mijn voorstel om ook het globale karakter en de kracht daarvan niet uit het oog te verliezen. De ervaring van de Braziliaanse syndicaten met de privatisering van het water kan zeker tot nut zijn in het Europese dossier van de privatisering van de openbare diensten. De slogan zou dus ook moeten worden aangevuld met act global.
Marc Vandepitte (Christenen voor het
socialisme, D14)
Heeft de beweging nu iets opgeleverd ?
Hebben we nieuwe bondgenoten gevonden ?
Ik verwijs naar de evaluatievergadering die we met D14 hebben gehouden na de top in Brussel.
- de betoging is er geweest, en het is er 1 geweest, er is een eenheid gevonden, dat op zich was al een succes
- hoe zit het met de radicaliteit van onze acties ? De directe actie, zoals het doen mislukken van de top in Seattle en Genua, dat is niet gelukt in Brussel. Maar ook kleine, plaatselijke directe acties, zoals de bezetting van Kleine Brogel, mogen niet uit het oog worden verloren.
- De mobilisatie in Brussel is gelukt, vooral door de vakbonden en grote organisaties op basis van een gematigd anti-kapitalistisch programma, maar ook de mobilisatie op basis van een radicaal anti-kapitalistisch programma is gelukt. Maar toch is hier nog te weinig gemobiliseerd, er is teveel aandacht gegaan naar de reeds overtuigden.
- Er is daadwerkelijk aan democratische besluitvorming gedaan. Alle vergaderingen, alle stuurgroepen waren open en toegankelijk voor iedereen, dat was niet zo bij vele NGOs, maar wel bij D14. Alhoewel we er 5 maanden over hebben gedaan om tot een platformtekst te komen, is het uiteindelijk gelukt.
- Toch hebben we het inhoudelijke debat gemist. Velen mensen die meeliepen in de betoging wisten eigenlijk niet goed hoe wat er in Laken op het spel stond, en hoe Europa nu juist in elkaar zit.
- Het politiegeweld heeft de beweging inderdaad ingepakt, maar toch zijn velen overtuigd. De internationale temas, de scherpere tegenstelling tussen noord en zuid, tussen fictief en reel kapitaal, dat heeft de beweging toch duidelijk kunnen maken.
Wat zijn nu de
uitdagingen voor de toekomst ?
- we moeten creatief zoeken naar directe nieuwe actievormen
- we moeten werken aan vorming en studie
- we moeten werk maken van de alternatieven : we krijgen teveel het verwijt dat we wel weten waar we tegen zijn, maar niet wat we voorstaan. Hier moet een grote denkoefening gebeuren, waarin de verscheidenheid die bestaat in de beweging ongetwijfeld duidelijker zal worden en zich scherper zal gaan stellen.
- We mogen de jongeren absoluut niet verliezen. Zij zijn niet zo georganiseerd, trekken eerder van actie naar actie, dat zorgt wel voor dynamisme maar zal dit blijven duren ? De oude rotten daarentegen richten al vlug een vzw op, gaan zich in een organisatie wentelen, maar komen misschien wel het dynamisme van de jongeren tekort.
- We moeten ons internationaal organiseren, dit verder uitbouwen.
- We mogen niet in de val van de recuperatiestrategie vallen. Op een debat voor jongeren in Mechelen, waar ik samen met Yves De Smet en een aantal europarlementsleden was uitgenodigd noemde iedereen zich bij het begin van het debat antiglobalisten. Tot puntje bij paaltje komt en men niets te maken wou hebben met mijn argumenten. Er bestaat dus het gevaar dat iedereen zich antiglobalist noemt, tot het geheel verwatert.
Reactie van
Stefaan De Clercq
De internationale samenwerking is ook nodig om echt een tegenwicht te vormen. We mogen ons belang niet overschatten. Uiteindelijk is de Seattle top mislukt om volgende redenen : 1. de antiglobalisten stonden (veilig en wel) op straat, ze namen niet deel aan de top 2.er bestonden interne contradicties tussen EU en de VS 3) alle ontwikkelingslanden stonden op dezelfde lijn.
Reacties en
debat met het publiek
* Als we de stem van de 3de wereld meer invloed willen doen krijgen, dan moet een institutie als de VN volledig worden hervormd.
*De helft van het debat blijkt over de media te gaan en over het beeld dat we in de media krijgen. Als we dit beeld dat van ons wordt opgehangen zo belangrijk is, moeten we dan geen mediacel oprichten en aan PR gaan doen, om aan een goede communicatie te doen ?
het probleem is dat je het beeld dat men van je ophangt in de media uiteindelijk nooit in de hand hebt
het is beter het heft in handen te nemen, en zelf aan media te doen, vandaar indymedia.
In deze mediamaatschappij lijkt de slag om de media te halen ineens bijna het allerbelangrijkste. Een actie lijkt pas gelukt als je de media hebt gehaald. We mogen onze actieschemas echter niet in dienst stellen van het halen van de media. Toch maakt de media deel uit van het verhaal : zonder het geweld van gteborg hadden we de media niet gehaald en hadden we niet bestaan.
(veel kritiek op dit negativisme : we zouden niet bestaan hebben zonder dit geweld ?)
*spreken de 3 panelleden niet elk voor hun eigen winkel, is er geen nood aan het uitbouwen van (overkoepelende) structuren, aan het zoeken naar gesprekspartners ? (pleidooi voor dialoog met politieke besluitvorming)
eerst en vooral moeten we een onderscheid maken tussen geweld en directe actie of burgerlijke ongehoorzaamheid. Deze laatste zijn actievormen die grenzen verleggen.
I.v.m. de dialoog met de politieke besluitvorming : politici overtuig je niet zomaar met onze themas, dat gebeurt alleen als je de basis meehebt.
* Er is inderdaad geen sprake van eenheid in de beweging. Een eerste groep doet een beroep op de regeringen en vindt dat die multinationals aan banden moeten leggen. Een tweede groep vindt de politiek en haar regeringen medeplichtig, vindt dat ze in handen zijn van de multinationals.
* het is belangrijk dat we ons als beweging voorbereiden over hoe we gaan reageren op de nakende oorlog.
* het is een feit dat de huidige politieke partijen een neoliberaal uitvoeren, soms zelf zonder dat ze het beseffen, daar kan je niet omheen. Toch zijn niet de politieke partijen de vijanden, maar de grote handelsbelangen, de multinationals, grote financile instellingen, etc.
Ik verwijs naar de jaren 60, waar er veel strijd is gevoerd tegen de politiek, maar weinig tegen de economie. Als we nu ook hetzelfde gaan doen, dan is dat de zwakte van onze beweging. We mogen niet in de val van de anti-politiek trappen ! Minder regering, minder politieke controle, dat is immers juist wat de neoliberalen willen !
De economie wordt te weinig aangevallen, dat zie je ook aan de publieke opinie : mensen hebben meer vertrouwen in bedrijfsleiders dan in politiekers.
ik zou dit onderscheid politiek/bedrijfswereld niet zo scherp stellen : ze hebben elkaar nodig, wisselen vaak personeel uit, gebruiken vaak dezelfde methoden
* 11 september heeft veel te weinig invloed gehad op de beweging. Het enige effect was dat we de slogan NO WAR hebben meegenomen en de vredesbeweging actief is meegestapt. Maar de analyse van de gevolgen van 11 september voor onze beweging hebben we niet gemaakt. Een voorbeeld is dat de strijd tegen het terrorisme bijna ontaard in een strijd tegen afwijkend gedrag. We zijn op weg naar een algehele controle, naar een politiestaat : deze analyse mogen we niet missen !
* Wat hebben we dan wel bereikt ?
De tegenpartij is in paniek !!!
* moeten we het begrip concurrentie niet bestrijden en vervangen door het begrip solidariteit, die de ware bestaansreden is van de mensen.
* Wat hebben we nog bereikt ?
Wel, na jaren van depressie, van hopeloos denken van er is toch niets aan te doen, krijg je nu weer beweging ! Misschien is het anti-kapitalisme geen algeheel forum van de beweging (niet iedereen die meedoet is een overtuigde kapitalist). We kunnen ook niet gaan eisen dat de beweging moet worden versmalt tot dit overtuigde anti-kapitalisme, alhoewel het anti-kapitalisme er ook een plaats in moet krijgen. We kunnen echter wel besluiten dat de beweging alleszins een beweging is voor mensen die op straat komen tegen de uitwassen van het anti-kapitalisme.
Debat 2 :
Wat heeft de beweging nu na 6 maand
Belgisch voorzitterschap politiek opgebracht ?
met Mil Kooyman (ABVV Scheldeland), Frans Teuchies (11.11.11.), Han Soete (Indymedia, D14)
(Cfr. criminaliseringsstrategie).
*In de terrorismewetgeving, die nu op de top in Barcelona voorligt, wordt heel de beweging als terrorisme gezien. We moeten de gevolgen van 11 september voor de beweging goed inschatten en analyseren. Geschrokken van de aanslag hebben we al het geweld op 1 hoop gegooid en hebben we zo geweldloos proberen te zijn. Maar het geweld van Genua en van Gteborg is peanuts in vergelijking met het politiegeweld en het geweld van het kapitalisme.
Het anti-terrorisme is vandaag een voorwendsel om alle tegenspraak tegen la pense unique te smoren. Ook het terrorisme van Al Quaeda , dat een terrorisme is van de rijken, en het terrorisme van de Palestijnen, dat een terrorisme is van de armen, wordt op 1 hoop gegooid.
*De Amerikanen hebben inderdaad op grote schaal misbruik gemaakt van 11 september. Als er lijkenpikkers zijn, dan zijn zij het wel. Overal dringt het 11 september discours nu door. Ook meer internationale handel zou nu een manier zijn om de misdaad van het terrorisme te bestrijden. We hebben ons vergist in de manier waarop zijn hun neoliberale agenda na 11 september overal hebben kunnen doordrukken.
* Als we de evaluatie van de laatste 6 maand willen maken, dan begin ik bij Genua. Ik zie dat we reageren tegen de Noord-Zuid verhoudingen, tegen de multinationals, etc.. maar tegen de oorlog doen we niets ! De VS heeft die oorlog zonder omwegen verklaard. Wij twijfelen er nog aan, maar zij niet ! Zij hebben er reeds toe besloten, de EU is zich, ondanks wat strubbelingen, aan het voorbereiden over hoe ze zich kunnen voorbereiden tegen de as van het kwaad, hoe de violen met de VS kunnen worden gestemd
We hebben ingebonden aan radicaliteit, ons laten doen door 11 september.
Evaluatie
* Waarom was er een aparte betoging tussen vakbonden en andersglobalisten ? (Mil Kooyman, ABVV Scheldeland) : omdat de vakbonden ergens vreesden hun representativiteit te verliezen.
* 11 september wordt ook op grote schaal economisch misbruikt ! iedere economische herstructurering, tot in de kleinste KMO, wordt nu verkocht als een probleem dat na 11 september is opgedoken. We weten dat velen een herstructureringsplan klaar hadden liggen en 11 september aangrepen om er mee uit te pakken.
* de beweging heeft nood aan creativiteit voor andere vormen van acties dan betogen : we mogen niet vergeten dat binnenkort bijna alle toppen in Brussel zullen plaatsvinden !
* Alhoewel ze elk hun agenda afzonderlijk hebben samengesteld hebben vakbonden en andersglobalisten elkaar nodig : geen van de twee is sterk genoeg om alleen een tegenwicht te vormen.
* het dossier van Genua en Gteborg is ook misbruikt om te voorkomen dat vakbonden zich bij de andersglobalisten zouden aansluiten. Ondertussen is er in de vakbonden echter steeds meer opening en debat over het thema globalisering, veel vakbonden en syndicalisten nemen al deel aan acties van andersglobalisten. Toch blijft er een inhoudelijk verschil tussen beide bewegingen.
Reactie en debat met het publiek
* op 18-22 maart is er in Mexico de Financing For Development conferentie : hoe gaat de beweging hiervoor mobiliseren en info geven ?
het probleem is dat er zoveel agendapunten tegelijk zijn, maar het is goed dat iedere specifieke beweging werkt rond zijn punten. De studenten rond het Bologna akkoord. De NGOs rond de Financing For Development conferentie, de Vredesbeweging rond de oorlog etc. Het is goed dat velen elkaar hebben gevonden in de beweging, dat ook individuen overtuigd zijn (niet iedereen behoort tot een organisatie). Het is immers heel moeilijk om voor ieder agendapunt de bevolking massaal te mobiliseren. Het probleem is echter dat we de bevolking eigenlijk niet hbben gemobiliseerd. We hebben alleen de reeds overtuigden overtuigd. We zijn gefaald in de popularisering van het gedachtengoed naar grote sociale groepen toe. Het oprichten van een Belgisch Sociaal Forum kan een oplossing zijn, bv. rond een aantal concrete dossiers als de privatisering van de openbare diensten.
* cfr. het debat in de vakbonden over andersglobalisme : hoe concreet is dit ? hoe ver willen de vakbonden gaan, welk ander europa willen de militanten ?
* cfr. dossier van privatisering van openbare diensten aanvechten ? Maar EU heeft hierover reeds beslist !! Hoe gaan we hierover actie nemen, hen doen terugkomen op die beslissing ? zijn we bv. bereid om 1 grote Europese staking te organiseren ?
* cfr. internationale agenda van overal neoliberalisme en vrijhandel doordrukken : nu in Qatar de verdere liberalisering is afgesproken, vind je dit akkoord onmiddellijk overal terug o.a. het privatiseren van de openbare diensten is daar een direct voorbeeld van. Het geloof in het feit dat meer vrijhandel de wereld zal redden is heel sterk en bijna onwrikbaar. Een andere wereld is alleen mogelijk als dit paradigma kan worden verlaten. Het is aan ons om dit paradigma te doorprikken en aan te tonen dat we het er niet mee eens zijn.