arch/ive/ief (2000 - 2005)

Ford schrapt 3.000 banen in Genk. Een verrassing?

Nee, helaas. De wereldeconomie zit in een diepe crisis. De miserie begon in 1997 in de Aziatische landen en heeft zich van daaruit over de hele wereld verspreid. De automobielsector is heel gevoelig aan crisissen. En de cijfers tonen dat die sector in het algemeen stagneert en dan nog vooral in Europa. Op die markt is het de totale oorlog tussen enkele grote multinationals. Ford is één van de bedrijven die het minst voorbereid is op die strijd.

Wat bedoel je daarmee?

De positie van Ford is veel minder sterk dan bijvoorbeeld Toyota en Peugeot. De grote automobielreuzen herstructureren in cycli. Het ene bedrijf schrapt een aantal jobs waardoor het minder moet uitgeven aan lonen en daardoor de prijzen kan doen dalen. Daardoor worden de anderen ook tot herstructureringen gedwongen. Het is dus een concurrentiestrijd zonder einde tussen de groten. Iedere kapitalist probeert zoveel mogelijk winst te maken en daarvoor moet hij zo competitief mogelijk zijn. Enkele jaren geleden zag de situatie er voor Ford veel rooskleuriger uit terwijl het toen vooral GM was dat in de problemen zat. GM heeft geherstructureerd en is er nu weer bovenop. En nu is het dus aan Ford en vooral Fiat die in de penarie zitten.

Werkgevers schermen ook met 11 september?

Dat is ideologie. Er was voordien al een daling van de consumptie. Wat we nu zien is het resultaat van een economische crisis. Na de crisis in Azie is veel kapitaal gevlucht naar de VS waardoor er daar een financiele luchtbel is ontstaan. De koersen van de aandelen werden door de toevloed van geld kunstmatig de hoogte ingejaagd. Die luchtbel is zoals we weten een tijd geleden ontploft waardoor mensen met aandelen hun inkomen zagen zakken. Die mensen kopen nu minder snel een nieuwe wagen.

Waardoor Ford nu verlies lijdt?

Pas op, er is wel een verschil tussen Europa en de VS. Ford VS maakt winst. Ford maakte tussen 1993 en 2000 56 miljard dollar winst. In 2001 was er een verlies van bijna 5,5 miljard dollar. In 2002 eveneens een verlies van iets minder dan 1 miljard dollar. Globaal maken ze nu opnieuw winst. In eerste kwartaal bedroeg die winst zelfs 1,3 miljard dollar.

In het tweede kwartaal maakten ze toch verlies?

Dat zijn de cijfers voor Ford Europa. Je moet ook weten dat Ford verdeeld is in een financiele afdeling en een automobielsectie. Als je de cijfers van het eerste kwartaal analyseert, zie je dat de winst vooral gehaald wordt in de financiele sectie en uit de verkoop van auto's in de VS. Ford Europa maakt inderdaad verlies. De kapitalistische logica zegt dan dat een afdeling die verlies maakt, moet geherstructureerd worden. Zelfs als er globaal winst gemaakt wordt.

Is er een andere oplossing?

Dit is een kapitalistische oplossing. Ford in zijn geheel maakt winst. Dus zouden de jobs in principe ook kunnen gered worden. De vakbonden van alle vestingen in Europa zouden beter de handen in elkaar slaan om te eisen dat geen enkele job verloren mag gaan. Er is geld genoeg. Maar de kapitalisten weten natuurlijk heel handig de arbeiders tegen elkaar op te zetten.

Is het daarbij geen probleem dat de lonen in Belgie veel hoger zijn?

De productiekosten zijn inderdaad hoger, maar wat Ford betreft geldt dat enkel in vergelijking met Spanje. Belgie is bijvoorbeeld zeker niet duurder dan Duitsland. In Belgie is de productiviteit over het algemeen veel hoger. De eerste Ford-fabriek die ooit gesloten werd, lag in Engeland waar de lonen ook lager waren. Dus dat speelt niet altijd mee.

Maar je kan toch niet ontkennen dat bedrijven naar landen met lagere lonen trekken?

Er wordt inderdaad volop gedelocaliseerd. Vooral de productie van de goedkoopste auto's zoals de Ford Focus wordt verhuisd naar lageloonlanden. Theoretisch zou de Mondeo in Genk moeten kunnen blijven want dat is een auto die tot de middenklasse behoort. Hoe hoger de prijs van een wagen, hoe kleiner het aandeel van de lonen in de totale kostprijs.

Toch vrezen de vakbonden dat Genk ook de Mondeo zal verliezen?

In een communiqué van Ford wordt er toch van uitgegaan dat de Mondeo in Genk blijft. Ze proberen natuurlijk de druk een beetje op te voeren. Maar Genk is de enige plaats waar de Mondeo geproduceerd wordt. Als ze de Mondeo willen verhuizen moeten ze dus een plaats hebben om die productie op te vangen. Op termijn zou het wel kunnen dat de Mondeo naar het voormalige Oostblok verhuist. Daar zijn de salarissen veel lager en de productiviteit is er relatief hoog. Er is een progressieve verplaatsing naar Oost-Europa merkbaar. Ford heeft wel nog niks geinvesteerd in die regio. Dus dat zal nog wel een tijdje duren.

Heeft Limburg nog een toekomst?

Hier zien we de limieten van de politiek die de regering al meer dan twintig jaar voert. Die politiek bestaat er in om de deuren volledig open te zetten voor het internationaal kapitaal. Privatisering en liberalisering zijn de enige ordewoorden. Nu zien we daarvan de gevolgen. Het zijn de multinationals die beslissen waar en wanneer ze investeren. Er is geen enkele manier om sancties te nemen tegen een multinational die haar beloften niet nakomt. Het tegendeel is zelfs waar: de multnationals krijgen subsidies van de regering. Ford heeft bijvoorbeeld enorm veel subsidies gekregen tijdens de reconversie van Limburg na de sluiting van de mijnen. De regering zou best kunnen vragen dat de subsidies terug betaald worden. Die subsidies dienden om jobs te creeren. En het is vrij duidelijk dat Ford nu geen aanspraak meer kan maken op dat geld.

De 200.000 nieuwe jobs die de regering had beloofd zijn na vanmorgen toch wel verder weg dan ooit?

Dat is niet eens helemaal zeker. Ik denk niet dat de regering dacht aan jobs in de indrustrie toen ze die belofte maakte. Zij denken aan jobs in de dienstensector en de financiele sector en ook aan spotgoedkope jobs - ook wel eens hamburgerjobs genoemd - in bijvoorbeeld de keuken van een restaurant.

Is dat dan de toekomst van de jobs in Belgie?

Ik vrees dat dat inderdaad de manier is waarop de regering de toekomst van de jobs in Belgie ziet. Of we ons daarbij moeten neerleggen is een andere zaak.