arch/ive/ief (2000 - 2005)

08.06.2005 -- Amigos,Vandaag, net als gisteren, was het in Oruro autoloze protestdag, met talvan manifestaties. Gisteren zorgde de aanzwellende aanwezigheid van mijnwerkers in La Paz, voor wat oorlogstaferelen op TV, maar de politie slaagde er in het (eigen) geweld in bedwang te houden. Er vielen 13 gekwetsten. Vandaag was het rustiger in de regeringsstad.


1. Allle aandacht gaat nu naar Sucre, de echt hoofdstad van Boilivia. De voorzitter van de Senaat, Hormando Vaca Diez, heeft immers beslist dat de vergadering van het Congres, om veiligheidsredenen, morgen daar zal plaatsvinden. Senaat en Kamer moeten zich uitspreken over het al dan niet aanvaarden van het ontslag van de president. Als dit aanvaard wordt - watnagenoeg zeker is - wordt meteen een nieuwe president aangesteld. Grondwettelijk komt Vaca Diez daar het eerst voor in aanmerking; op de tweede plaats de president van de Kamer, Mario Cossio, en als derde Eduardo Rodriguez, president van het Hoogste Gerechtshof.

2. De volksroep is dat noch Vaca Diez, noch Cossio president mogen worden. Dit zou immers betekenen dat de politieke strekking van Gonzola Sanchez de Lozada, die in october 2003, nadat er meer dan 60 doden vielen, de laan werd uitgestuurd, opnieuw aan de macht komt. Men wil dat Eduardo Rodriguez president wordt en meteen verkiezingen uitschrijft. Santa Cruz en detraditionele partijen, die het overwacht hebben in het parlement, willen via Vaca Diez het staatsbeleid in handen krijgen. La Paz, de volksorganisaties en de MAS-partij van Evo willen Rodriguez en verwoorden daarmee wat de tienduizenden gemobiliseerde campesinos, mijnwerkers, onderwijzers, wijken van el Alto, enz ... eisen. President Carlos de Mesa bezwoer gisterenavond in een TV-toespraak Vaca Diez afstand te doen van zijn "recht" om president te worden en zo bloegvergieten te vermijden. Deze avond gingen de burgemeester van La Paz en vertegenwoordigers van een twintigtal organisaties van de stad, om dezelfde reden in hongerstaking. Een groot deel van het land steigert en dreigt met nog hardere acties als Vaca Diez (MIR) president wordt. Intussen wordt de stad La Paz steeds minder leefbaar; gasflessen, benzine, voedsel, ... worden steeds schaarser. Lang is dat niet meer vol te houden. Duizenden campesinos, mijnwerkers en andere groepen belegeren de stad. Ook elders stijgt de spanning. In Santa Cruz werden blokkerende inheemse campesinos aangevallen door stadsjongeren. Dat er morgen vanuit Sucre reeds een oplossing komt, zit er echter niet in.

3. Welke zijn nu de mogelijke scenarios?

a. Eerste mogelijkheid. Vaca Diez en Cossio laten dan toch Rodriguez voorgaan en die schrijft verkieizingen uit. Dit lost de hangende problemen niet op (nationalisering van gas en petroleum, Grondwetgevende Vergadering, refendum over decentralisatie), maar zou het land tot rust brengen.

b. Tweede weg. Vaca Diez wordt president en vormt een regering met de traditionale partijen (MIR, MNR, NFR). Dit brengt een golf van verzet en geweld over het land, een oproer die wellicht zelfs met een gewelddadige staat van beleg moeilijk te breken is.

c. Derde optie (als gevolg van twee). Het Oosten (de Halve Maan: Santa Cruz, Beni, Pando en Tarija) gaan hun eigen weg, min of meer los van de Andes. Dat er ooit decentralisatie komt is een feit. De huidige crisis kan dat proces versnellen, maar het is nog helemaal niet duidelijk hoe ver die autonomie kan gaan, welke "materies" er dan toch nationaal kunnen blijven.

d. Vierde kans (als gevolg van twee en drie). De militairen werpen zich op als de "redders van het vaderland" en grijpen de macht, om het uiteenvallen het land te bewaren.

4. Het is duidelijk dat alleen het eerste scenario, in de gegeven omstadigheden, kans biedt op een vreedzame overgang. Maar zullen de vertegenwoordigers van de dominante bevolkingsgroepen ertoe te brengen zijn afstand te doen van de macht die hen wettelijk op een schoteltje wordt aangeboden, ook al blijkt dit sociaal onhaalbaar en onverantwoord? Morgenkan het wellicht nog niet, maar voor het einde van deze week, moet op die vraag een antwoord komen.

Bolivia wil vrede, maar het mag niet die van een kerkhof worden.

Gilberto