1) De vorige discussie kort samengevat Over één ding raakten we het eigenlijk eens: iedereen maakt propaganda. Het is informatie én propaganda (dixit 'Woody'). En zoals Han Soete schreef: "Iedereen kiest kant". Han haalde er het woordenboek bij: "Volgens Vandaele is propaganda niets meer of niets minder dan iemand van je mening trachten te overtuigen: 'een mening propageren'." * Een anonieme debateerder leverde volgende bijdrage aan de discussie. "Mijn vraag bij dit alles is of het uiteindelijke doelwit niet gemist wordt? Waar zijn die mensen die wel eens de andere informatie kunnen en willen, laat staan eens zouden moeten, lezen? Weten die dat deze informatie bestaat en toegankelijk is? Eenmaal ze dit weten, komen en blijven ze dan ook of lopen ze al gillend weg? Draagt de radicale "fuck off" mentaliteit (of stel, "niet met ons is tegen ons...") en het propaganda-model van sommigen bij tot het doel: het propageren van echte informatie naar de massa? (...) Een onafhankelijk informatieplatform zou moeten werken met een anti-dogma attitude (hoera! we mogen nog tegen iets zijn!) die objectiviteit, realiteits- en waarheidsgehalte hoog in het vaandel voert. Of die realiteit en waarheid ons ligt of niet...een switch van "fuck-off" naar "anti-bullshit" dus. Enkel op die manier kan het platform op termijn zijn doelstelling bereiken, namelijk een geapprecieerde, waardevolle en een door een breed lezerspubliek bezochtte autonome infomatiebron worden. " * Stijn O. gaf aan dat je eerlijk met mensen kan omgaan, door "duidelijk zijn over je eigen standpunt en dat standpunt blijvend in vraag te stellen." "Propaganda is een stap verder. Het is een ATTITUDE om bewust dat deel van de realiteit weer te geven dat past binnen de eigen doelstellingen en belangen en dat deel dat er niet binnen past te verwaarlozen, niet te vermelden, weg te denken, ... . Het is dus een sterk doorgedreven, uitgekiende en strategische versie van schrijven vanuit een bepaalde visie of standpunt. " En die manier van schrijven treft Stijn iets te vaak aan op Indymedia. "Bewust kritiek inslikken of bewust geen moeite doen om kritisch te zijn .. voor mij is dat propaganda! Je gaat dus imperialistische propaganda te lijf met anti-imperialistische propaganda. " (...) "Macht en machtsmisbruik doordringt de hele samenleving is niet enkel een zaak van de imperialist tegen de anti-imperialist. Degenen die in één opzicht slachtoffer zijn, kunnen in een ander opzicht de beul zijn. Weg dus met die bullshit van hoofd- en nevenproblemen! " * Een reactie op het standpunt van Stijn stelde: "Ik hou niet van dat kleed van maagdelijkheid dat je jezelf probeert aan te meten." Die zin onthult een ergernis die je als onafhankelijke wel vaker tegenkomt. Mensen die voor (de voordelen van) een partijpolitieke visie kiezen, vinden het vreselijk om altijd weer met 'zogenaamde' onafhankelijken geconfronteerd te worden. Enerzijds terecht, omdat er onder die onafhankelijken nogal wat zijn die in feite mooi met het systeem meelopen. Anderzijds onterecht, omdat er wel degelijk - maar ze lopen dun - onafhankelijke denkers zijn die niet voor de 'geborgenheid' van een partijstandpunt kiezen maar die onafhankelijk willen denken. En natuurlijk: je hebt beiden nodig: mensen die zich in partijen organiseren zowel als onafhankelijken die steeds weer alles in vraag stellen maar die bv. ook de kloven tussen partijpolitieke standpunten kunnen overbruggen. 2)De denker is niet de gedachte a) Hinderpalen genoeg om een debat om zeep te helpen Zoals ieder van ons al vaak heeft gemerkt dienen zich bij elke iet of wat uitgesponnen discussie tal van moeilijkheden aan die het debat kunnen doen stranden. Vooreerst: iedereen interpreteert 'woorden' op zijn/haar manier. Zie de disussie over radicaliteit en consequentie. Sommigen mensen lezen ook gewoon niet wat er staat. Discussiëren via een website werkt dat in de hand. Enerzijds omdat het toch niet zo leuk lezen is op een scherm. Anderzijds omdat het antwoorden bij sommigen gebeurt terwijl de telefoonlijn openligt ... Sommigen mensen sluiten zich gewoon af voor punten die niet in hun kader passen. Zo reageerde 'Vredesduif' op mijn 'propaganda-artikel' met te stellen dat ik de kloof tussen arm en rijk, alleen toeschrijf aan klimaat en wetenschap. Daarbij vergat hij wel het eerste punt in mijn betoog: een Marxistische economische analyse. Dankzij die vergetelheid kon hij besluiten: "Ik denk dat de schrijver geen kaas heeft gegeten van economie. (...) Het probleem met de schrijver is dat zijn kijk op de wereld zo onduidelijk en verwarrend is, dat hij wel een op hol geslagen schrijfmachine lijkt. In zijn uiteenzetting haalt hij zelf voorbeelden aan die andere verklaringen tegenspreken (bv over Allende) Is dat een toonbeeld van evenwicht in informatie?" Dat brengt ons bij een vierde probleem: nogal wat mensen kunnen gewoon niet overweg met de tegenstellingen, de paradoxen in de wereld. Ze eisen duidelijke visies maar hoe kan je duidelijke visies ontwikkelen op een onduidelijke wereld ? Probleem nummer 5 is dat veel mensen zichzelf (en anderen) vereenzelvigen/identificeren met hun gedachten. Enerzijds gaan veel mensen zo 'prat' op hun gedachten over allerlei aangelegenheden, dat ze kritiek daarop beschouwen als kritiek op zichzelf. Anderzijds spreken veel mensen anderen ook aan op hun gedachten. Als 'KaM' op Indymedia een verklaring poogde te ontwikkelen (zo zei hij zelf) waarom Tsjetsjenië niet en Palestina wel media- aandacht geniet, dan werd hij daarop aangepakt door iemand' die schreef: "Je hebt het weer eens mis". Zo krijg je geen uitwisseling van ideeën, maar een strijd tussen ego's. De 'aanvaller' had kunnen schrijven: "Die redenering klopt niet echt" of "Vergeet ook dit en dat niet" ... Dan kan je verder discussiëren. Want ... de twee - iemands persoonlijkheid en iemands gedachten - zijn echt te onderscheiden. Wie een beetje de werking van het menselijk lichaam kent, beseft dat je bv. wanneer je tegenslagen kent of vermoeid bent, er heel ander gedachten op na houdt dan in periodes van vreugde en veel energie. Wie beseft hoe we bijna constant gemanipuleerd worden door de media (denk maar aan reclame en politieke 'info'), realiseert zich ook dat we veel ideeën en visies 'opdoen' waar we, als we even doordenken, het eigenlijk niet mee eens zijn. Een onderscheid maken tussen jezelf en je gedachten - die eigenlijk 'passanten'/gasten zijn - is nodig om kritiek op ideeën en visies, tot op de bodem te kunnen maken. Anders verstrikken we in pogingen om "ons gezicht te redden", om "niet af te gaan in een discussie". Dan laten we het grote voordeel van een open debat, links liggen. Wat is dan dat grote voordeel ? Wel, door een open debat kunnen we enerzijds ideeën verliezen (ook het fenomeen van de 'hechting' - in Boeddhistische zin - speelt hier). Maar anderzijds kunnen we nieuwe ideeën winnen, oude ideeën verrijken met nieuwe inzichten enzoverder. Twee of meer, weten altijd meer dan één. Dat is de essentie van een debatcultuur. Niet het staande houden van een 'ego'. b) Socrates, Diogenes, Fassbinder ...: lastige mollen Een ander 'gegeven' is dat de meeste dieren én mensen naar zekerheid zoeken. Een pijn (aan de tanden bv.) waarvan je weet dat het gewoon wachten is tot ze verdwijnt, is veel makkelijker om dragen dan wanneer je die zekerheid niet hebt. De vrees voor een onzeker levenslot leidde in het westen tot sociale verzekeringsstelsels, tot 'levens-verzekeringen' zelfs. Een citaat, dat ik ooit in een documentairefilm-tijdschrift vond en nooit vergat, stelt het zo: "Reality does not exist, that we already know. This is also proven by the fact that most people live not in reality but in comfortable fictitious worlds in which they seek to maintain their role, the leading role of course, and this with maximum selfconfidence and plenty of gravity, always plenty of gravity." Nu bestaat 'dé realiteit' natuurlijk wel. Drop een atoombom en ... Maar in het citaat gaat het om de 'sociale realiteit' en die kan niemand geheel objectief beschrijven. En echt: we leven grotendeels in vaak comfortabele fictieve werelden in dewelke we zelf de hoofdrol spelen. Figuren zoals Socrates, Diogenes of de Duitse cineast Fassbinder doorprikten die wereldjes van zelfgenoegzaamheid. Doorprikten de schijn. En dat deed pijn. Ze haalden zekerheden onderuit. Ze kregen dan ook alle drie 'de wind van voor'. c) Twijfel komt harder aan ter linkerzijde Fassbinder zag het als doel van zijn films, mensen aan het twijfelen te zetten, zowel de bourgeoisie als de linkse 'sien'. De hardste tegenkritiek kreeg hij vaak uit die 'sien'. Wat begrijpelijk is. 'Alternatievelingen' aan het twijfelen brengen, komt bij hen vaak harder aan dan bij 'gevestigde burgers', voor wie de ideeën er niet zoveel toe doen, als ze maar de zekerheid van een gespekte bankrekening hebben. Mensen die voor hun ideeën willen leven (linksen, maar ook 'idealistische' rechtsen) doen twijfelen, het is om moeilijkheden vragen. Eén en ander bleek de jongste maanden in discussies op Indymedia. 'Discussies' waarbij sommigen de anderen 'ziek' verklaarden. Je zag het ook in het 'Nachtwacht'-debat over Europa. Ex-socialist Karel Van Miert - nu beheerder in multinationals, maar van huis uit een arme boerenzoon die aan Charlie Chaplin doet denken, die was ook tot in zijn oude dag bezig geld bijeen te harken om nooit meer arm te zijn - wel, die Karel Van Miert voelde zich door Ludo De Brabander persoonlijk aangevallen. Het was alsof Van Miert zelf Europa gebouwd had. Dat zou hij door Ludo niet even laten onderuit halen. Wilfried Martens daarentegen bleef stoïcijns kalm en begon 'vanuit de macht', Ludo te betuttelen. Een les die hieruit te leren valt, voor wie maatschappelijke discussies wil stimuleren, is dat we zo weinig mogelijk (alleen maar als het echt niet anders kan) op de man/vrouw moeten spelen maar vooral op de bal, op de ideeën. En dat ofschoon het vaak meer aandacht trekt indien we zoals de massamedia het debat organiseren als een boksmatch. Alternatief links mag - als het samen een eind vooruit wil komen - niet (te veel) in die val trappen. Al was het ook maar om zichzelf te sparen: om het aantal mensen te beperken dat er door de bikkelharde discussies ter linkerzijde de brui aan geeft. Hierbij wil ik me meteen op voorhand verontschuldigen voor die keren dat ik op dit vlak in gebreke zal blijven. Wijs me dan maar terecht. P.S. Bovenstaand voorstel tot bal en niet man spelen, geldt natuurlijk alleen voor de 'echt linksen'. Of wat had u gedacht ? Dat ik Yves Desmet voortaan gerust zouden laten ?