arch/ive/ief (2000 - 2005)

Dagboekverslag van Joke in Libanon, 4 september 2003

Toen ik gisterenavond terug naar huis liep na het werk, had ik gehoopt Salah niet op zijn gewoonlijke plaats te zien zitten, maar hij zat er wel, en dat betekende slecht nieuw. Een hele week keek hij al uit naar een eventuele job, maar hij had het dus niet gekregen. Salah is decoreerder in appartementen, bepleistering en zo. Hij werkt als mensen hem vragen, of als firma's (Libanese) nog een extra man nodig hebben. Hij wordt dan wel natuurlijk een stuk minder betaald als zijn Libanese collega's. Hij keek zo hard uit naar deze job, want hij spaart voor een paspoort, dat 200 dollar kost en dus ongelooflijk duur is. En wat zeg je dan als hij je gelaten zegt dat iemand anders het voor minder geld wou doen. Maar met zijn eeuwige optimisme stelt hij me voor naar Saida te gaan, daar wat te gaan wandelen, en dus doen we een taxi stoppen en weg zijn we, weg uit het kamp…

Ik voel dat ik deze reis helemaal anders ervaar dan mijn vorige reizen naar Irak en Palestina… niet omdat het hier zo anders is, maar omdat ik hier langer ben, en echt tussen de mensen leef. Ik leer de jongeren ook beter kennen, ik zie niet meer enkel hun eeuwige glimlach en optimisme, langzaam aan begint dat masker af en toe af te vallen, en krijg ik een beetje toegang tot hun diepere gevoelens en als je langere tijd samen bent met deze jongeren dan krijg je ook meer te horen dan enkel de oppervlakkige problemen. Door dag in dag uit in zo een kamp te leven ervaar je ook de dagelijkse sleur die je niet opmerkt als je er gewoon een dagje doorbrengt.

De eerste keer dat ik met Salah een toertje maakte door de soek en de straatjes, vond ik het allemaal opwindend om zien en ik keek mijn ogen uit. Maar langzaamaan heb je het allemaal wel gezien en begin je te voelen dat je hier geen kant uit kunt. Zowel letterlijk als figuurlijk zit je hier opgesloten, er is niks maar dan ook niks te doen of te zien, het enige wat mensen, jongeren hier kunnen doen is op straat zitten, discussiëren of gewoon voor zich uit staren, de hele dag, en eventueel zelfs de nacht. En gisteren voelde ik dat ook, ergens diep in mij, de wil om hier weg te gaan, uit te breken, en dat gevoel is veel sterker aanwezig bij de jongeren hier in het kamp. Toen ik Salah gisteren zag, straalde de hopeloosheid van hem af, weer een kans gemist om hier weg te geraken. En dat gevoel heeft me enorm geshockeerd omdat ik dat voordien nooit gerealiseerd, gevoeld heb.

Je komt elkaar ook elke keer weer tegen, want de meesten hebben geen werk en zitten dus maar op straat te zitten, en elke keer als ik passeer, kom ik dezelfde mensen tegen.

Voor ik naar hier kwam had ik ook een beeld van het kamp dat uitgestrekt is, met 80.000 mensen, te vergelijken met Vilvoorde, mijn stad. Ik heb nu wel al een aantal families bezocht, die allemaal in een andere buurt wonen, maar in praktijk betekent dit dat ze op nog geen 10 minuten wandelen van elkaar wonen…dus als je daar over nadenkt, dan besef je pas hoe opeengehoopt iedereen hier wel woont…

Weet je, als je gewoon door Ein-al-Haloua wandelt dan zie je een arme buurt, veel mensen, en in de kleine straatjes denk je wel, waw wonen die zo…? Maar ik denk dat je hier echt een tijdje moet verblijven om echt te beseffen hoe het is, voelt om zo te wonen. Ik woon nu in een familie met 11 kinderen, plus de ouders, plus ik er nu nog bij, met 2 slaapkamers: 1 voor de jongens, en 1 voor de meisjes, en als ik kinderen zeg dan zijn dat jongvolwassenen, van mijn leeftijd tot in de 30… .

Vrijdag was er de herdenking van Abu Ali Mustafa, en ik ben wel verschoten van het feit dat niet enkel PFLP aanwezig was maar alle "oppositiepartijen" zoals Hamas, en Jihad al Islamiy. Binnen in de zaal hingen fotos van Abu Ali, maar ook van een Hamasstrijder die onlangs vermoord is (ik denk Ismael Abu Nasr, maar ben niet zeker), en vlaggetjes van PFLP naast die van hamas(zie fotos).

Tot nu toe had men mij gezegd dat de relaties tussen de partijen niet echt denderend waren. Maar martelaren worden door iedereen alsdusdanig beschouwd, ongeacht van welke groepering ze zijn. Er hing een levensgrote spandoek van Ahmed Yassin, de leider van Hamas op aan het podium. Elke groepering heeft ook zijn eigen "legertje", eerder een soort bodyguards van de verantwoordelijken, en die paradeerden daar dus buiten rond tijdens de meeting, allemaal jonge mannen met mitrailletten en in militaire pakjes. Ik ben er zelfs een vriend die ik ken van AJIAL tegengekomen, hij werkt als soldaat voor PFLP. Dat blijft echt wel raar doen, ik kan er maar niet aan wennen aan die militaire aanwezigheid.

Bezoek Tripoli bij Rami thuis op het dak

Zaterdagochtend vertrokken voor een weekendje Tripoli, maar toen ik opstond was er geen stromend water en geen elektriciteit. Ben dit al gewoon dus niet te veel over nagedacht, maar eenmaal in Tripoli bleek er wel meer aan de hand te zijn. Ik was uitgenodigd door Rami, bij zijn familie, en weer die uiterst gastvrije ontvangst door de moeder en de zussen! Maar dat weekend leek wel op een disco van licht. 5 minuten licht, 1h niks, dan weer 10 minuten en weer een uur niks. Ook op radio en TV werd er over niks anders gepraat dan de "elektriciteitscrisis". Volgens de regering is de reden een tekort aan "fuel", volgens de mensen zijn de ambtenaren corrupt en "stelen" ze de energie.

Nahr al Barid, is een kleiner kamp dan Ein-al-Haloua, maar het heeft dezelfde structuur.

En 1 ding zie ik overal terug, hoe vuil het ook is op straat en hoeveel stank en rook er buiten is. Eenmaal je een huis binnenkomt is het picobello, proper en netjes. Iedereen doet zijn schoenen uit, en elk uur wordt er met de natte dweil gekuist.

s'Avonds een rondleiding gekregen in Tripoli, en je merkt dat deze stad in het noorden, minder heeft geleden onder de oorlog, de oude stad is nog intact, wat het wel een heel gezellig stadje maakt. Tripoli is de tweede grootste stad, na Beiroet.

En ook hier als ik met jongeren praat voel ik de hopeloosheid voor een degelijke toekomst. Elke keer weer krijg ik de vraag of het moeilijk is een verblijfsvergunning te krijgen in België, en of ik hen kan helpen aan een beurs om te studeren in België. Veel families hebben wel een broer of een zus in het buitenland, en je voelt dat de rest van de familie, vooral de jongeren hopen om hier ook weg te geraken. Diep in hun hart verlangen ze wel ooit nog terug te keren naar Palestina, hun land, en ze zijn en blijven fier op hun identiteit, maar in de realiteit, zien ze de toekomst niet rooskleurig in.


Maandag ben ik meegegaan met de "Mobile Clinic" waar Intissar ook werkt, een vriendin uit Beiroet. Ze werkt voor PARD, Popular Aid for Relief and Development, volgns mij een zeer grote NGO, want Walid werkt daar ook voor in Beiroet. Ze hebben een stokoude mobilhome ter beschikking, die ze ingericht hebben als "Klein Hospitaal" en waarmee ze dagelijks naar de "ongeregistreerde kampen" gaan voor consultatie, telkens met een dokter en een verpleegster. Maandag zijn we dus naar Jal al Bahr gegaan, een klein kamp met ongeveer 3.000 inwoners en wat me opviel was dat alle, maar dan ook alle kinderen blootvoets liepen. Ook de huizen waren in erbarmelijke toestand, de meest voorkomende ziekten zijn dan ook 'infectious' .

Ongeregistreerde kampen zijn kampen die nooit erkend zijn geworden door de UNRWA. In 1948 heeft de staat Libanon een deel van zijn land "geleend" aan UNRWA die daar de kampen heeft gebouwd. Maar een deel van de Palestijnse vluchtelingen had zich al gevestigd op andere plaatsen, en die zijn dus "ongeregistreerd". Hetgeen dus wil zeggen dat zij voor jaren uit de boot zijn gevallen qua voorzieningen van UNRWA. Nu hebben ze wel een minimum aan voorzieningen, maar bijv voor onderwijs en gezondheidsverzorging moeten ze nog altijd naar het dichtstbijzijnd gelegen "geregistreerd" kamp.

Deze mobile clinic gaat elke dag naar zo een kamp in het zuiden. De consultaties kosten 1 euro, maar medicatie is gratis. Maar je kan je voorstellen dat je niet veel kan uitvoeren in zo een kleine ruimte.


Toen ik naar de Belgische ambassade gegaan ben voor informatie over NGO's, hebben ze me daar een nummer doorgegeven van een aantal zusters die in Dbayekamp werken, een van de weinig christelijke vluchtelingenkampen dicht bij Beiroet… .

En aangezien Walid daar 2x per week Arabische schrijfles geeft aan analfabete volwassenen, ben ik dinsdag meegegaan met hem, en terwijl hij les gaf, ben ik op bezoek gegaan bij deze zusters.

En hetgeen zij me vertelden komt grotendeels overeen met hetgeen ik in andere kampen gehoord heb, geen werk, geen goed onderwijs, … Zij wonen in het kamp sinds 1989, en hebben dus nog een stuk van de oorlog meegemaakt. Toen ik hen vroeg van welke orde ze waren, zeiden ze Kleine Zusters van Nazareth, en ze volgen de gedachtegoed van "Kardinaal Cardijn, "de KAJ, de kajotsters". Zegt u dat iets vroeg een vrouw mij. Natuurlijk zegt me dat iets, ik ben daarmee groot gebracht, en ze vonden het zeer aangenaam dat mijn grootouders en Tante Paula ook altijd achter de woorden van Cardijn gestaan hebben… !!

Woensdagochtend terug aangekomen in Saida, Ein-al-Haloua, ontmoet ik een oververmoeide Maher, verpleger in Nidaa. Hij heeft er juist 2(!) shiften opzitten. Ik moet - vertelt hij me - dit wel doen, anders kan ik mijn familie niet onderhouden. Dus hij doet 1 dag op 2, 2 shiften na elkaar!! En hij is niet alleen, ongeveer alle verplegers(sters) met wie ik praat hebben ofwel 2 jobs ofwel 2 shifts. In de verpleging verdien je hier tussen 200 en 250 Euro per maand. Beeld je eens in, als je alleen staat gaat dat misschien nog net, maar met een familie is dat onmogelijk! In het kamp zijn de prijzen nog wel laag, maar in Libanon zelf, een land dat ongeveer even duur is als Belgie, overleef je niet!

Elke dag die ik hier doorbreng dringt het meer en meer tot mij door dat het in deze Palestijnse kwestie niet draait om "een stukje land teruggeven" nee, er is maar 1 oplossing, deze mensen moeten het recht krijgen om terug te keren naar HUN stukje land, HUN eigendom, de grenzen van '67 zijn niet genoeg, daar kan ik me nu niet meer bij neerleggen, zelfs niet als tijdelijke oplossing.

Joke