arch/ive/ief (2000 - 2005)

Het afscheid
by Naomi Klein Wednesday June 25, 2003 at 11:34 AM

Woensdag 4 juni, verliet Naomi Klein Argentinië, nadat zij gedurende zes intensieve maanden samen met haar man, de directeur Avi Lewis, 200 uur lang verhalen over verzet en het creëren van alternatieven heeft vastgelegd.

Voordat ze vertrok, nam Naomi deel aan een debat tijdens de Culturele Week van de Brukman fabriek en daar bracht zij ter sprake wat kan worden gelezen als een samenvatting van haar visie over de toekomst van de criollobeweging.

Ik ben heel blij dat ik hier vanavond ben, de arbeiders van Brukman steunend. Ik wil ook de organisatoren van de Culturele Week feliciteren.
Ik zal echter niet praten over het onderwerp dat voor vanavond gepland staat. Ik zal het daar niet over hebben, omdat ik het totaal niet eens ben met het idee achter dat onderwerp.
Het idee dat wij, de zogeheten intellectuelen en journalisten, vanachter een tafel onze theorieën aanbieden over hoe de werkende klasse zou moeten vechten en zich zou moeten organiseren. Het is een idee dat ervoor heeft gezorgd dat veel dingen tegenwoordig niet goed werken binnen de linkse groeperingen.
Als er iets is dat we moeten leren van de verbazingwekkende vrouwen van Brukman, dan is het wel dat de werkende klasse al weet hoe het moet vechten en zich moet organiseren. In Argentinië en eromheen gaat de effectieve, creatieve en originele directe actie veel verder dan de intellectuele theorieën van links.
Telkens weer verwezenlijkt het gewone volk, dat zichzelf niet als activist of linksgeoriënteerd ziet, acties die niet beginnen bij theorieën maar bij noodzaak.
De noodzaak om je baan te behouden.
De noodzaak om te eten.
De noodzaak om schoon water te drinken.
De noodzaak om voor het huishouden te zorgen.
Eerst komt de actie – de bezetting, de posters, de vergadering. En na dit proces komen de theorieën en de politieke strategieën op.
Dus welke rol binnen dit proces valt ten deel aan de intellectueel, die zichzelf ziet als activist? Eigenlijk speelt hij geen rol.
En daarom komen de theoretici hals over kop aansnellen om dicht bij de acties die op straat en in de fabrieken gebeuren te blijven, terwijl ze theorieën verzinnen die volgen op de gebeurtenissen om aan te tonen dat we nog altijd belangrijk zijn.
Het probleem is dat de theorieën vaak niet kloppen.
Soms zijn deze inspanningen van de intellectuelen om betekenis en structuur op te leggen te dogmatisch en te stijf. Ze snoeren de mond van de levendige en belangrijke bewegingen.
In het geval van een fabriek waarvan een groep personen besluit zijn baan te behouden en met waardigheid te werken, beelden deze intellectuelen zich in dat er een prerevolutionaire cel is ontstaan die macht vergaart om de Staat over te nemen.
Soms zijn de inspanningen om te theoretiseren ook wel te romantisch, en zien ze een complexe en verwarrende werkelijkheid aan voor anarchistische en autonome utopieën.
Dit zijn verschillende ideologieën, maar beide structuren – de dogmatische en de romantische – kunnen dezelfde ontmenselijkende effecten hebben. De belangrijkste personen – die echt vernieuwend zijn – herkennen zichzelf vaak niet in deze foute theorieën.
Volgens mijn ervaringen zijn de sociale bewegingen het sterkst – en behalen ze de meest concrete overwinningen – daar waar de intellectuele zuiverheid het minst is.
Wij hebben veel tijd doorgebracht in Neuquén, met de werknemers van Zanon en de mensen van MTD, de Beweging van Werkeloze Arbeiders, en wat mij het meest aangreep was de vermenging van de op sterven liggende en oude trotskistische school met de jongste aanhangers van autonomie en van de partijen met de sociale bewegingen. De grenzen tussen deze gebieden worden gelukkig niet heel streng gepatrouilleerd.
We zagen iets heel vreemds: mensen die samen denken, terwijl ze elkaar dingen toezeggen en elkaar veranderen, elkaar besmettend. Ze werken volgens een simpel principe; als het werkt laten we het dan doen.
Dus in plaats van te praten over wat de werkende klasse zou moeten doen, praten we over de rol en de verantwoordelijkheid van de intellectuelen en de activisten binnen deze nieuwe omgeving.
We kunnen beginnen toe te geven dat we niet meer nodig zijn. Dat de theorieën geen invloed hebben op de acties, maar dat de acties de theorieën beïnvloeden.
Als onze irrelevantie eenmaal is aanvaard, zijn we vrij om ons af te vragen hoe we weer een rol van betekenis kunnen krijgen. Er bestaan veel antwoorden op deze vraag, maar ik wil er drie behandelen.
1 We kunnen betere bruggen vormen, door geïsoleerde bewegingen met elkaar te verbinden. Als we makkelijk toegang hebben tot informatie over de sociale bewegingen kunnen wij deze zo verspreiden dat de bewegingen elkaar kunnen inspireren en zich kunnen ontwikkelen door van de overwinningen en ervaringen van de andere bewegingen te profiteren.
Wat ik droom voor Brukman wanneer de arbeiders naar de fabriek terugkeren, en dat zullen ze doen, is dat uitwisselingen worden georganiseerd tussen de arbeiders van Brukman en de werknemers van de fabrieken in Mexico en de werkplaatsen in Indonesië.
Stel je voor dat de jongeren die hun baan op het spel zetten door syndicaten op te richten in de vrijhandelszones – ze worden ontslagen omdat ze naar het toilet gaan of zwanger worden – zouden kunnen zien hoe de vrouwen bij Brukman werken.
We kunnen zulke bruggen vormen, we kunnen informatie op een betere manier verspreiden, in plaats van de expert uit te hangen.
2We kunnen praktische hulp en concrete steun bieden aan deze gevechten, zoals zoveel mensen al doen.
In Neuquén bestaat er geen relatie tussen de universiteit en Zanon omdat de intellectuelen de fabriek bestuderen. In tegendeel, de intellectuelen gebruiken hun kennis om specifieke problemen in de fabriek op te lossen:
-Ontwikkeling van marketingplannen
-Hulp bij het ontwerpen
-Hulp bij het ontwikkelen van radioprogramma’s en kranten
Dit gebeurt door de hele beweging van door werknemers bezette fabrieken.
We hebben allemaal gezien hoe machtig die samenwerking hier in Brukman kan zijn, tijdens de Maquinazo, tijdens de Culturele Week, maar we hebben ook de tegenovergestelde situatie gezien.
Een ding dat me altijd heeft geraakt over Brukman na de ontruiming, was dat elke linkse partij zijn vlag is op komen hangen zodat ook hun logo in de fabriek zou hangen, maar niemand heeft er aan gedacht om een nieuw symbool voor het bedrijf zelf te ontwerpen. Er was dus geen symbool waarop stond: Brukman in de handen van de arbeiders. Alle logo’s hingen daar, behalve die van de arbeiders. Dat is schandalig.
3 De derde verantwoordelijkheid van de zogenaamde intellectuelen en activisten is bescherming.
De linkse intellectuelen zagen zichzelf vaak als de voorhoede van de arbeidersbewegingen. Dat zijn ze niet, maar we kunnen iets beter zijn: bescherming.
Dit was de verbazingwekkende instelling die tienduizenden van ons dichter bij Brukman bracht na de ontruiming.
Een krachtig beeld van het conflict waren de schilden van plexiglas met foto’s van de werknemers van Brukman, die waren gemaakt door een groep internationale activisten.
De schilden kunnen niet sterk genoeg zijn geweest om de politie terug te dringen, maar het symbool van het schild zouden we moeten blijven maken.
We hoeven geen schilden vast te houden, we moeten schilden ZIJN, menselijke schilden, zoals de activisten in Palestina die de huizen beschermen door voor bulldozers stil te blijven staan, opdat de bewoners weerstand kunnen bieden. We kunnen ons dus afvragen hoe we betere schilden kunnen zijn en wat we nog meer kunnen doen om deze waardevolle plaatsen te beschermen, opdat de mensen hun veroveringen kunnen ontwikkelen en er aan kunnen werken, in plaats van simpelweg voor hun overleving te moeten vechten.
Deze defensieve strategie moet extern zijn, door het hoofd te bieden aan de onderdrukking door de staat middels legale steun, politiek druk en onze fysieke aanwezigheid. En het moet ook intern zijn, door weerstand te bieden aan de coöptatie van de sociale bewegingen, niet alleen door de partijen maar ook door wie dan ook op zoek is naar een leger medestanders.
Als wij het volgende kunnen doen:
-Betere bruggen vormen
-Praktische en concrete steun bieden
-Weerstand bieden aan de onderdrukking van buitenaf en de coöptatie van binnenin.
Dan hebben wij onze taak volbracht. En dat betekent dus niet dat we de werkende klasse vertellen hoe ze zich moeten verzetten en zich moeten organiseren, maar leren hoe wij dat zelf moeten doen.
Bedankt.

Vertaald voor Noticias uit het Spaans in het Nederlands door Tamara Meulman