Bedrijven wassen zich groen voor World Summit

Het bedrijfsleven begint zich voor te bereiden op de VN World Summit in Johannesburg in september 2002. Bij deze top, een vervolg op de top in Rio de Janeiro 9 jaar geleden, zal worden gesproken over milieuproblemen, armoede en andere sociale problemen. Het bedrijfsleven wil er voor zorgen dat hier geen besluiten worden genomen die hen belemmeren bij de internationale handel en groei; 'Het bedrijfsleven is niet het probleem maar de oplossing'. Maar zij heeft er nu juist wel weel problemen veroorzaakt en er de laatste jaren voor gezorgd dat al die conferenties over het milieu en sociale thema's niets opleverden. De hoogste tijd om dit aan de kaak te stellen.

Eigenlijk is er weinig nieuws; bijna iedereen kent de Earth Summit in Rio de Janeiro 9 jaar geleden. Hieruit kwamen onder andere onderhandelingen over het klimaat, biodiversiteit, bossen en de agenda 21 voort. Ook hier waren al duizenden lobbyisten van het bedrijfsleven aanwezig. Uiteraard waren er ook afgevaardigden van NGO's maar zij waren duidelijk in de minderheid. In de jaren daarna werd het erger; het aantal lobbygroepen en het aantal mensen van het bedrijfsleven dat bij toppen rondloopt bleef toenemen. Ze hebben veel grotere budgetten en hebben betere ingangen bij de politici dan de lobbyisten van milieu en ontwikkelings-NGO's. In het algemeen wordt dit als een van de redenen gezien waarom er in de afgelopen 9 jaar zo weinig is terecht gekomen van de goede voornemens van Rio. Volgend jaar september is in Johannesburg, Zuid-Afrika de World Summit for Sustainable Development (1); een grote top van de Verenigde Naties waar milieuproblemen en sociale problemen weer op de agenda staan. Rio zal hier uitgebreid worden geëvalueerd. Voor de rest van de agenda zijn in alle delen van de wereld al voorbereidingsbijeenkomsten gestart. En ook het bedrijfsleven zit niet stil…

Strategie bedrijfsleven
Tot een aantal jaar geleden was het simpel. Bedrijven ontkenden vaak simpelweg milieu- en sociale problemen. En nu proberen ze de wereld duidelijk te maken dat ze noodzakelijk zijn om de problemen op te lossen en dat ze daar vrijwillig al hard aan werken (2). Dit heeft twee redenen. Ten eerste viel door de doorgaande stroom wetenschappelijke rapporten het ontkennen niet meer vol te houden. Ook niet met peperdure voorlichtingscampagnes. Alleen ene heer Bush gelooft nog dat er geen verband bestaat tussen het verbranden van fossiele brandstoffen en klimaatverandering. (3) Ten tweede ontdekten steeds meer bedrijven dat ze aan milieuproblemen ook kunnen verdienen. Handel in emissierechten, patenten op snel groeiende bomen en de privatisering van schaarser wordend water leveren geld op. Deze nieuwe strategie van het bedrijfsleven vraagt ook om een andere strategie van actiegroepen en NGO's. Bedrijven doen er alles aan om politici en publiek duidelijk te maken dat ze de oplossing voor de problemen zijn. Ze besteden steeds meer aan advertenties en fancy folders met groene verhalen en ze veranderen hun logo's en soms zelfs hun naam (4) om een groen en betrouwbaar imago te krijgen. En kosten noch moeite worden gespaard om de nieuwe boodschap over te brengen; naar elke grote top worden duizenden lobbyisten gestuurd met gelikte presentaties. Maar ondertussen blijven deze bedrijven even hard streven naar een hogere productie, minimalisatie van de kosten en maximalisatie van de winst. Elke ontwikkeling die dit in de weg staat is taboe. Kortom: 'greenwashing'.

Business Action for Sustainable Development (BASD)
Voor de World Summit in Johannesburg bundelen de ICC en de WBCSD hun krachten en richten een nieuwe nieuwe lobbygroep op; de Business Action for Sustainable Development. Dit glimmende initiatief zal geleid gaan worden door Sir Mark Moody-Stuart, een voormalig Shell topman. Op haar website de BASD is duidelijk over haar missie: 'Put it simply, our message going into the World Summit is that business is part of the solution to sustainable development'. Klinkt mooi, maar dit is vooral bedoeld om elke regulering van het bedrijfsleven tegen te houden. En als het aan hen ligt gebeurt er niets zonder hun instemming: 'Any outcomes reached or decisions made in Johannesburg will need to include business. We are a crucial part of the sustainable development process.' (5)

Aan de ene kant wil A SEED een discussie starten over de vraag wat voor structuren en samenwerkingsvormen wenselijk zijn om bepaalde wereldwijde problemen te kunnen oplossen. Maar we hebben ook de eenvoudige boodschap dat multinationals en hun lobbyisten weg moeten blijven van een top over sociaal en milieubeleid. Om het het bedrijfsleven moeilijk te maken en om deze probematiek bij een groter publiek onder de aandacht te brengen, zal A SEED de komende tijd acties organiseren bij de bijeenkomsten van deze ongewenste lobby organisaties.

Hopelijk wordt de World Summit in Johannesburg volgend jaar september een top van mensen en niet van bedrijven.

Bronnen en noten
1) meer informatie over de WSSD en de voorbereidingen is te vinden op een website van de CSD (Commission on Sustainable Development van de Verenigde Naties): http://www.johannesburgsummit.org/
2) BASD site: http://www.BASD-action.net
3) Naast Bush zijn er nog wel wel een aantal verbazingwekkende organisaties en personen. Neem eens een kijkje bij het SEPP Hun leider is de Fred Singer, de grijze wetenschapper die een groep jonge amerikanen naar Bonn haalde om Bush te steunen.
4) Oliemaatschappij BP bijvoorbeeld heeft het niet meer over British Petroleum maar over 'Beyond Petroleum' en maakt volop reclame voor hun milieuvriendelijke tankstations. Ondertussen wordt het geld nog steeds verdiend met het verkopen van zoveel mogelijk benzine. Meer hierover op de site van Corpwatch: http://www.igc.org/trac/greenwash/bp2.html
5) BASD site: http://www.BASD-action.net

International Chamber of Commerce
Deze internationale variant van de kamer van koophandel is de grootste belangen vereniging van het internationale bedrijfsleven. Er meer dan 7000 bedrijven aangesloten maar het beleid wordt voornamelijk bepaald door de 100 grootste. De ICC heeft altijd gestreefd naar vrijhandel en deregulering. Verder is het een van de drijvende krachten achter de Global Compact, een samenwerking tussen de Verenigde Naties en het bedrijfsleven. Het zou de VN meer slagkracht moeten geven, maar zorgt er ook voor dat de smerigste bedrijven in een goed 'blauw' daglicht komen te staan.
Meer info op de site van Corporate Europe Observatory: http://www.xs4all.nl/~ceo en de officiële ICC site: http://www.iccwbo.org/

World Business Council for Sustainable Development
Om bij de Earth Summit in 1992 de standpunten van het bedrijfsleven duidelijk naar voren te brengen werd de BCSD opgericht. In drie jaar later ging de BCSD samen met de milieutak van het ICC en ontstond de World Business Council for Sustainable Development. In naam streeft het naar een duurzame wereld, maar in praktijk zijn het dezelfde (150) grote bedrijven die ook in de ICC zitten en nog altijd streven naar zelfregulering en een vrijere markt.
Meer info op de site van Corporate Europe Observatory: http://www.xs4all.nl/~ceo en de officiële ICC site: http://www.iccwbo.org

TransAtlantic Business Dialogue
In de TABD zitten de ruim 100 belangrijkste Noord Amerikaanse en Europse bedrijven. Zij pleit voor wereldwijde harmonisatie van regels en standaards en ziet elke regulering als een handelsbarriëre. De TABD is een van de fanatiekste pleiters voor een nieuwe uitgebreide WTO ronde. Sinds haar oprichting in 1995 heeft het zeer veel succes gehad met het beïnvloeden van de politiek. Het gaat zelfs zo ver dat ze een verlanglijstje bij de diverse regeringen indienen en na enige tijd als een schoolmeester doorgeven hoe tevreden ze zijn met de vorderingen.
De laatste jaren is er steeds meer protest bij de bijeenkomsten van de TABD. Op 11en 12 oktober heeft de TABD haar jaarlijkse conferentie in Stockholm. Een coalitie van zweedse organisaties en Corporate Europe Observatory organiseren een demonstratie en een tegenconferentie. Meer informatie hierover is te vinden op http://www.tabd.nu De officiële TABD site is http://www.tabd.com

arch/ive/ief (2000 - 2005)