arch/ive/ief (2000 - 2005)

"Een toekomst voor deze fabriek? Allez, wie gelooft dat nog? De Ford Mondeo? Daar kunnen ze geen 6.000 man werk mee geven. Nee jong, het is hier gedaan."
"Kijk naar de Philipsvestiging van Hasselt. Beetje bij beetje hebben ze die fabriek ontmanteld tot ze vorig jaar de laatste 1400 man buiten gegooid hebben. Zo zal het ook met Ford Genk gaan."

Hoe komt het dan dat hier vandaag maar een paar honderd arbeiders naar de fabriekspoort gekomen zijn? "De mensen zijn murw geslagen. Ken je dat? Je krijgt een vuistslag in je gezicht en de eerste minuten weet je niet waar je het hebt. Alles draait voor je ogen. Pas na een tijdje begint het tot je door te dringen wat er gebeurd is." "De arbeiders die thuis zitten vergissen zich. Zij denken dat ze veilig zijn. Ze hebben op het nieuws gehoord dat enkel de nachtpost geschrapt wordt. Blijkbaar beseffen ze niet dat iedereen in aanmerking komt om één van de 3.000 te worden."

"Verdoeme, hier had 10.000 man moeten staan. Of dat iets uithaalt? Kan mij niet schelen. Ze moeten hier staan. Om te tonen dat we kwaad zijn."
"De vakbonden zeggen dat ze ontgoocheld zijn over de opkomst. Maar kijk eens in die tent. Eén koffiezet! Kun je daar 9.000 man mee koffie geven? Een paar ketels soep. Stel je voor dat we daar met een paar duizend man waren op afgevlogen. En de cola ligt niet eens in een frigo. De zon zit er een hele dag op en van warme cola krijg ik buikpijn. Dan nog liever een warme pint. Dan heb je tenminste nog de smaak van bier. Nee, jong, hier moesten grote tenten staan en eten voor iedereen. Nu moest ik naar Genk rijden om daar een dagschotel te gaan eten."

"Dat klopt. Niet iedereen is van hier. Als je een cirkel van 50 kilometer rond de fabriek trekt, vang je ongeveer iedereen. Maar voor velen is het dus niet evident om naar hier te komen. Je moet hen iets te bieden hebben."

"Ik kan niet thuis blijven. Ik ben vanochtend om zes uur gaan slapen, maar om 9 uur stond ik hier al weer. Wij zijn mannen van de nacht. Ons ritme is weg. En het bleef maar door mijn hoofd spoken. Op de radio, de tv, de krant, overal Ford. Dan nog liever hier staan."
"Ach, die heisa in de media duurt nog drie dagen en dan is het ook alweer gedaan. Dan praat er niemand nog over. Behalve de arbeiders van Ford zelf, als we drie maanden lang in onzekerheid leven of we mogen blijven of niet."

Verwarring en verdeeldheid zaaien. De directie is daar blijkbaar wel goed in. "Ongelooflijk hoe geslepen ze zijn. Tien jaar geleden heeft men ons een nachtploeg doen aanvaarden. Dat was toen nodig wilden we de Mondeo binnenhalen. Enkele jaren later zeiden ze dat die nachtpost veel te duur was waardoor andere arbeiders de nachtwerkers met een scheef begonnen te bekijken. Nu denken velen: 'oef, het zijn enkel die van de nacht die hun werk verliezen, wij zijn veilig.' Maar ze vergissen zich serieus." "Ik heb geen enkel vertrouwen meer in de directie. Je hebt er geen idee hoe arrogant ze zijn. Vanaf nu geloof ik niks meer."

Blijkbaar zijn veel mensen hier ook bang. Velen durven zelfs hun naam niet zeggen en draaien zich om als een camera in hun richting kijkt.
"Wie vandaag straffe dingen zegt op tv mag het zeker vergeten. De mensen zijn doodsbang. Kijk eens rond, hier hangen overal camera's die alles noteren. De directie ziet alles."

"De afgelopen jaren hebben ze alle strijdbare délégees al aan de deur gezet. De komende weken moeten ze nu drieduizend slachtoffers aanwijzen. Wie denk je dat er eerst in aanmerking zal komen?"

In de voorbije jaren hebben jullie alsmaar meer toegevingen gedaan op vlak van flexibiliteit. Zijn jullie niet te soepel geweest?

"Achteraf gezien misschien wel. Maar wat moesten we doen? Ze hebben ons iedere keer het mes op de keel gezet."
"En wat moeten we nu doen? Nog flexibeler gaan werken? Misschien willen ze van ons pingpong-ballen maken die je oproept als je ze nodig hebt en afdankt als het werk af is."

Jullie zijn flexibel. De productiviteit is hier hoog. Waarom dan toch verhuizen?

"Kijk, Ford is een Amerikaans bedrijf. Bush is een oorlogsman. Irak, Iran, weet ik waar allemaal. Ik was tegen die oorlog. Maar nu betalen wij wel de prijs van de Belgische tegenstand tegen de Amerikanen." "Denk je dat je tegen Bush opkunt? Wij hebben hem efkens pijn gedaan en nu slaat hij keihard terug." "Bush is een man van de bedrijven. Hij heeft een vinger in alle bedrijven. Wat denk je dat Bush van Belgie vindt?" "Ford Genkt heeft onlangs nog een prijs gekregen. We zijn het flexibelste bedrijf van de hele groep. Tja, waarom kiezen ze dan precies dit bedrijf uit?"

De meesten hebben hier jaren hard gewerkt. Wat doet het om dan plots met ontslag bedreigd te worden?
"Daarnet duwde de journalist van de VRT een micro onder mijn neus. Ik heb proberen praten, maar het ging niet. De tranen kwamen in mijn ogen."

"We hebben hier veel vrienden gemaakt. We hebben hier ook veel en hard gelachen, maar de laatste jaren was de sfeer toch veel verslechterd. Als er vroeger iemand naar het toilet moest, sprongen de anderen even voor hem in. Nu kijkt iedereen nijdig op. Zo hard hebben ze de mensen tegen elkaar opgezet."
"Vroeger gingen we op het eind van het jaar met iedereen een pint drinken, maar dat is ook verminderd de laatste jaren. Straks hoop ik met pensioen te kunnen. De eerste maanden zal dat moeilijk zijn. Iedere dag opstaan en denken aan de fabriek. Maar na een tijd zal dat wel overgaan. Dat hoor ik toch van anderen die op pensioen gingen."

"De laatste maanden sprak iedereen alleen nog maar over de problemen van Ford. We wisten dat het slecht ging, maar drieduizend man op straat had niemand verwacht."

Wat zal er maandag gebeuren? "Ik ga de fabriek binnen. Als we moeten werken, werk ik. Anders niet. Staken? Ik weet niet of dat zin heeft. We zullen zien." "We gaan hier toch niet mak blijven staan?" "De afgelopen jaren hebben wij geleerd hoe we Ford pijn kunnen doen zonder dat we daarvoor moeten staken. Hier zie (slaat oudere délégee op de schouder), die heeft mij alle truukjes geleerd."

En wat nu?
"Omscholen tot bouwvakker? Allez gij, heb je ons al eens zien lopen? Metsen is heffen en bukken. Wij moeten onze rug strekken om aan die auto's te werken die hoog op de band staan. Sommigen gaan hier 's avonds in die houding naar buiten."
"Huizen bouwen? Wie gaat er hier nog geld hebben voor een huis?"

"Als je binnen een paar maanden door Genk en omstreken rijdt, zie je ze weer overal hangen: de bordjes met 'Huis te koop'."
"We kunnen eventueel ook in de Volvo in Gent aan de slag. Dat heb ik ook gehoord. Dat is 200 kilometer hier vandaan. Meer dan twee uur rijden. Reken eens uit wanneer je hier dan moet vertrekken als je de vroege hebt en om vijf uur moet beginnen."

"Ik ben al twee keer aan een hernia geopereerd. Denk je dat er nog één werkgever is die mij een contract zal geven?" "Dat wij onze job verliezen, vind ik nog niet eens het ergste. Ik kan bijna op pensioen. Maar onze kinderen. Wat moet er daar van worden? De mijnen, Philips, Ford, alle bedrijven waar je vroeger een goede job vond, zijn weg."

De mensen op de foto zijn niet noodzakelijk de mensen met wie we gesproken hebben. Uit bekommernis voor hun toekomst hebben we geen enkele naam op de citaten geplakt. Bedankt aan Mohamed, M., Julien, Eddy en de anderen.