arch/ive/ief (2000 - 2005)
|
Ontwikkelingssamenwerking in dienst van buitenlands beleid? by Rein Antonissen [posted by Joris Rombaut] Thursday November 20, 2003 at 12:57 PM |
| rein.antonissen@11.be |
Europa en het Zuiden. Geen onderwerp dat dagelijks de krantenkoppen haalt. Nochtans staat er de komende tijd heel wat te gebeuren dat de relaties tussen de Europese Unie en het Zuiden flink kan hertekenen. Na de Europese Unie en het Zuiden flink kan hertekenen. Na de Europese Conventie onderhandelen regeringen over een nieuwe Europese Grondwet, vanaf mei 2004 komen er zo’n 25 landen bij en binnenkort zijn er Europese verkiezingen. Maar vooral is er een grondige koerswijziging op een aantal cruciale politieke terreinen, niet in het minst op het vlak van de Noord-Zuidrelaties.
De Europese Unie neemt beslissingen met een stevige impact op wat we eten, hoe we rijden of ons verwarmen, zelfs op hoe we onze tanden poetsen. Meer nog, voor duizenden inwoners van ontwikkelingslanden is Europa geldschieter voor de aanleg van wegen of voor het bouwen van ziekenhuizen. Maar het is ook een markt of concurrent voor hun koffie en thee, voor diamanten en coltan. Of het is een reisbestemming of veilige haven, misschien zelfs een solidaire partner.
Vanaf 2004 zal het Europees ontwikkelingsbeleid grondig veranderen. Over de toekomstige rol van de Europese commissaris voor Ontwikkelingssamenwerking bestaat nog grote vaagheid. Dat is ook zo voor de toekomstige minister van Buitenlandse Zaken. Maar vast staat dat zijn rol en die van zijn administratie in de Grondwet stevig uitgebreid worden. De vrees bestaat dat de commissaris voor Ontwikkelingssamenwerking het kleine broertje wordt van de minister van Buitenlandse Zaken. Als er al een commissaris voor Ontwikkelingssamenwerking blijft. Immers na de afschaffing van de Raad Ontwikkelingssamenwerking, zou het Directoraat Generaal voor Ontwikkelingssamenwerking het volgende slachtoffer kunnen worden. Staat ontwikkelingssamenwerking straks enkel nog in dienst van de uitvoering van het buitenlands beleid?
In de huidige voorstellen rijgt de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken de middelen om in conflictlanden stabilisatie en heropbouw te garanderen. Hij kan humanitaire hulp gebruiken in de strijd tegen het terrorisme. En misschien wordt straks ontwikkelingsgeld gebruikt om militaire operaties te financieren, bijvoorbeeld in Irak, Congo of Liberia. Ook worden ontwikkelingscenten mogelijks gebruikt om vluchtelingen op te vangen in de eigen regio of zelfs om hen terug te sturen. Tenslotte is er het voorstel om ontwikkelingsmiddelen te gebruiken om landen in de directere omgeving van Europa extra te ondersteunen. Ton nu toe gingen deze middelen naar een beperkter aantal landen, de laagst inkomenlanden.
Met de uitbreiding van de Unie in mei 2004 komen er heel wat landen bij die gedurende jaren geen Noord-Zuidbeleid hebben uitgebouwd. Zelden of nooit beschikten zij over administraties, evenmin waren er NGO’s. Zij verzekerden slechts beperkt solidariteit, via kerken en charitatieve instellingen. In plaats van zich in te schakelen in het huidige Europese ontwikkelingsbeleid, alt niet uit te sluiten dat ze een pleidooi zullen houden om prioriteit te geven aan hun eigen interne problemen.
Geen problemen om voor wakker te blijven? Deze hervormingen en discussies bepalen straks wel het dagelijkse leven van heel wat mensen in het Zuiden. Op 13 juni 2004 zijn er Europese parlementsverkiezingen. Met de wijzigende economische situatie in Europa staan de parlementsleden onder druk om vooral eerst de nationale problemen op te lossen. Ook van jouw stem hangt af of parlementsleden verkozen worden die het Zuiden centraal plaatsen op de politieke agenda.