arch/ive/ief (2000 - 2005)

Volgens een aantal scherpzinnige en prominente venezolaanse intellectuelen bevindt de Burgermaatschappij (zo noemt de oppositie tegen president Chávez zichzelf, - de rest van de bevolking vinden ze toch maar opvulling) in Venezuela zich op dit moment in een ernstige crisis: ze heeft de politieke macht verloren in december 1998, en zou nu ook de ideologische en sociale macht aan het verliezen zijn. In Venezuela zou met andere woorden een nieuwe manier van denken opgedoken zijn met de opkomst van die vreemde wezens die volledig buiten de venezolaanse Burgermaatschappij staan en die door sommigen de "cerrícolas" of "heuvelbewoners" genoemd worden. Deze nieuwe actoren in de venezolaanse politiek zouden bovendien de val van de nationale heersende klasse veroorzaakt hebben. Een mesties als president, indianen als voorzitter van de CNE (Consejo Nacional Electoral of Nationale Verkiezingsraad) en als vicepresident van de Asamblea Nacional, en zelfs zwarte ministers, zoals die van onderwijs, brengen (in de visie van voornoemde intellectuelen) aanzienlijke schade toe aan het prestige van Venezuela, waarvan de heersende klasse zich tot nu toe bijna volmaakt raszuiver had weten te houden, en dat zelfs sappige Missen met perfecte lichamen exporteerde. Het enige goede in Venezuela dat zwart was, was de petroleum, zo redeneren zij.

Voor alle duidelijkheid: de cerrícolas zijn de onderdrukten die in vergetelheid en in officiële en sociale vogelvrijheid leven, en worden zo genoemd omdat ze in de heuvels (in het Spaans: cerros) wonen die in de grootste steden van het land de bevolkingslagen herbergen die in de meest erbarmelijke omstandigheden moeten leven. Dat moeten we erbij zeggen om geen verwarring te stichten met de machtigen of met de middenklasses. Wanneer deze laatsten op hoger gelegen plaatsen wonen, spreken we niet zomaar van "heuvels" maar van "glooiingen" of "hoogtes", en als het er echt vingerdik moet opliggen, wordt er in het tropische, latijnsamerikaanse Venezuela de appendix "Country Club" aan toegevoegd, kwestie van duidelijk te maken wie juist die hogere regionen bewoont.

De crisis die de Burgermaatschappij doormaakt, is vooral zichtbaar in drie aspecten die het gevolg zijn van het feit dat de cerrícolas aan de macht gekomen zijn, en die steeds opnieuw door de woordvoerders van de oppositie aangehaald worden, weemoedig als ze zijn naar de goeie ouwe tijden van de IVe Republiek "toen daar allemaal nog geen sprake van was".

Ten eerste zou het land in twee verdeeld zijn, wat vroeger niet het geval was.

Ten tweede zou er aanzienlijk meer geweld gepleegd worden dan vroeger.

Ten derde zou het noodzakelijk geworden zijn om het concept van de Democratie te herzien.

Laat ons elk van deze aspecten die door de Burgermaatschappij dagelijks in discussies bovengehaald worden, eens analyseren.

Ten eerste is het waar dat Venezuela in twee verdeeld is. Het is echter niet waar dat dit het gevolg zou zijn van de Bolivariaanse Revolutie. Al sinds geruime tijd is Venezuela verdeeld in zij die uitbuiten en zij die uitgebuit worden, in zij die domineren en zij die gedomineerd worden, in zij die leiden en zij die geleid worden. De breuk die vandaag zichtbaar is, is fundamenteel de reflectie van deze breuk in de maatschappij: tussen zij die uitgebuit worden en zij die uitbuiten. Het ergste daarbij is dat de mogelijkheden tot verzoening van de klassen nihil zijn zolang deze uitbuiting blijft bestaan.

Ten tweede, met betrekking tot het thema van het geweld: sinds de Bolivariaanse Revolutie aan de macht kwam in december 1998 verzetten de oude heersende klassen, die zichzelf nu tot Burgermaatschappij hebben uitgeroepen, zich tegen de veranderingen die plaatsvonden. Tegelijk begon de Revolutie het ware gelaat te tonen van de maatschappij waarin de venezolanen leven. De bestaande reële armoede werd aan de kaak gesteld, en de Burgermaatschappij leerde dat er armen bestonden, arme medemensen, venezolanen die niet eens toegang hadden tot de meest elemantaire levensvoorzieningen. Maar in armoede leven, daar kiest niemand voor, dat wordt opgelegd door een maatschappij die de werkende klassen uitsluit. Dit immens universum van arme venezolanen, die van hun deel van de rijkdom beroofd werden, was het slachtoffer van een systeem dat hen uitperste om te werken in ruil voor aalmoezen. Dit is het geweld dat door de Bolivariaanse Revolutie aan het licht gebracht werd. En wanneer vandaag de dag de venezolanen op straat komen om te protesteren tegen het geweld, worden ze niet onderdrukt, vermoord of ontvoerd zoals bij andere regeringen. Om die redenen is het duidelijk geworden dat er geweld heerst in Venezuela: als natuurlijk gevolg van een systeem van uitbuiting. De Bolivariaanse Revolutie heeft dat niet uitgevonden of ontdekt, alleen maar aan het licht gebracht.

En ten derde: met de intrede van de cerrícolas in de wereld van de politiek is ook een nieuw politiek discours aan het licht gekomen dat gaandeweg aan kracht wint binnenin de reactionaire krachten van het land. De redenering achter dat discours is heel simpel: "de Democratie is, en moet zijn, de regering van de meerderheid. Maar indien de meerderheid niet voorbereid is, niet ontwikkeld is, bestaat uit onwetenden en mensen die zich laten meeslepen door hun emoties, of die in de val van een populist getrapt zijn, dan moet de verlichte minderheid de beslissingen nemen in verband met de toekomst van het land". Met andere woorden: zolang de marginalen, de tandenlozen, de zwarten, kortom: de cerrícolas, het eens zijn met de "Burgermaatschappij", dan zijn ze welkom in de Democratie. Maar mocht het gebeuren dat hun belangen verschillend zijn, dan moeten die verschillen opgelost worden op een niveau waarop zij niet aan de Democratie deelnemen. Dat is te vergelijken met het concept van de Democratie bij de Oude Grieken, waarbij alle burgers, zonder uitzondering, deelnamen aan de Democratie - maar de slaven, bijvoorbeeld, waren geen burgers!

Nu het duidelijk is wie de cerrícolas zijn en waarom de Burgermaatschappij in crisis is, is het gemakkelijk te begrijpen wie zichzelf zal moeten bewijzen. De cerrícolas hebben een geruïneerd land gekregen, maar met de kracht en de inzet van diegenen die altijd al gewerkt hebben om in hun noden te voorzien, kunnen ze verder vooruit. De Burgermaatschappij daarentegen zal zichzelf wel moeten bewijzen, en heeft heel wat goed te maken, van het bedrog bij de verzameling van handtekeningen voor een mogelijk presidentieel referendum, tot het herstellen van de schade die ze aan Venezuela hebben aangericht door het jarenlang te bestelen, leeg te plunderen en uit te verkopen.

(1) zij die in de heuvels wonen

ofgomez@espacioautogestionario.com

http://www.espacioautogestionario.com

vertaald door Bart van Audenhove