arch/ive/ief (2000 - 2005)

Elke maand brengen de natuurverenigingen meer mensen bijeen op geleide wandelingen, vrijwilligerswerk en educatieve activiteiten. Alleen zijn dit minder zichtbare uitingen van engagement. Ze halen daarom zelden het grote nieuws en zijn – zeker in de week voor de verkiezingen – niet interessant voor politici die het moeten hebben van goedkoop sentiment en zorgvuldig gecultiveerde leugens. De natuurbeweging is ervan overtuigd dat de Vlamingen dit snel zullen doorzien en weten wie zondag in het stemhokje hun vertrouwen wél waard is.

Volgende week moet de Vlaamse regering een beslissing nemen over de afbakening van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Voor het Platform Buitengebied, een verbond van verenigingen van vooral jagers, landbouwers en vissers, was het de aanleiding om op te roepen voor een mars op Gent. Een week voor de federale verkiezingen werd het ook een politieke manifestatie. Met veel eigen volk en een schare politici om op de kar te springen.

Het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) is op zich nochtans een onschuldig beleidsinstrument. In de eerste fase wordt 87 000 ha, die op de gewestplannen reeds tientallen jaren een groene bestemming genieten, aangewezen om hier eindelijk en bij voorrang de ruimtelijke bestemming te realiseren. Er komt dus in deze fase geen vierkante meter groen of natuurgebied bij. Bovendien zijn het allemaal gronden waarin de landbouw(administratie) niet meer is geïnteresseerd. Deze 87 000 ha is overigens slechts een deel van de 125 000 ha dat volgens een in 1997 genomen en in 2002 bevestigde beslissing van het parlement in januari 2003 had moeten zijn ingevuld. En dat is dan nog maar een fractie van de 350 000 ha die ooit waren gepland bij de Groene Hoofdstructuur. Als er iemand te klagen heeft over een falend beleid dat op eigen beloftes terugkomt, dan is het de groene beweging!

Over wat er in het VEN allemaal verboden zal worden, circuleren de wildste verhalen. Enkel het voorgestelde voorwaardelijke verbod op het uitzetten van vis, is een ongelukkige maatregel. Daarom waren de natuurverenigingen er ook als de eersten bij om te verklaren dat dit verbod weinig bijdraagt aan de natuur en best geschrapt wordt. Wat intussen door iedereen, ook door de bevoegde minister, is toegezegd. Dat dit element desondanks blijft circuleren als hét argument tegen het VEN, getuigt van onwil en zelfs kwaadwilligheid. Waarover de tegenstanders ook zedig zwijgen, zijn de vergoedingen en tegemoetkomingen voor eigenaars en gebruikers. Er is onder andere een apart decreet gestemd om de successierechten en onroerende voorheffing kwijt te schelden voor gronden in het VEN.

Wat bij de groene beweging vooral veel kwaad bloed heeft gezet, is de onbetrouwbaarheid van sommige organisaties. Gedurende maanden is op het kabinet van Vlaams minister Dua en in de schoot van de Vlaamse MINA-raad met alle betrokkenen open en correct overleg gepleegd over de afbakening en invulling van het VEN. Dat leidde uiteindelijk tot een gemeenschappelijk advies dat onder meer door de jagers, de vissers en de bosbouwers mee is goedgekeurd. Alleen de Boerenbond formuleerde een beperkt minderheidsstandpunt, maar had dit ook op voorhand laten weten. Door hun oproep voor de betoging komen een aantal vertegenwoordigers terug op hun akkoord. Het lijkt erop dat sommige extremistische stemmen het maatschappelijk overlegmodel niet alleen in dit dossier maar voor langere tijd in diskrediet willen brengen. Over het platteland mag niet iedereen meepraten?

De belangengroepen van jagers, baronnen en boeren vrezen wellicht dat door wat zij "de betutteling" van “de groene hoer” noemen, hun oude privileges op het platteland worden aangetast. Ze zijn tegen natuur en natuurreservaten, maar evengoed tegen speelbossen en bosuitbreiding rond de steden. Het model van een elitair platteland botst met de “natuur voor iedereen”-filosofie van de natuurbeweging. Door de jarenlange inzet van duizenden vrijwilligers is er in Vlaanderen het laatste decennium duizenden hectare natuurgebied gevrijwaard, ingericht en toegankelijk gemaakt. Voor veel bewoners van het platteland en stedelingen zijn het de laatste eilandjes waar ze nog kunnen genieten van de ooit zo rijke Vlaamse natuur. En willen we het trieste rijtje van verdwenen of sterk bedreigde dier- en plantensoorten niet nog langer laten worden, zijn deze (en nog veel meer) maatregelen dringend noodzakelijk.

Jos Gysels, Natuurpunt
Bart Martens, Bond Beter Leefmilieu
Liesbeth Janssens, Jeugdbond voor Natuurstudie en Milieubescherming
Relinde Baeten, Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze
Jan Rodts, Vogelbescherming Vlaanderen
Rik Devreese, Vereniging voor Bos in Vlaanderen