'Bij ons draait het om de boodschap' by Freek Kallenberg Thursday April 24, 2003 at 05:43 PM |
Tijd is een ongrijpbaar fenomeen. Voor je het weet ben je vijftien jaar verder. Alex van Veen (44) stond aan de basis van Ravage, destijds NN geheten. Werken voor een ander medium wil hij vooralsnog niet. ,,Je moet verliefd zijn op het blad, anders is het werk zinloos.''
Heb je na vijftien jaar niet het idee dat het genoeg is geweest? Steeds weer dezelfde onderwerpen, dezelfde discussies...
,,Ik geef grif toe dat het me moeite kost om voor de zoveelste keer over acties en onderwerpen te berichten die vijftien jaar geleden ook al op de agenda stonden. Daar ondervindt iedere journalist die wat langer op de nieuwsredactie meedraait hinder van. Wat me stimuleert is de motivatie van de mensen die de acties uitvoeren. Daar herken ik mezelf in, al is de geestdrift om mee te doen met de jaren geslonken. En om nu als verslaggever aanwezig te zijn bij acties, vind ik weer zo lullig. Dan prefereer ik het telefonische onderhoud achteraf, of de actiegroep schrijft zelf het verslag. Tenzij het een bijzondere actie is, dan ben ik graag van de partij.
,,De kritiek dat Ravage bepaalde onderwerpen en discussies herhaaldelijk belicht hoor je vaker, vooral van lezers die al jaren abonnee zijn. Maar het kan ook niet anders, we zijn nu eenmaal een exclusief blad voor het linkse activisme in dit land. We belichten de thematiek waar sociale bewegingen zich mee bezig houden. Het is daarbij onvermijdelijk dat discussies en onderwerpen om de zoveel jaar terugkeren in het blad. Het linkse activisme bestaat bij de gratie van veelal jonge mensen, die uit boosheid over het onrecht in de wereld worden gedreven. Veel mensen pakken na drie of vier jaar actief te zijn geweest hun studie weer op of gaan aan het werk. De fakkel wordt vervolgens overgedragen aan mensen die het wiel weer uit moeten zien te vinden.
,,Ook het politieke beleid in Den Haag is van invloed op de samenstelling van het blad. Onderwerpen als kernenergie, identificatieplicht en werklozenbelangen zijn jaren uit de gratie geweest. Nu vullen ze langzaam maar zeker weer de kolommen.''
Vind je dat Ravage wel genoeg waardering krijgt van de actiebeweging? En van de media?
,,De actiebeweging, tja, wat is dat eigenlijk? Weet je, werken aan dit medium is in grote lijnen ondankbaar werk. Als redactie horen we zelden wat de lezer ervan vindt. En als je niks hoort zit het wel goed, denk je dan. Het is al moeilijk genoeg om een idee te krijgen wie het blad zoal lezen. Ik vermoed dat een kwart van de abonnees bestaat uit activisten, mensen die van tijd tot tijd deelnemen aan acties. De rest sympathiseert met het activisme en het gedachtegoed dat we verspreiden, de radicale boodschap.
,,Van een beweging, een natuurlijk verbond tussen activisten van diverse pluimage is geen sprake. We zijn hooguit lotgenoten. Voor het gemak definiëren we mensen en groepen die zich verweren tegen racisme, woningnood, milieuvervuiling, enz. als sociale bewegingen. Ravage is in die zin geen bewegingsblad, zoals begin jaren tachtig onze voorganger Bluf! eventjes is geweest voor de strak georganiseerde kraakbeweging. Onze doelgroep is ideologisch sterk verdeeld en op zeer uiteenlopende terreinen actief. Dat maakt het voor ons als redactie wel weer wat eenvoudiger een eigen koers te varen.
,,Wat de media van ons vinden maakt me niet zoveel uit. Ik weet uit betrouwbare bron dat het blad goed gelezen wordt op de stadsredactie van een niet met naam te noemen dagblad. Verder hebben we behoorlijk wat journalisten als abonnee. De media weten ons meestal wel te vinden als er ergens in het land sprake is van een extremiteit, zoals brandstichting. Omdat we zorgvuldig omspringen met claimbrieven worden radicale acties sneller bij ons gemeld dan bij de doorsnee media.''
Waar heb je je het meest aan gestoord in de afgelopen jaren,
qua discussies, kritiek.
,,Het zwart‑wit denken van menig activist, onder meer als gevolg van het langdurig leven in een subcultuur. Met als gevaar dat men het zicht op de realiteit uit het oog verliest, het bewustzijn vernauwt en het relativeringsvermogen afneemt. Die tekortkoming zie ik toch telkens terugkeren in het blad, in de vorm van heftige reacties op bepaalde publicaties dan wel gebeurtenissen in de samenleving. Ik kan slecht tegen mensen die bij de geringste aanleiding iemand openlijk kunnen uitmaken voor racist, antisemiet of seksist. De mensen die dit doen hebben er geen benul van welk persoonlijk leed ze daarmee aanrichten.
,,Er rust in bepaalde activistische kringen een taboe op het verkondigen van afwijkende meningen. Zodra je een controversieel standpunt inneemt loop je het risico dat ze je kop eraf schieten, bij wijze van spreken. Dat je verstoten wordt. Dit gedrag staat verandering in de weg. Hierbij maak ik overigens geen verschil tussen links en rechts. Onrecht vindt in allerlei geledingen plaats.''
Vind je het belangrijk dat Ravage meer lezers krijgt, zeg 5000 abonnees, het vijfvoudige van het aantal van nu? Is de oplage wel van belang of gaat het in eerste instantie om wat je maakt?
,,De meningen daarover binnen de redactie zijn verdeeld. Ik zou het machtig vinden als het blad door vijf keer zoveel mensen wordt gelezen. Het gedachtegoed dat we verspreiden verdient dat ook. Het zal ertoe leiden dat meer mensen zich aansluiten bij demonstraties en acties, dat er meer mensen het idee krijgen dat je ook op een alternatieve manier in de samenleving kunt staan. Een stijging van de oplage betekent tevens dat je meer financiële armslag krijgt. Het blad wordt momenteel samengesteld door vrijwilligers en zogenaamde 'melketiers' (ID‑banen, red.) Alle winst die we zouden maken bij een forse groei kan in de produktie van het blad worden gestoken en wat je overhoudt worden weggegeven aan actiegroepen. Zou toch schitterend zijn?
,,Vergroting van de oplage acht ik van wezenlijk belang, maar uiteindelijk mag het streven ernaar nooit leiden tot een verandering van onderwerpkeuze en schrijfstijl. Stel dat we ons zouden richten op de achterban van de PvdA, enkel om extra abonnees te werven, dan zouden we als blad net zo gematigd en doorsnee‑links worden als een Vrij Nederland. Ik moet er niet aan denken.''
Zou Ravage professioneler moeten worden? In welk opzicht?
,,Oef, gevoelig onderwerp. Wederom zou ik daar zelf wel voor zijn, maar in de praktijk blijkt het niet haalbaar. Dat houdt in dat je met goede journalisten moet gaan werken, hetgeen onrealistisch is als je hen geen normaal inkomen kunt bieden. Wij werken tegen een minimum‑inkomen, uitkering en ID‑banen. Goede journalisten nemen daar geen genoegen mee of kunnen er veelal niet van rond komen. Daarnaast zijn de meeste journalisten dermate ambitieus dat ze het niet aanlokkelijk vinden om voor duizend lezers te schrijven. Verder verlangen we dat onze medewerkers sociaal bewogen zijn, uiterst kritisch in de samenleving staan. Daarmee wordt de spoeling dun.
,,Wat ik onszelf meer dan eens verwijt is onze traagheid van werken. Op de een of andere manier is dat inherent aan het linkse activisme. Er rust een taboe op tempo, gedrevenheid. Het ontbreekt activisten aan prestatiegerichtheid. We hebben nergens tijd voor maar doen intussen vrijwel niets. Daar komt nog eens bij dat we alles uit eigen overweging doen. We accepteren niet dat iemand ons iets oplegt. Basisdemocratie is een mooi ding, maar het leidt al snel tot vrijblijvendheid. Waardoor er weinig tot stand wordt gebracht, we te vaak achter de feiten aanlopen.''
Heeft Ravage nog wel een functie nu iedereen het actienieuws direct op de website van Indymedia kan lezen.
,,Indymedia is een prachtig medium wat actienieuws betreft. Ik ben zeer gecharmeerd van het digitale systeem op zich, dat activisten zelf hun berichten, foto's en geluids‑ en videoregistraties op de website kunnen plaatsen, zonder dat er een redactie aan te pas komt. Het werkt snel en adequaat. De bezoeker van de site moet vervolgens zelf maar uitmaken of hij het leest of niet. Je krijgt zo natuurlijk wel een hoop bagger op je scherm, maar de delete‑knop is geduldig.
,,Aanvankelijk was ik wel bang dat de belangstelling voor Indymedia ten koste zou gaan van een papieren medium als Ravage. Het tegendeel is waar. Ravage is zich nog meer gaan toeleggen op de achtergronden van het actienieuws, de analyses en commentaren. Verder ruimen we een kwart van het blad in voor de nieuwsverslaggeving, waarbij Indymedia in toenemende mate als bron fungeert. Overigens ontvangen we sinds het bestaan van Indymedia wel aanzienlijk minder verslagen in onze postbus. Dat is niet slim, want actiegroepen lopen zo eerder het risico dat hun werk onbelicht blijft in Ravage.''
Had Ravage niet een grotere rol kunnen spelen in de opbouw van een Nederlandse globaliseringsbeweging?
,,Nederland en de globaliseringsbeweging, dat zijn twee dingen die mijns inziens niet samengaan. De welvaart in dit land is al zo lang op een dusdanig niveau dat er maar weinig mensen buiten de boot vallen. Niet te vergelijken met landen als Spanje en Italië, waar de verschillen tussen rijk en arm enorm zijn en duurzame samenwerkingsverbanden vanzelfsprekend. Het Nederlandse verzet bestaat uit scene's, waar afgunst een grotere rol speelt dan solidariteit. We hebben geen traditie om onszelf te organiseren. Zelfs de vakbonden slaan tegenwoordig geen deuk meer in een pakje boter met hun mallotige fluitjes en fixatie op het inkomen.
,,De globaliseringsclubs in dit land bestaan hoofdzakelijk uit elitaire NGO's en marxistische/anarchistische splinters. Daarnaast is het thema zo verrekte ingewikkeld. Spreek je buurman maar eens aan wat hij onder economische globalisering verstaat. Hij zal kijken of 'ie water ziet branden. Het staat te ver van ons af om uit te groeien tot een beweging van importantie.''
Er wordt de komende jaren bezuinigd op de ID‑banen. Zou Ravage kunnen draaien op uitsluitend vrijwilligers die daarnaast moeten werken voor hun geld?
,,Waarom niet, zijn we destijds ook niet begonnen met uitsluitend vrijwilligers, al dan niet met een uitkering? Ik denk dat er in de praktijk weinig zal veranderen, mits de huidige redactie niet al teveel averij oploopt. Niemand is onmisbaar, maar de inbreng van sommigen van ons is van dien aard dat, indien ze zouden stoppen, de kans dat dit ten koste zal gaan van het karakter van het blad aanzienlijk is. Je hebt toch geen plannen?''
Zou je niet om bij een ander blad of krant willen werken?
,,Die vraag achtervolgt me al sinds de dag dat we destijds met een grote groep het blad op hebben gericht. Aanvankelijk zou ik slechts wat mensen inwerken... Ik moet bekennen dat ik een jaar of tien terug serieus overwogen heb om iets geheel anders te gaan doen. Sindsdien is het alleen maar beter gegaan met het blad, is de redactie weliswaar kleiner geworden maar stabieler, samenhangender. Ik vind het blad ook steeds beter worden.
,,Ik zou ook geen blad of krant kunnen bedenken waar ik liever voor zou willen werken. Je moet verliefd zijn op het blad, anders is het werk zinloos. Bij Ravage draait het niet om de verkoopcijfers, om de scoops en de hypes. Nee, bij ons draait het om de boodschap. Ravage schrijft voor en over bevlogen mensen, die hun hart laten spreken, hun nek uitsteken. Voor zichzelf, maar vooral voor anderen. Mensen die, ondanks de grote risico's en in weerwil van de tijdgeest de straat opgaan om de waanzin in de wereld te bestrijden. Al draaien ze er weken voor de bak in. Daar doen we het voor, alsjeblieft.''