arch/ive/ief (2000 - 2005)

De rijkste Nederlanders profiteren het meest van de voorzieningen van de overheid. Niet alleen hebben zij duidelijk meer profijt van hun eigen woning, ook op het gebied van bijvoorbeeld onderwijs, cultuur, recreatie en kinderopvang is hun voordeel 'onevenredig' groot.

Dit stelt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in het rapport Profijt van de overheid, dat woensdag verschijnt. In geld uitgedrukt ontvangen gezinnen met de hoogste inkomens (circa 60 duizend euro) jaarlijks voor vijfduizend euro aan voorzieningen. Een gezin met een modaal inkomen (20 duizend euro) profiteert slechts voor zo'n 2500 euro. Het zijn die middeninkomens die het minste profijt hebben van de overheid. In tegenstelling tot arme gezinnen komen zij niet of nauwelijks in aanmerking voor bijvoorbeeld huursubsidie, bijzondere bijstand, kwijtschelding van lokale belastingen en het ziekenfonds.




In totaal bekostigt de overheid jaarlijks voor 32 miljard euro aan voorzieningen. Het SCP laat hierbij overheidsuitgaven aan politie, defensie en wegen buiten beschouwing, omdat iedereen daarvan in dezelfde mate profiteert.

Rijke huishoudens blijken vooral te profiteren van het eigen huis. De hogere inkomens ontvangen ruim drie miljard euro aan belastingvoordeel. Maar ook op het gebied van het onderwijs hebben zij het meeste voordeel. Meer kinderen uit rijke gezinnen studeren en uit deze gezinnen stoppen minder kinderen met onderwijs zodra ze 16 jaar zijn. Zelfs van het basisonderwijs blijken hogere inkomens meer te profiteren, omdat de gezinnen gemiddeld groter zijn dan die in lagere inkomensgroepen.

Sinds begin jaren negentig zijn de laagste inkomensgroepen er op vooruitgegaan. De armste huishoudens ontvangen nu 22 procent van de overheidsvoorzieningen, omgerekend zo'n zeven miljard euro. In 1991 was dat nog 15 procent (3,6 miljard). De rijkste huishoudens zagen het profijt dalen van 31 naar 28 procent. De modale inkomens 'ontvangen' slechts 16 procent.

Toch veranderen alle overheidsvoorzieningen niets aan de inkomensverdeling in Nederland. De overheidsuitgaven vergroten de inkomensverschillen met 4 procent. Maar de heffingen van de overheid (zoals btw, accijns, ozb) verkleinen die met 6 procent, omdat hogere inkomensgroepen hieraan meer bijdragen. De cijfers hebben betrekking op 1999

Bron: De Volkskrant van 17 dec