arch/ive/ief (2000 - 2005)

De Amsterdamse boekhandel het Fort van Sjakoo werd tot voor kort in haar voortbestaan bedreigd door een extreme huurverhoging. Dankzij inzet van velen is dit gevaar vooralsnog afgewend en is er een wat lagere huurverhoging doorgevoerd. Ook is er een koopoptie opgenomen in de nieuwe afspraken. We hebben tot 30 juni 2003 de tijd om genoeg geld te verzamelen om de koop mogelijk te maken en ook daarna zullen we nog geld bij elkaar moeten zoeken. Koop is nu duur, maar op den duur veel goedkoper en de enige voor ons haalbare optie. In deze folder leggen we uit wat het Fort is, hoe het zover heeft kunnen komen en wat onze plannen voor de toekomst zijn. Bij deze plannen, en daarmee het voortbestaan van het Fort, is steun van sympathisanten onontbeerlijk.

Wie en wat?
Al sinds 1977 is het Fort van Sjakoo gevestigd aan de Jodenbreestraat 24. Dit pand was twee jaar eerder gekraakt uit protest tegen de sloop voor een kantoorpand. Het werd door de krakers bewoonbaar gemaakt en op de benedenverdieping werd een boekwinkel ingericht. Het verzet van de krakers was succesvol: het pand werd niet gesloopt. In de jaren tachtig kocht de gemeente het pand voor een habbekrats van een speculant en de bewoners en de boekwinkel werden huurders. Het Woningbedrijf Amsterdam was toen nog van de gemeente en kreeg zo het pand in haar bezit.

Ondertussen wordt het Fort al ruim 25 jaar vol enthousiasme draaiende gehouden door een wisselend collectief van vrijwilligers. Om principiële redenen heeft het Fort nooit afhankelijk willen zijn van overheidssubsidies en tot op heden heeft het altijd kostendekkend weten te draaien. De doelstelling van het Fort is niet het maken van winst, maar het beschikbaar stellen van allerlei vormen van informatie die je elders niet zo snel vindt. De collectie van het Fort bestaat uit een breed scala aan links-politieke, maatschappijkritische, avant-gardistische, artistieke, opruiende, curieuze, milieuvriendelijke en anderszins belangwekkende publicaties waar je in de reguliere boekwinkel vaak vergeefs naar zoekt. Het vormt een distributiepunt voor allerlei in zelfbeheer uitgebrachte publicaties, muziek van kleine labels, T-shirts, opnaaiers enz. Mensen uit het hele land en ook uit de rest van de wereld komen er langs en vinden er niet zelden dingen waar ze elders tevergeefs naar hebben gezocht.

Bedreiging
Er is sinds 1977 veel veranderd. Het centrum van de stad is opgepoetst en ook weer voor de mensen met teveel geld aantrekkelijk geworden. Ook de Jodenbreestraat heeft van deze ontwikkeling een tik meegekregen. Daarnaast is het Woningbedrijf in de jaren negentig verzelfstandigd en is het commercieel geworden. Het gevolg was een belachelijke eis tot huurverhoging. Er ontstond een situatie waarbij het Woningbedrijf veel geld ging eisen voor een pand dat het door 'onze' activiteiten voor bijna niets in handen had gekregen.

Het Woningbedrijf eiste per 1 september 2001 een huurverhoging van 3045,45 euro per jaar naar 29.545,45 euro per jaar, een verhoging van meer dan 900%! Hoewel de plek in de Jodenbreestraat voor ons van belang is om onze rol als informatieverschaffer goed te kunnen uitvoeren, betekent dit niet dat wij mee kunnen en willen draaien in de commerciële ratrace. Wij kunnen ons een dergelijke huur niet veroorloven. Wij zijn niet de enigen die door het lot van de heftige huurverhogingen getroffen zijn. Andere organisaties, zoals onder andere het Latijns Amerika Centrum (LAC), worden eveneens bedreigd door de ontwikkelingen in de stad.

Er stak een storm van protest op tegen de door het Woningbedrijf geëiste huurverhoging. Boze boekverkopers, uitgevers, klanten, buurtbewoners, krakers, bibliothecarissen en vele anderen lieten ieder hun stem op een eigen wijze horen aan het Woningbedrijf.

Kansen
Het resultaat van het protest, de maatschappelijke discussie en de gerechtelijke stappen van het Woningbedrijf was een voorstel voor een beperktere en gefaseerde huurstijging en de optie tot aankoop. In plaats van een stijging tot een jaarhuur van 29.500 euro zou de huur over vijf jaar stapsgewijs worden verhoogd tot 16.288 euro.

Wij hebben de gefaseerde huurverhogingen geaccepteerd omdat dit de enige wijze leek om in ieder geval nog een tijd op de huidige plek te kunnen blijven en onze 'vindbaarheid' voor ons publiek in stand te houden. Bovendien bleek een betaalbare, geschikte plek in Amsterdam voor ons niet meer te vinden. Desalniettemin zijn op termijn ook de huurverhogingen onbetaalbaar en zullen we de betaalbaarheid alleen in stand kunnen houden door de ruimte aan te kopen.

Het koop & huurvoorstel is in november gedaan, in december geaccepteerd en per 1 januari 2003 ingegaan. Als we van de aankoopoptie gebruik willen maken, moeten we dit voor 30 juni 2003 kenbaar maken en per december van dit jaar betalen. De tijdsdruk om de financiering rond te krijgen is erg groot en het zal er om spannen of we het halen. We hebben dan ook veel steun en geld nodig van sympathiserende organisaties en individuen. Een volledige lening van de bank zou ons namelijk financieel van de wal in de sloot helpen.

Aankoop & financiering
De stichting voor het aankopen van de winkelruimte, Stichting Stort voor het Fort, bestaat uit vrijwilligers uit de boekhandel en andere betrokken personen. Tevens willen we door enkele betrokken politieke en onafhankelijke organisaties mensen laten voordragen voor het bestuur van de stichting om ons zodoende te verzekeren van een onafhankelijk denkende eigenaar die verantwoordelijkheid neemt voor het geld dat ingelegd is en gaat worden.

Het aankoopbedrag van het pand inclusief de aankoopkosten is ongeveer 234.000 euro. Indien dit volledig door een hypotheek gefinancierd zou worden, levert dit maandlasten op die onbetaalbaar zijn. We willen de bank zoveel mogelijk buiten de deur houden door het vergaren van giften, het uitgeven van obligaties, het verkopen van boeken, het organiseren van benefieten en het indienen van aanvragen bij fondsen. Ons doel is om zeker de helft van het aankoopbedrag buiten de bank om te verkrijgen. Het vergaren van giften is voor ons het meest van belang, omdat daarmee het geld ook meteen echt van ons is en we geen geld hoeven te reserveren. De eerste stappen zijn al gezet, maar er zal nog veel moeten gebeuren.

-Giften
Giften zijn essentieel in het aankoopplan. Niet alleen scheelt dit ons rentelasten, ook kunnen we dit geld gelijk gebruiken om minder hypotheek te hoeven opnemen. Wij zijn blij met elk bedrag dat mensen ons willen geven. Als je wilt dat je gift belastingaftrekbaar is, neem dan contact met ons op. Na ontvangst van een gift zullen we je op de hoogte houden van de ontwikkelingen. Je kan geld storten op giro 9484062 t.n.v. stichting Stort voor het Fort o.v.v. Gift.

-Obligaties
De stichting Stort voor het Fort geeft obligaties uit van 50 euro per stuk. De obligaties zijn op naam en renteloos.
De eigendomsstichting heeft een onafhankelijke toezichthouder aangewezen die het register van obligaties bijhoudt en de belangen van de obligatiehouders in de gaten zal houden. Je kan obligaties kopen in de boekhandel of door een (door 50 euro deelbaar) bedrag te storten op giro 9484062 t.n.v. stichting Stort voor het Fort o.v.v. obligaties. Je krijgt dan een betalingsbewijs thuisgestuurd met daarin de lopende nummer(s) van de door jou gekochte obligatie(s). Houders van obligaties zullen worden uitgenodigd voor de jaarlijkse oudejaarsborrel waarbij vanaf 2009 ook de jaarlijkse uitloting van de dan uit te betalen obligaties plaats vindt. Er komen twee varianten met een verschillende looptijd.

A: met een looptijd van 6 tot 15 jaar en
B: met een looptijd van 16 tot 30 jaar.
Dit betekent dat we de eerste 5 jaar geen obligaties afbetalen, daarna worden jaarlijks minimaal 5% van de obligaties uitgeloot voor uitbetaling. De eerste jaren de obligaties variant A en daarna de obligaties variant B. De uiteindelijke looptijd is zodoende afhankelijk van het moment van uitloting.

-Speciale afspraken
Veel organisaties en (woon-)groepen hebben geld gereserveerd voor uitgaven in de toekomst. Het kan hier gaan om geld voor bouwpotten of reserveringen voor een nieuwe wasmachine of een publicatie. Soms moet het geld snel teruggevraagd kunnen worden, soms is er wat meer ruimte. Om te voorkomen dat het geld stil staat bij de bank, kan je afspraken met ons maken zodat het geld in de tussentijd bij kan dragen aan de aankoop van het Fort van Sjakoo. Met dergelijke groepen zijn al de eerste afspraken gemaakt over het stallen van het geld bij de stichting Stort voor het Fort. Hoe meer organisaties hieraan meedoen, hoe efficiënter we het geld kunnen gebruiken omdat er dan een kleiner percentage gereserveerd hoeft te staan voor snelle terugbetalingen. Graag informeren we je over de (on)mogelijkheden van een dergelijke regeling. Voor afspraken en informatie kan je ons het beste mailen via fortaankoop@planet.nl.

-Infotoer en benefieten
We zullen dit jaar op verschillende plaatsen informatiebijeenkomsten houden over de aankoop van het Fort. Ook zullen we benefieten organiseren en hopen we dat andere mensen hier ook initiatieven voor nemen. Schroom niet contact met ons op te nemen als je mee wilt werken aan een infoavond of benefiet, of als je een ander idee hebt om geld voor het Fort in te zamelen.

Mocht je een nadere uitleg van de financieringsopties willen, kan je altijd contact met ons opnemen via fortaankoop@planet.nl of een afspraak maken via het telefoonnummer van de boekhandel: 020-6258979

Als bedankje voor de mensen die ons financieel steunen heeft de boekhandel besloten dat eenieder die meer dan 50 euro op enigerlei wijze inlegt, uitgenodigd zal worden voor onze jaarlijkse eindejaarsborrel waarbij men alles, behalve Nederlandse boeken die aan de vaste boekenprijs gebonden zijn, kan kopen met 10% korting.

Niet goed? Geld terug.

Als de aankoop niet doorgaat, wordt je inleg terug gestort. Het is dus van belang dat je je naam en adres doorgeeft als je een contante gift doet. Obligaties en giften die gestort worden staan sowieso op naam. Eventuele anonieme giften zullen we als de aankoop niet door gaat aan een vergelijkbaar initiatief schenken. Tevens dienen mensen die ons geld lenen of obligaties kopen ons op de hoogte te stellen van eventuele adreswijzigingen in verband met terugbetaling en/of uitloting. Met de adressen zal vanzelfsprekend uiterst zorgvuldig omgegaan worden en ze zullen niet aan derden worden verstrekt.

Conclusie en ruwe begroting:
Er valt veel werk te verzetten en we hebben hierbij steun nodig, zowel financieel als organisatorisch. Het grootste deel van het geld moet in mei 2003 binnen zijn om in juni de aankoopbeslissing te kunnen nemen. Hierbij is het binnenkrijgen van voldoende giften van essentieel belang hoewel ook obligaties een grote steun zijn.
We zullen iedereen die heeft bijgedragen op de hoogte houden van de situatie rond de aankoop. Vergeet ook vooral niet af en toe op onze website te kijken op http://www.xs4all.nl/~sjakoo en ons te bezoeken op de Jodenbreestraat 24.

Met jouw steun blijven wij hier nog lang!