"Nepal was en is geen democratie", geeft De Gucht eindelijk toe. Blijkbaar hebben ze bij de VLD door dat ze nogal in een moeilijk parket zitten in hun minimi-leveringen aan Nepal. Gerekend op het korte termijngeheugen van de kiezers van hun 'grote volkspartij', hopen ze dus dat de mensen vergeten dat ze eerst zeiden dat het een 'prille democratie' was.

Verdere renering van de VLD-voorzitter: België levert ook wapens aan Egypte, en Egypte is ook geen democratie. Maar Egypte heeft zich het recht om zich te verdedigen tegen bijvoorbeeld moslimfundamentalisten.

Ook vreemd. In feite stelt De Gucht met zijn 'geen democratie' dat beide staten dictaturen zijn (wat is 'geen democratie' anders dan een staat die niet door het volk wordt geregeerd maar door enkele machtigen?). Maar een dictatuur mag zich dus wel keren tegen volksgroepen die traditioneel niet echt veel respect genieten in de publieke opinie van het Westen, in deze dus moslimfundamentalisten of maoïsten. In feite gaat dit hier dus over een eurocentrische en gevaarlijke redenering waarin de ongeïnformeerde Westerse publieke opinie mag oordelen wie in die verre landen de 'goeien' zijn en wie de 'slechten'. Dat dit fundamenteel tegen de mensenrechten ingaat, is irrelevant, want het is een inherent waardeoordeel dat toestaat om wapens te leveren die gebruikt worden om andersdenkenden met macht de mond te snoeren of te doden.

De Gucht ging zelfs nog verder. Hij zei: 'wapens leveren kan een manier zijn om een democratie tot stand te brengen'.

Zover ik een beetje kennis heb van de geschiedenis, is het altijd al zo geweest dat minderheidsgroeperingen in de samenleving tégen de staat vochten om zo democratische rechten te verwerven. Gandhi, Martin Luther King, Jezus, Daens, Ché,... - dat waren géén dictatoriale machthebbers, maar mensen uit het volk die tégen de wapens van de dictatuur moesten vechten. 

De Gucht draait de redenering dus om: een democratie kan enkel tot stand komen als de 'demo', het volk dus, zijn rechten kunnen doen gelden. Dit kan je niet behalen door meer en betere wapens te leveren aan een dictatoriaal regime. Dat zal die wapens immers gebruiken voor één doel: het bewaren van het status quo, tégen het volk en dus tégen de democratische elementen in die samenleving.

Dat het hier gaat om 'moslimfundamentalisten' of 'maoïsten' is geen carte blanche. Ik ben geneigd om te zeggen dat het volk radicaler wordt in zijn gevecht tegen de staat als die staat radicaler optreedt tegen het volk. Die maoïsten in Nepal lopen rond met oude geweren, en mogen nu opgaan tegen minimi supermachinegeweren. Ik wil hier geen kant kiezen in het conflict, maar één ding is zeker: wapens leveren aan dictaturen is een garantie dat de democratische elementen minder kansen krijgen. Dictaturen functioneren immers door censuur en gewapende macht tégen het volk.   

Het is beangstigend hoe sterk ons Westers eurocentrisme blijkbaar blijft spelen in de beoordeling van conflicten in andere landen. Hoe snel is immers de lijn doorgetrokken dat iedereen die niét denkt als ons, geen democratische rechten heeft? Is dit geen middeleeuwse kruisvaardersredenering? 

Uit de geschiedenis blijkt verbluffend duidelijk dat allerhande volksrevoluties zoals Chili en Nicaragua (door democratische verkiezingen) met Westerse wapens werden vernietigd? Waren de Franse revolutie of andere democratische revoluties geslaagd als de koningen van Frankrijk en de reactionaire machthebbers van die tijd de wapens hadden gehad om die terug de grond in te boren? En zo nee, waar hadden we dan vandaag gestaan met 'vrijheid, gelijkheid, broederschap'? Laat me maar zeggen: nergens.

Als de VLD het méént met haar liberale principes, die in de grond door de proto-liberale denkers werkelijk democratiserend waren, zouden ze moeten beseffen dat een democratie enkel haalbaar is als het volk zélf kan kiezen hoe ze hun staat inrichten. Dat ze echter zo duidelijk hun waardeoordeel vellen over volkeren op duizenden kilometers afstand, is werkelijk beangstigend.

Maar het méést beangsigende van dit alles, is hoe weinig aandacht de Westerse publieke opinie hier over heeft. Het lijkt wel alsof de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens een vergeten principeverklaring is, dat we vandaag rustig terug kunnen wandelen naar de tijden van voor de Verlichting.

Er begint zich een grote vraag te vormen in mijn hoofd: worden we, als mensen, niet ongelooflijk bedreigd door onze onhebbelijke neiging om voor anderen te bepalen hoe hun leven eruit moet zien? 

Zoals de liberale denker John Stuart Mill zei, 150 jaar geleden, is er niks gevaarlijker dan de neiging van het gros van de mensen, om via hun 'morele codes', andersdenkenden met uitsluiting en vingerwijzingen te demoniseren, te veranderen, koste wat het kost. Eén grote grijze massa is minder confronterend en dus ook minder vermoeiend voor leden van die grijze massa, dan 'maoïsten', 'moslimfundamentalisten', 'anarchisten', 'migranten',...

We zouden er verdorie iets uit kunnen leren als we al deze groepen andersdenkenden in de marge van de grijze samenleving zouden tolereren en proberen begrijpen.