Van lokaal tot mondiaal (anti G8)

Herinner je je de internationale protesten tijdens de Amsterdamse Eurotop in 1997, de protesten tijdens de bijeenkomst van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) in Seattle in 1999, de demonstraties tijdens de IMF- en Wereldbankvergadering in Praag en twee jaar geleden tijdens de G8-top in Genua?

Heb je al iets gehoord over de komende protesten tijdens de G8-bijeenkomst in het Franse Evian? Nou, die protesten van internationale sociale bewegingen hebben net als veel protesten van lokale sociale bewegingen iets met elkaar gemeen: ze richten zich tegen het kapitalisme.

Winst maken belangrijker dan mensen

Kapitalisme is namelijk een grensoverschrijdende manier van de samenleving organiseren waarin winst maken centraal staat. In menig schoolboekje wordt kapitalisme omschreven als het streven naar winst om met diezelfde winst nog meer winst te maken, waaraan ethisch en religieus morele bezwaren ondergeschikt worden gemaakt, met andere woorden alles en iedereen wordt gezien als een middel om winst mee te maken. Dit wordt ook meteen duidelijk wanneer je de krant leest of het nieuws kijkt. Het deel economische berichten wordt alsmaar groter en als het over iets anders gaat struikel je nog over de financiële argumenten, van voetbal tot oorlog.

In het kapitalisme staat marktwerking centraal. Vooral sinds begin jaren tachtig het ‘neoliberalisme’ heerst predikt men dat het organiseren van de samenleving overgelaten kan worden aan de economische wet van vraag en aanbod. Neoliberale economen en politici presenteren marktwerking als het paardenmiddel waar alle problemen mee kunnen worden opgelost. Als er ergens vraag is komt het aanbod vanzelf, de overheid verstoord de marktwerking alleen maar, zo is de gedachte. Dat dit onzin is ligt voor de hand, tal van maatschappelijke voorzieningen lenen zich immers helemaal niet om winst mee te maken, denk maar eens aan onderwijs of gezondheidszorg. Deze voorzieningen kosten geld en wat is daar eigenlijk mis mee?

Concurreren i.p.v. samenwerken

Het probleem met kapitalisme en marktfundamentalisme gaat echter dieper: het zet mensen tegenover elkaar als concurrent terwijl ze natuurlijk veel beter met elkaar zouden kunnen samenwerken. Het creëert een samenleving waarin mensen voortdurend tegenover elkaar staan om voor elkaars neus ‘schaarse’ producten en voorzieningen weg te kapen, zoals woonruimte, studieplaatsen en banen. Het is waarschijnlijk om deze reden dat de politiek en het bedrijfsleven (raar woord eigenlijk) liever spreekt over ‘consumenten’ dan over mensen. Men heeft het dan bijvoorbeeld over de woonconsument die op zoek is naar een goed product terwijl men eigenlijk bedoelt dat een woningzoekende dakloos is.

Kunstmatige schaarste

Marktwerking en concurrentie bestaan bij de gratie van schaarste. Zodra er overvloed is gooit de markt er het overtollig aanbod uit. Zo houdt men de schaarste, die het nodig heeft om winst te kunnen maken, handig op peil. Dit mechanisme zie je op allerlei fronten. Vaak gaat dit gepaard met tijdelijke prijsverlagingen, maar steeds vaker spreekt men ook over een ‘overschot’ aan mensen, zoals op de woningmarkt, banenmarkt en de onderwijsmarkt. Zo’n ‘overschot’ aan mensen is voor het bedrijfsleven dus best handig, want zo kan men meer vragen voor bijvoorbeeld een woning en kan men minder betalen aan haar werknemers. Zo worden door de vermarkting van publieke voorzieningen en het openbaar leven mensen steeds vaker blootgesteld aan de grillen van de economie. Dit leidt niet alleen tot toenemende maatschappelijke onzekerheid, het zorgt er ook voor dat mensen elkaar als bedreiging zien, in de strijd voor schaarse voorzieningen, diensten en producten.

Heersen door te verdelen

Verdeel en heers is het adagium van de macht. In een kapitalistische economie staat jezelf verrijken, gelijk aan het verarmen van anderen. De eindeloze groei van de winst en productie moet ergens vandaan komen. Steeds meer mensen en natuurlijke hulpbronnen worden ingezet om de winsten van het bedrijfsleven en de verspillende westerse levenswijze in stand te houden. Het is daarom een uitermate gewelddadige economie waarin een gewapende vrede heerst, één die alleen kan bestaan zolang de verarmden zichzelf laten verdelen. De altijd sluimerende onvrede wordt handig gepareerd door mensen tegen elkaar uit te spelen en ze te verleiden tot materialisme. Met fysieke en mentale grenzen worden kunstmatig tegenstellingen gecreëerd. Mensen aan de ene kant van de landsgrens of met een ander geloof zouden heel andere verlangens en wensen hebben dan anderen, daarmee volledig voorbijgaand aan de klassentegenstellingen die er bijvoorbeeld binnen landen en religies zijn. Alles doet men om de fundamentele en alle grenzen overschrijdende ongelijkheid te rechtvaardigen.

De G8 speelt wereldregerinkje

De protesten tegen de G8 bijeenkomst maken deel uit van de strijd tegen het kapitalisme. De bijeenkomst van de acht machtigste kapitalistische staten heeft tot doel economisch en politiek beleid op elkaar af te stemmen en eventuele onderlinge geschillen bij te leggen. De adviezen van de G8 worden door de internationale economische instituties als het Internationaal Monetair Fonds (IMF), de Wereldbank en de Wereld Handelsorganisatie (WTO) in beleid omgezet. Op deze manier legt een select groepje - wereldregerinkje - spelende mannen de neoliberale politieke agenda op aan de wereld. Het gevolg is een steeds verdere centralisering van politieke en economische macht in steeds minder (mannen-) handen en een verslechtering van de levensstandaard voor miljarden mensen overal in de wereld.

De G8 veroorzaakt armoede

De G8 beweert de armoede in de wereld te bestrijden. Zo is hun plan tot schuldenverlichting voor arme landen niet meer dan een verkooppraatje dat ons zand in de ogen moeten strooien over hun werkelijke agenda. De tot nu toe gepresenteerde schuldenverlichting is niet alleen totaal ontoereikend, er zijn ook onacceptabele voorwaarden aan verbonden. Terwijl kapitalisme juist de belangrijkste oorzaak is van de problemen in continenten als Afrika eist de G8 nog meer neoliberaal beleid voordat men over de brug komt. De belangrijkste reden van de G8 deze eis te stellen is de expansiedrang van haar eigen multinationals, die zijn immers altijd op zoek naar nieuwe markten. Dergelijk door de G8 gedicteerd en door het IMF afgedongen beleid heeft de economie in landen als Argentinië en Mexico over de rand van de afgrond gedreven. Armoedebestrijding en de G8 gaan niet alleen niet samen, de één staat de ander in de weg!

Er is geen zinnige reden te bedenken voor oorlogen, hongersnoden, woningnood en veel andere ellende, wel valt het te verklaren. Schaarste en conflicten zijn in het belang van de aan winst verslaafde multinationale bedrijven en de door hun in het zadel geheven politici. Wanneer je vindt dat mensen en de natuur belangrijker zijn dan het maken van winst, bén je net als ons tegen het kapitalisme. Wij willen een wereld waarin samenwerking en solidariteit tussen mensen centraal staat en denken dat dit heel goed mogelijk is. De meeste mensen willen in een wereld leven waarin iedereen gelijke kansen heeft. Wanneer mensen de keuze hebben, echt geen zin hebben om voor om een kleine club hebberigen door het stof te kruipen. De meeste mensen zijn ook niet egoïstisch en willen graag met hun medemens delen. De kapitalistische maatschappij laat hen echter dikwijls geen keus en ontmoedigt of bestraft solidair gedrag.

Wij hebben ons doel duidelijk voor ogen: we willen in vrede en vrijheid kunnen leven. Lokaal werken we daarom aan praktische alternatieven en de sociale bewustwording van mensen in onze omgeving. Op dit gebied proberen
we ook zo veel mogelijk samen te werken met collectieven van over de hele wereld. Maar zolang politici, bedrijfsleiders en aandeelhouders dit blijven tegenwerken en hun eigen financiële belangen laten prevaleren boven de medemens en het milieu, zullen we ons moeten blijven verzetten. De komende G8 top is zo’n gelegenheid waar we onze stem kunnen laten horen en het de leiders zo moeilijk mogelijk kunnen proberen te maken. Doe met ons mee en ga ook naar Evian! Het zou het mooiste zijn als je actief aan een van de georganiseerde activiteiten wilt meehelpen, maar je kunt ook gewoon mee, aan de acties deelnemen en een hoop motivatie en inspiratie opdoen bij een van de alternatieve programma’s.

Voor autonomie en basisdemocratie!, Dusnieworld, de mondiale werkgroep van het Eurodusnie collectief in samenwerking met A SEED Europe

arch/ive/ief (2000 - 2005)