Zondagnamiddag 3/2/2: het middagjournaal van TV1 meldt dat een studie van 'Test Gezondheid' aantoont dat stadsmensen door de vieze verkeerslucht 10 tot 50 % meer kans op (bloed- en long-)kanker hebben dan plattelandbewoners. Op het einde van het bericht komt Ivo Mechels van Testaankoop verklaren dat we er zelf iets moeten aandoen: de auto meer thuislaten. Dat gaan we nu allemaal doen, zie. Als die brave mijnheer dat zo schoon vraagt. 

Even later, op VTM: minister Aelvoet wordt geïnterviewd over de nieuwste PCB-crisis. Vraagje voor de minister: zou ze zich niet ook eens bezighouden met de viezigheid die we continu inademen ? Of laten ook de 'groenen' (wiens ministers wel 'in het groen' zullen wonen) ons stikken in de vuile stadslucht ? Durven ook zij niet optornen tegen de oliemultinationals, voor wiens belangen het halve Amerikaanse leger in Arabische en andere olielanden aan de slag is ?

Maar waarom zouden Aelvoet en de Groenen zich met de vuile lucht bezighouden, als dat toch geen onderwerp is in de media ?

Zo komen we bij de verantwoordelijkheid van de VRT-top: De Graeve, von Wackerbarth, De Bock, Van Severen ... die we hier voor het gemak verder laten vertegenwoordigen door de heer De Graeve.

Wel, bij het fietsen doorheen Brussel moet ik vaak aan hem denken: als er weer eens een diesel zijn roet uitbraakt, als een startende wagen kinderen op het trottoir in een grijze wolk hult.

Niet dat De Graeve persoonlijk een veto tegen milieu-opvoeding via televisie (want daar gaat het om) zou gesteld hebben. Wel omdat hij een beleid voert waarin alles wat echt maatschappelijk geëngageerd is geen kans maakt.

Niet dat De Graeve de 'domme televisie' zou hebben uitgevonden. Hij zet enkel het rechtse werk verder dat in 1989 tot VTM leidde. Meteen al sneuvelde een programma dat jaren op de BRT gelopen had: 'Leven en Laten Leven', het enige programma dat ons wat milieubewustzijn bijbracht maar dat wel een doorn in het oog was van al wie zich ongeremd wil verrijken ("de economie laten groeien").

Van een voorganger van De Graeve, ene Vandenbussche is geweten dat hij journalisten op de vingers tikte als ze te veel milieunieuws brachten. De Graeve moet dat niet doen: zijn journalisten censureren zichzelf. 

Ondertussen kan het wel dat een VRT-weerman die Frank heet, via radio en teevee mag beweren dat het bijvoorbeeld lang niet zeker is dat het broeikaseffect uit de hand loopt. 

De al vermelde Leo De Bock (nu manager Canvas) antwoordde me eind jaren negentig toen ik hem vroeg wanneer de VRT terug een milieuprogramma zou brengen: "Als Censydiam uitwijst dat de kijker milieuprograma's wil, dan zullen we ze brengen". 

Zo schuift De Bock alle verantwoordelijkheid van zich af, ook al gaat het hier om een enorm maatschappelijk probleem dat ons allemaal raakt.

Volgens een studie van de Wereldgezondheidsorganisatie sterven er in de Europese Unie jaarlijks zo'n 80.000 mensen aan ziekten veroorzaakt door uitlaatgassen van het verkeer. Dat is bijna dubbel zoveel als de doden door verkeersongelukken (ca. 45.000). Uitlaatgassen doen niet enkel het aantal astmapatiënten stijgen, maar ook bronchitis en hartkwalen toenemen.

Komt er een kentering nu de consumentenorganisatie Testaankoop het probleem als een 'consumentenprobleem' gesteld heeft ? Want zo werkt onze 'consumptiedemocratie'. Zo werkt het brein van De Graeve, de man die in 1997 in 'Flanders Flash' - de internationale nieuwsbrief van de VRT - de taak van de VRT zo omschreef: "The customer is central and will be made happy and kept happy through diversity and through high quality". 

De Vlaamse "klanten" "gelukkig maken en gelukkig houden" ... Prachtige 'peptalk' van een VRT- boss die ons langzaam door de belangen van de olie-industrie laat vermoorden. (*)

Zijn journalisten zullen hem daar zeker bij helpen. Zo monteerden ze voor het TV1-zondag avondjournaal achteraan het bericht over de studie van 'Test Gezondheid', de relativering dat als oorzaak van kanker "roken veel belangrijker is dan het verkeer". Guy Neoliberaal mag gerust zijn: de VRT zal hem met deze studie 'niet stalken'. 'Kom op tegen Kanker': het blijft voor de VRT een individuele kwestie: minder auto rijden, minder roken en af en toe centjes geven voor een show ten behoeve van 'de sukkelaars'. 

Is er een alternatief voor dit VRT-non-beleid ? Vooreerst moet er op zijn minst een deskundig gemaakt én toegankelijk milieuprogramma komen. Maar er kan meer. Als de VRT nu al mensen in dienst heeft die waken over het taalgebruik en over de gelijke behandeling van mannen en vrouwen, dan moet er ook iemand komen die zowel productiemethoden als programma's 'screent' op hun ecologisch verantwoordelijk zijn of niet. En waarom kan de VRT niet de traditie heropnemen van de BRT die acties voor het milieu deed, zoals de bekende 'plant een boom'- campagnes ?


(*) Zonder de decennialange, groot- en kleinschalige tegenkantingen van de oliesector (die momenteel de machtigste staat ter wereld min of meer direct in handen heeft), hadden we al lang 'schone' brandstoffen, 'schone' motoren. Zie bv. het onderzoek dat Greenpeace terzake met veel te weinig middelen verricht.