arch/ive/ief (2000 - 2005)

Een marathon is geen carnavalsstoet
Het CGKR ondergraaft zichzelf en zijn geloofwaardigheid

Hatim Esstitou, Tarik Fraihi, Dany Neudt en Ico Maly, namens het bestuur van Kif Kif vzw

23/06/2005

Het jaarrapport 2004 van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (CGKR) verscheen gisteren en vandaag met vooral veel poeha en weinig inhoud in de media. Bij gebrek aan structurele resultaten werd het verslag een reclamefolder, met als bedoeling de instelling te verkopen bij het grote publiek. Het simplisme en de incoherentie druipen van de pagina's: van 'racistisch gedrag blijft een dagelijks kwaad' tot 'onze maatschappij is verdraagzamer geworden'. Weg met harde cijfers en bronverwijzingen, simpliciteit troef. De complexiteit van het racisme wordt van in de verte niet weerspiegeld in het verslag. De Witte verscheen in prime-time op één om aan te kondigen dat het allemaal de goede kant opging. Volg even de redenering: omdat er gepraat wordt over racisme en discriminatie, is onze maatschappij een begripvolle en verdraagzame samenleving geworden. Bovendien houdt het Vlaams Belang rekening met zijn veroordeling en is de partij dus voor een stuk veranderd. Negationisme m.b.t. deze materie krijgen gediscrimineerden al te slikken van politici en in hun dagdagelijkse leefwereld. Dat hun belangenbehartiger dit eveneens doodleuk aan de natie komt melden is een ware kaakslag.

In een interview met De Standaard 1 geeft Directeur Jozef De Witte Kif Kif ongelijk in de kritiek dat het CGKR niet in het offensief zou zijn gegaan tegen Feryn. "Als ik oplossingen zoek, tracht ik ook openingen te maken voor langere termijn. Als ik erin slaag een huiseigenaar bereid te vinden toch te verhuren aan een vreemd iemand, zal hij dat ook de volgende keer doen." Een dergelijke redenering wijst op, wat Kif Kif eerder al aanklaagde, een gebrek aan inzicht in de mechanismen die bij racisme meespelen, hegemonie om er maar eentje te noemen.

Een groot deel van de allochtone bevolking kent het Centrum niet en kent de meldpunten niet. Voor zij die het wel kennen, begint het CGKR stilaan een wrange grap te worden. Een evaluatie op basis van de core-business is snel gemaakt: de blijvende opmars van extreem-rechtse partijen en ideeën, de stijging van het aantal antisemitische geweldplegingen, de geringe bekendheid van de instelling bij de doelgroepen, de empirisch niet waar te nemen daadkracht bij openlijke vormen van racisme, de minimale behandelingen van meer verborgen vormen van racisme, de 40% hoger liggende werkloosheidsgraad bij allochtonen, en zo kunnen we nog even verder. Daarover heen komt een sausje van redeneringen als 'bij discriminatie moet er rekening gehouden worden met de bedrijfseconomische realiteit' (in de zaak Feryn), 'onze samenleving is verdraagzamer geworden' en het 'Vlaams Belang houdt rekening met onze bemerkingen' (en is dus goed bezig).

De uitspraken van De Witte zijn noch realiteit, noch doordacht: het is een puur politieke keuze. Het is duidelijk wat er moet gedaan worden: de belangen behartigen van de gediscrimineerden (en niet die van Unizo of andere belangenbehartigers) en een structurele aanpak van discriminatie. Het Centrum moet weg van de individuele hulpverlening aan bedrijven en instellingen. Als we minstens een miljoen mensen moeten overtuigen dat discriminatie en racisme ontolereerbaar zijn via individuele gesprekken, hoe lang zijn we dan nog bezig? Het puur toepassen van de wet, kan een groter effect hebben. Kif Kif vraagt enkel de consequente toepassing van de wet. Racisme is een misdaad en dient dus bestraft te worden. Niet meer, maar zeker ook niet minder Op dit moment is het Centrum de extra drempel die moet overwonnen worden om de wet te hanteren.

Wat is er aan de hand met het CGKR? Is de onafhankelijkheid van de instelling een farce? Welke politieke inmenging speelt mee? De taak van een overheidsinstelling als het Centrum is een structurele aanpak van racisme en discriminatie en het behartigen, met kennis van zaken, van de belangen van zij die gediscrimineerd worden. Het Centrum moet weg van de individuele hulpverlening aan bedrijven, want wat zijn de gesprekken anders dan dat? Snapt het Centrum wel dat racisme een ideologie is en geen individuele eigenschap of geval? Snapt het Centrum wel dat er een verschil is tussen racisme en het Vlaams Blok / Belang? Is de instelling zo ten prooi gevallen aan grootheidswaanzin dat het discriminatie enkel afmeet aan het aantal klachten dat het Centrum binnenkrijgt of wil behandelen?

Het Europese Waarnemingscentrum voor Racisme en Xenofobie publiceerde eerder dit jaar een rapport over de periode 2001-2004 m.b.t. racistisch geweld in de EU-landen. In tegenstelling tot het Centrum, weigerde het Waarnemingscentrum een besluit te trekken over de evolutie van racistisch geweld in Europa op basis van de bestaande cijfers. Daarentegen klaagde het de ontoereikende gegevensverzameling over racistisch geweld in de EU-landen aan. Daardoor kan het beleid onvoldoende afgestemd worden op het tegengaan van dergelijk geweld. België vormde daarop, ondanks het bestaan van het CGKR, voor het Waarnemingscentrum geen uitzondering. Gevraagd naar een mening erkende het CGKR toen het probleem van een gebrekkige en ontoereikende registratie. Nu het jaarverslag er is lijkt besluiten trekken echter een aantrekkelijkere optie.

Amnesty International was de volgende internationale organisatie die België op de vingers tikte voor racisme. Amnesty International maakte zich zorgen over het stijgend aantal racistische en antisemitische incidenten in België. Ons land is één van de 149 landen die volgens Amnesty de mensenrechten schendt. Zo wijst Amnesty naar het stijgend racisme tegen moslims en joden, zowel bij politie als bevolking.

Als het CGKR zich opsluit in het eigen gelijk en op een simplistische manier en wars van de realiteit bezig is racisme verkeerd aan te pakken, toe te dekken of te minimaliseren, kan het de steun van andere, bevriende teams verliezen. Het Centrum mag zich niet vergissen: een marathon is geen carnavalsstoet.



1 Guy Fransen, 'Dit is een marathon, geen honderd meter', De Standaard, 23 juni 2005, pp. 6-7.