arch/ive/ief (2000 - 2005)

De Italiaanse marxist Antonio Gramsci is van mening dat een politieke overwinning pas behaald kan worden als de culturele sfeer veroverd is. De cultuur moet met propaganda bewerkt worden, zodat alle neuzen dezelfde kant op gaan staan. Slogans, beelden en esthetiek moeten voor mensen herkenbaar worden gemaakt. Een revolutie moet dus volgens Gramsci eerst in het hoofd en in de collectieve opvatting voorbereid worden om uiteindelijk de politieke macht te kunnen grijpen. Sinds de jaren negentig zijn er in Europa diverse extreemrechtse bands doorgedrongen in de hitparades en de platenbakken van de lokale platenboer. Ook komen er steeds meer bands die flirten met nazi-propaganda of nazi-kunstenaars. Langzaam aan ontstaat er een sfeer van gedogen, waardoor extreemrechtse bands en ideeën salonfähig worden gemaakt.

Statussymbolen
Begin jaren negentig geeft Guns 'N' Roses een impuls aan de bekendheid van massa-moordenaar en nazi Charles Manson. Het door Manson geschreven nummer "Look at your game, girl" verschijnt op de goed verkochte cd "The Spaghetti incident". Manson werd in de jaren zestig veroordeeld tot levenslang wegens moord op 7 jonge vrouwen en 1 man.. Hij zei een boodschap van god te hebben gekregen om een rassenoorlog te ontketenen. Op zijn voorhoofd heeft Manson een hakenkruis getatoeëerd. Guns 'N' Roses had blijkbaar geen bezwaar tegen de ideeën van Manson. Overigens haalde Guns 'N' Roses in het nummer 'One in a million' zelf uit naar immigranten. Bij de herpersing van de cd worden de twee nummers achterwege gelaten want 'de nummers werden verkeerd geïnterpreteerd', aldus Axel Rose. De Amerikaanse fascistische skinheadband 'The Peoplehaters' heeft het nummer 'Charley Manson Eyes' aan de massamoordenaar opgedragen. Andere fascisten hebben ook bewondering voor hem. Zo blijkt de inmiddels door extreemrechts verguisde James Mason (1) in Manson de ware leider te zien van een nieuwe nationaal-socialistische jeugd. Mason richt rondom Manson een nieuwe nazi-groep op onder de naam 'Universal Order', maar ver brengt de organisatie het niet. James Mason komt binnen de extreemrechtse scene onder vuur te liggen nadat hij een relatie is aangegaan met een minderjarige meisje. Manson geniet binnen andere muziekstromingen ook bekendheid. Zo blijkt de Belgische hardcore-band 'Length of Time' geïnspireerd te zijn door Charles Manson. Ook binnen het industrial en darkwave genre wordt Manson vereerd. Experimenteel muzikant Boyd Rice draagt de cd 'Easy Listening' aan hem op en Bloodaxis gebruikt samples van zijn woorden. Volgens officiële bronnen (2) heeft Manson een grote aantrekkingskracht op de jeugd.

Oude symboliek
Het is een bekend gegeven dat nazi-skinheadbands flirten met beelden en symbolen uit de Tweede Wereldoorlog. Veel nazi-bands proberen via symboliek en verwijzingen naar het Derde Rijk hun visie kracht bij te zetten. De Duitse fascistische band 'Macht und Ehre' gebruikt op de uitgebrachte cd "NSDAP" sig-runen (SS-tekens) en een hakenkruis. 'De Arische strijders' van het inmiddels ter ziele gegane Brabantse bandje 'Holocaust', maakte op haar uitgebrachte cassette ook gebruik van diverse fascistische symbolen, waaronder het hakenkruis. 'Holocaust' trad in maart 2000 eenmalig op onder de naam 'Wotan's Order', dat volgens de bandleden staat voor 'Will of the Aryan Nation's Order'. Het bandlogo dat zij toen gebruikte was de 'schwarze sonne', het twaalfpotige zonnerad dat in de vloer van de SS-burcht (Wevelsburcht, gelegen in Paderborn in Duitsland) is vastgelegd. Binnen de neofolk-scene wordt de 'schwarze sonne' ook gebruikt. De extreemrechtse neofolk band 'Von Thronstahl' siert haar platenhoezen ermee en zwaait met vlaggen tijdens concerten waarop het symbool te zien is. Ook Nederlandse neofolk-muzikanten maken gebruik van het symbool. Sinds enige jaren bestaat er een Nederlandse website (3) die vernoemd is naar de 'schwarze sonne'. Stuwende kracht achter deze website is een neofolk muzikant uit Sittard. Hij zegt zich verdiept te hebben in het symbool en hij gebruikt op diverse manieren het symbool in zijn muzikale hobby. Op zijn persoonlijke cu2-site staat ook een afbeelding van de zon. Rudiger Sunner, schrijver van een boek over nazisme en het gebruik van mythes, verklaart dat de 'schwarze sonne' een duidelijk symbool is van de SS.

Flirten met nazi-beelden
In de tachtiger jaren heeft de Sloveense band 'Laibach' veel tongen losgemaakt. 'Laibach' maakte gebruik van een afgeleide nazi-esthetiek (Neue Slovenische Kunst) en zij combineerde dit met mars- en ritmemuziek. Tijdens optredens maakte de band gebruik van dia's waarop filmcollages van autoritaire regimes te zien waren, evenals tegenstellingen, zoals vrede en oorlog. Eind jaren negentig breekt de Duitse technometal band 'Rammstein' in de hitparade door met het nummer 'Stripped'. In de bijbehorende videoclip zijn filmfragmenten te zien van de omstreden filmregisseuse Leni Riefenstahl. Op de voorkant van de cd 'Live aus Berlin' staan de bandleden afgebeeld bij een zuil van het stadion waar de film van Leni Riefenstahl is opgenomen. Het is onduidelijk hoe de band dit bedoeld heeft, maar volgens een Italiaans nieuwrechtse internetsite is de bedoeling duidelijk genoeg. ''Rammstein' is een band die bepaalde esthetiek kan overbrengen op een groot publiek', aldus de website. Op propaganda-flyers van de fascistische blackmetal band 'Der Sturmer' staan diverse nazi-beelden en foto's van het Derde Rijk. Op één van de uitgebrachte muziekdragers van Der Sturmer staat: "Europa Erwache is opgedragen aan Julius Streicher, een man die loyaal is aan het nationaal-socialisme en antisemitische propaganda". Streicher was filmregisseur van de film 'Der Sturmer', een film die behoorde tot de top van de antisemitische films. Beelden van vermoorde mensen uit de Tweede Wereldoorlog worden ook door sommige bands gebruikt. De band Dying Breed heeft op haar hoes 'Day of Reckoning' een afbeelding staan van twee joodse mensen met daarachter een Duitse soldaat die de twee ophangt. Naast de schokkende beelden en foto's uit de nazi-tijd worden ook door diverse bands afbeeldingen van producten van nationaal socialistische kunstenaars gebruikt. De fascistische band No Remorse uit Engeland gebruikt op haar cd 'Son of Odin' een afbeelding van de nazischilder Hubert Lanzinger. Hij portretteerde Adolf Hitler op een paard met een hakenkruis vlag met daarbij het opschrift 'De banierdrager'. Ook op de cd 'Durch das volk, Mit dem Volk, Für das Volk' van de Griekse fascistische band Iron Youth staat een afbeelding van een nationaal-socialistische kunstenaar. Het gaat om Karl Albiker die beeldend kunstenaar was. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden musea met verboden kunst door de nazi's leeggehaald om plaats te maken voor kunst die in dienst stond van het volk. Veel beelden van Albiker werden in de musea geplaatst, ondanks dat de nazi's het minderwaardige kunst vonden. Zijn beelden waren een slap aftreksel van de beelden van de nationaal-socialistische beeldhouwer Arno Breker. Het beeld dat op de cd van Iron Youth te zien is, is tevens te zien op de Nederlandse website van de 'schwarze sonne'.

Cover van een blad dat zich met name richt op nationalistische skinheads
Verheerlijking van personen uit het Derde Rijk
De extreemrechtse darkwave band 'Death in June' is één van de vele voorbeelden van bands die overduidelijk flirt met personen die verbonden zijn aan het Derde Rijk. De bandnaam verwijst naar de sterfdag van Ernst Röhm en zij gebruikt als bandsymbool een doodskop die een afgeleide is van de SS-doodskop. Op de cd 'Brown Book' van Death in June wordt het in Duitsland verboden Horst Wessellied gespeeld. Horst Wessel was propagandist van de nationaal-socialistische zaak en schrijver van het NSDAP-lied. Een andere muziekgroep die flirt met personen uit het Derde Rijk is de fascistische Griekse band 'Stosstrupp'. Stosstrupp verwijst naar de elite-troepen van Adolf Hitler, die in 1923 is opgericht om Hitler te beschermen. Onder de leden bevond zich onder andere Rudolf Hess en Sepp Dietrrich. Sepp Dietrich wordt op zijn beurt weer geëerd door de Duitse fascistische skinband 'Utilma Ratio'. Op een verzamel-cd poseren de bandleden voor het graf van Dietrich. In 2000 was er in Nederland een website onder de naam 'Im Stahlgewittern'. De website was een verwijzing naar het boek van Ernst Jungers oorlogsdagboek. Het boek wordt gezien als een impuls voor de radicalisering in het nationalistische gedachtegoed. De beheerder van de website ontkende overigens dat de naam betrekking had op Ernst Junger. Kort nadat de website uit de lucht was gehaald (4), lanceerde de beheerder een nieuwe site onder de naam http://www.abovetheruins.com. 'Above the Ruins' is een term die afkomstig is uit het boek "Menschen inmitten von Runen" van de extreemrechtse filosoof Julius Evola. Op de website van Above the Ruins staat wederom de 'schwarze sonne' afgebeeld. De beheerder van de site speelde daarnaast in 'La Reine Noir', een band die op de verzamel cd 'Der Waldganger' te vinden is. 'Der Waldganger is een ode aan de 'strijder, filosoof en schrijver Ernst Junger'.

Klein onderscheid
Er zijn talloze voorbeelden te noemen van bands die zich profileren met bekende en minder bekende nationaal-socialistische kunstenaars (in de breedste zin van het woord). De bedoeling van de bands is niet altijd even duidelijk. Sommige bands gebruiken de symboliek als 'shock-effect', terwijl anderen slechts kijken naar het esthetische aspect. Weer anderen gebruiken het als propagandamiddel. Bands die dezelfde nazi-esthetiek gebruiken als extreemrechtse skinbands zijn op uiterlijk niet meer van elkaar te onderscheiden. Een ongebreideld gebruik van kunst uit de Tweede Wereldoorlog op cd-hoezen kan al snel de indruk wekken dat het gaat om een fascistische band. Inhoudelijke verschillen zijn zeker aanwezig. Bij expliciet uitgesproken fascistische bands zullen de teksten draaien om de verheerlijking van het nazi-tijdperk, terwijl bij anderen het gebruik van conservatieve elementen op de voorgrond staat. Net zoals bij filmregisseuse Leni Riefenstahl wordt bij de laatst genoemde categorie de politieke context achterwege gelaten waardoor de nationaal-socialistische kunst 'objectief' wordt bekeken. Kunst uit een bepaalde tijdslaag die ontdaan wordt van de toenmalige politieke invloeden, verliest een kritische blik. Op deze manier wordt nazi-kunst salonfähig gemaakt.

Noten:
(1): Mason flirtte openlijk met Charles Manson en dat wordt hem binnen nazikringen niet in dank afgenomen. In het Amerikaanse nazi-blad 'Resistance' roept hij op om Charles Manson als leider te gaan beschouwen van de nationaal-socialistische jeugd. Op zijn oproep komt veel kritiek. Mason wordt ook verguisd nadat hij een relatie aanknoopte met een minderjarig meisje en naaktfoto's van haar nam. Nadat de relatie werd beëindigd, stapte het meisje naar de politie en klaagde hem aan. Bij een latere inval vond de politie een grote hoeveelheid porno.
(2): 'Encyclopedia of White Power', J. Kaplan
(3): http://welcome.to/schwarze-sonne
(4): De website van 'In Stahlgewittern' werd uit de lucht gehaald nadat dagblad De Limburger op 13 december 2000 een kritisch artikel had geschreven over de website. Op de site was een link te vinden naar de 'Kulturkammer der Europaischen Jugend', een organisatie die verbonden is aan 'Heimatschutz'-verenigingen en organisaties van 'Heimatvertriebenen'.