arch/ive/ief (2000 - 2005)
|
Vier maanden onrust in Bolivia by Boliviacentrum Sunday May 04, 2003 at 03:05 PM |
Afgaande op de gebeurtenissen van de eerste vier maanden is 2003 een rampjaar aan het worden voor de regering van president « Goni » Sánchez de Lozada. Een permanent klimaat van sociale en politieke instabiliteit, bloedige confrontaties met demonstranten, een aardverschuiving en geruchten over een staatsgreep. De 72 - jarige president had zich zijn tweede ambtstermijn wellicht anders voorgesteld.
(25-04-2003)
Na de verrassende verkiezingsuitslag van juni 2002, waarin de inheemse oppositiepartijen MAS (Movimiento al Socialismo) en MIP (Movimiento Indigena Pachacuti) een klinkende overwinning behaalden, was te verwachten dat het voor de traditionele partijen MNR (Movimiento Nacionalista Revolucionario) en MIR (Movimiento de Izquierda Revolucionaria) van respectievelijk Sanchez de Lozada en Paz Zamora, beiden voormalig president, geen gemakkelijke opgave zou worden om het land te regeren. Maar niemand had rekening gehouden met het rampzalige verloop van de gebeurtenissen dat zich in 2003 aftekent.
Januari is de maand van de blokkades. Die beginnen zoals gewoonlijk in de cocagebieden Chapare en Los Yungas, waar de boeren protesteren tegen de voortdurende gedwongen uitroeiing van coca, zonder een degelijk compensatieprogramma. Vervolgens dreigt een mars van 10.000 gepensioneerden, die zich verzetten tegen de ontkoppeling van hun maandelijks pensioen van de dollarkoers, het regeringscentrum La Paz van de buitenwereld af te sluiten. Bij het optreden van de ordediensten tegen beide groepen vallen 11 doden, en de regering moet toestemmen in nieuwe onderhandelingen over deze en andere heikele thema's met een nieuw gevormd platform van sociale organisaties: de Estado mayor del Pueblo, met oppositieleider Evo Morales als belangrijkste woordvoerder.
Februari is de maand van het bloedvergieten. Een draconische belastingverhoging van Sánchez de Lozada, die opmerkelijk genoeg vooral tegen de midden- en hogere klassen gericht is, leidt tot een opstand van het politiekorps tegen het leger, midden in het centrum van La Paz. Er vallen 33 doden en honderden gewonden, met name door het optreden van sluipschutters die deel uitmaken van een antiterreureenheid die door de ambassade van de VS wordt gefinancierd. Zelfs het presidentieel kantoor op de Plaza Murillo wordt beschoten, tot op heden is niet duidelijk door wie.
Na een ingrijpende wijziging van de ministersploeg die dan nog nauwelijks een half jaar aan de macht is regeert Goni verder. Maar de kritiek verstomt niet, integendeel. De beslissing om Boliviaans gas en olie voor een zacht prijsje te exporteren naar Mexico en Californië verhit de gemoederen. Daarbij gaat het niet alleen om de vraag welk buurland van de export en de daarvoor noodzakelijke infrastructuur mag profiteren (Peru of Chili), maar ook hoe het aandeel van de Boliviaanse schatkist in de opbrengst van de transactie (100 miljoen op een totaal van 1.400 miljoen dollar per jaar) kan worden verhoogd. Ook roept de intentie van de regering om zich aan te sluiten bij het nieuwe Vrijhandelsakkoord voor Latijns-Amerika (ALCA) veel weerstand op. Tot slot maakt eind maart een aardverschuiving een eind aan het bestaan van het mijndorpje Chima, 500 kilometer ten noorden van La Paz. Er vallen honderden doden.
De laatste weken staan dan weer in het teken van de op handen zijnde staatsgreep. Aanvankelijk wordt het bericht hierover door de kersverse ambassadeur van de VS, voormalig CIA-agent Greenlee, de wereld ingestuurd. Volgens Greenlee zouden radicale sectoren binnen de MAS partij een moord plannen op Evo Morales om deze als excuus te gebruiken om een volksopstand te ontketenen. Ook de arrestatie in het huis van een boerenleider in El Alto van een Colombiaan die gelieerd zou zijn aan de FARC-guerilla op 11 april wordt door de regering gebruikt om deze theorie verder te onderbouwen.
Vooralsnog lijkt het gerucht vooral een ingenieuze poging om de oppositie zwart te maken. Ondanks het feit dat de MAS geteisterd wordt door interne conflicten tussen hardliners en voorstanders van een gematigde aanpak, is het zeer onwaarschijnlijk dat er vanuit die partij een gewelddadige greep naar de macht wordt voorbereid, zeker als dit het leven zou kosten aan een van de belangrijkste voormannen, Evo Morales. Deze laatste heeft dan ook onmiddellijk gewezen op de mogelijkheid van een 'autogolpe', een in scène gezette staatsgreep die vervolgens door de regering kan worden aangewend als excuus om haar macht te versterken zonder daarbij de democratische rechtsregels te respecteren. In elk geval heeft de MAS op 21 april laten weten dat ze de onderhandelingen met de regering over thema's als coca, gas/olie en ALCA voorlopig opschort. Kortom, de rust in Bolivia is voorlopig nog niet weergekeerd.