arch/ive/ief (2000 - 2005)

Wapenhandel in Vlaanderen: vredesbewegingen geven onvoldoende
by Forum v. Vredesactie, Vrede, AI, Pax Christie Tuesday, Dec. 07, 2004 at 11:05 AM

Halfjaarlijks Vlaams wapenrapport: Regionalisering wapenhandel zorgt voor nauwelijks meer transparantie. Vredesbewegingen en Amnesty International vinden dat Vlaanderen even ondoorzichtig rapporteert als federale overheid.

Maandag 6 december bespreekt de subcommissie wapenhandel van het Vlaams Parlement het halfjaarlijks wapenrapport van de Vlaamse Regering dat begin vorige week aan de parlementairen werd overgemaakt. Volgens Amnesty International, Forum voor Vredesactie, Pax Christi Vlaanderen en Vrede vzw is het Vlaams wapenrapport nauwelijks doorzichtiger als de federale rapporten van de afgelopen jaren. Vlaanderen doet het op dit vlak dus niet beter dan België. Met dit wapenrapport kan noch het parlement, noch het publiek, het wapenbeleid van de regering afdoende controleren. Vlaanderen rapporteert wel beter over een aantal dual use producten. Dit is lang niet voldoende.
 

Breed omschreven categorieën
Zo wordt er nog steeds geen lijst gepubliceerd van welke wapens naar welke landen gaat! Het rapport geeft slechts uitvoercijfers per land, en zeer breed omschreven categorieën. Graag hadden we bijvoorbeeld geweten welke wapens Vlaanderen dit jaar uitvoerde naar Turkije? Vlaanderen voerde voor meer dan een half miljoen euro wapensystemen uit in de categorie “andere” (elektronische en optische systemen, radars, communicatiesystemen, chemische producten en OC-sprays).

Vragen bij uitvoer naar Turkije, India en Pakisten
In Turkije zijn er nog steeds geregeld militaire schermutselingen tussen het leger en Kongra-Gel (voormalige PKK). De Turkse mensenrechtenorganisatie IHD meldt nog steeds folteringen, arrestaties en executies. Welke wapens uit de categorie "andere" werden aan Turkije vergund, en kunnen die de mensenrechtensituatie verergeren, of gebruikt worden in het gewapend conflict?
Dezelfde vragen hebben we bij de uitvoer in de categorie “andere” voor India en Pakistan. Pakistan en India hebben een zeer gevaarlijk grensconflict over Kashmir en bezitten beide kernwapens. Pakistan heeft bovendien het Non Proliferatie Verdrag (het verdrag tegen de verspreiding van kernwapens) niet ondertekend. Pakistan heeft in het verleden reeds gedreigd kernwapens te gebruiken. De vredesbewegingen hebben dan ook ernstige bedenkingen bij de 6 vergunningen voor Pakistan en India in de categorie “andere” (optische systemen, radars, communicatiesystemen, chemische producten ...) Ook al is er dan wel op dit moment een dooi in de relaties tussen beide landen, de situatie in Kashmir blijft explosief.

Vragen bij vergunningen voor VS en VK
30 vergunningen hebben als bestemming de VSA en het VK. Beide landen zijn in oorlog in Irak. Artikel 4 van de wapenwet stelt dat “Elke aanvraag tot het verkrijgen van een uitvoer- of doorvoervergunning bedoeld in deze titel wordt verworpen indien er voldoende aanwijzingen bestaan dat in het land van bestemming de uitvoer bijdraagt tot een duidelijk risico dat het ontvangende land het bedoelde materieel voor agressie jegens een ander land gebruikt of er kracht mee wil bijzetten aan territoriale aanspraken.”
Als de uitvoer kan worden gebruikt voor de oorlog in Irak, dan is de uitvoer onwettelijk.

Controle op eindgebruiker
Het Vlaams rapport geeft geen informatie over de eindgebruikers van de Vlaamse wapensystemen die geëxporteerd worden. 97 van de 143 vergunningen van het laatste halfjaar betreffen de uitvoer naar industrieën in het buitenland. Aan wie verkoopt de industrieel zijn eindproduct waarin Vlaamse onderdelen zitten? Kan deze informatie toegevoegd worden aan het wapenrapport, zodat een terdege controle mogelijk wordt?

Vredesinstituut
Wel een belangrijke stap voorwaarts is de oprichting van het vredesinstituut. Wanneer het vredesinstituut een feit is, zullen de beslissingen over de meest controversiële exportvergunningen - diegene die overeenkomen met de lijst van situaties waarvoor advies moet worden gevraagd aan het Vredesinstituut - aan een klein stukje burgerlijke en parlementaire controle worden onderworpen.