arch/ive/ief (2000 - 2005)

Vandaag vroeg uit de veren. Het lokale onthaalcomité organiseert vandaag met de steun van een hele reeks internationale NGO's (CEO, TNI, Global Exchange, Public Citizen, Council of Canadians, Corp Watch, Friends of the Earth, Ciel, Polaris, Food First en Our World Is Not for Sale) een busuitstap naar het echte Cancun, het Cancun van de kleine vissersdorpen die alsmaar meer worden weggedrukt. In 33 jaar tijd groeide Cancun uit tot een stad van 750.000 inwoners (officieus cijfer).

Iets ten noorden van de stad, in Peurto Juarez, leven nog gemeenschappen van kleine vissers, maar de stad en het megatoerisme zijn vlakbij. In Puerto Juarez botst rijkdom op armoede. De vissers hebben zich verenigd in een kleine coöperatieve van 40 families. Omdat de visvangst niet veel meer opbrengt doen ze er ook wat lokaal toerisme bij. Op het strand staan kleine houten eetstalletjes, en enkele stoelen en tafels overdekt met tentzeil. Jose Aguillon Cob, is de voorzitter van de coöperatieve en uitbater van een klein strandcafé. Op een goede dag verdient hij 7$. Zijn armoedige woning en die van zijn medecoöperanten staan een heel eind verderop in een troosteloze buurt. Er zijn water en elektriciteitsaansluitingen, maar de het water bereikt hen maar enkele uren per dag. Nochtans hoesten de mensen hier 1/8 van hun inkomen op voor de waterrekening.

Voor alles wat ze doen zijn er vergunning nodig. Die zijn duur, en overtredingen worden streng bestraft. De vissers ondervinden voortdurend pesterijen, want eigenlijk wil men hen er weg om plaats te ruimen voor chieke hotels. Jose kreeg gisteren nog maar eens te horen dat hij zijn café moet sluiten. Hij kreeg ook al verscheidene boetes (van 4000 dolar), die hij nooit heeft kunnen betalen. Lang zullen de vissers zich hier niet meer kunnen handhaven.

Wat verderop stoppen we even om naar de nieuwe jachthaven te kijken die Ultramar/Aquaworld er bouwt. Vlak ernaast staan Mac Donalds en een superette al klaar om de nieuwe stroom toeristen te bedienen. Ook zij zijn concurrenten van de lokale winkels en eethuisjes. En weer een eind verder komen we langs de gemeentelijk pier. Van hier vertrekken de boten naar Isla la Mujeres. Maar de pier zal binnenkort gelsoten worden, Ultramar/Aquaworld zal dan de dienst uitmaken. Leuk voor de toeristen misschien, maar wat met de inwoners van het eiland?

Volgende halte: het huis van Faustino Gapar Trinidad. Faustino leeft hier al 70 jaar. In het huis wonen zijn verwanten, samen vier families. Honderd meter verder verrijzen nieuwe appartementsblokken; 100 meter verderop staat ook de pompinstallatie die drinkwater naar Isla de la Mujeres pompt. Maar Faustino en zijn familie hebben geen water. De grootgrondbezitter die in de buurt al 2000 ha bij elkaar heeft wil hem weg om er een hotel te bouwen. Op een dag vernielden buldozers al de muur rond zijn tuin. Er werd proces-verbaal opgemaakt, maar dat is ondertussen onvindbaar. De grootgrondbezitter is ook eigenaar van de Grupo Mexicana de Desarollo, die de helft van de privé-watermaatschappij van Cancun bezit. Sinds enige tijd is zijn water afgesloten, zogenaamd omdat Faustino geen eigendomsbewijs kan voorleggen voor zijn huis. Gelukkig rijden tankwagens van de watermaatschappij langs zijn huis. De chauffeurs betonen hun solidariteit door de grote emmers te vullen waarmee de familie zich bereddert.

We rijden nu aan één stuk door over een grindweg, doorheen de mangroven. Aan het eind bereiken we opnieuw een visserscoöperatieve. Hier proberen 17 vissersfamilies sinds 3 jaar een nieuw leven op te bouwen. Voordien leefden ze in de buurt van Faustina, maar daar zijn ze verjaagd. De coöperatieve heeft een restaurantje, maar het ligt zo ver van de bewoonde wereld dat er maar weing mensen komen. Ze hebben er toiletten en een keuken gebouwd, maar vrezen dat ze over enkele jaren weer verjaagd zullen worden. Ze zijn ook ongerust over het stort dat 2 km verderop is aangelegd. Vanuit het stort vloeit er vuil water in de lagune. De coöperatieve wilde beginnen met een kreeftenboerderij, maar analyses hebben uitgewezen dat het water al te zeer vervuild is.

We rijden ook langs het stort, een enorme berg. De helft van het afval is afkomstig van Cancun-stad. De andere helft van de hotelzone. 24.000 hotelkamers produceren evenveel afval als de hele stad. En jawel, ook de afvalmaatschappij is eigendom van dezelfde eigenaar als de watermaatschappij ....

Morgen begint er in Cancun een conferentie over de liberalisering van de wereldhandel.