Vrijheid en rechtvaardigheid voor Tomek

Tomek Wilkoszewski werd opgesloten in Maart 1996. Hij is nu sinds meer dan zes jaar van zijn vrijheid beroofd. Volgens het oordeel van het locale gerecht moet hij nog meer dan 10 jaar in de gevangenis doormaken. Wat heeft hij gedaan om zo'n zware straf te verdienen?

Tomek komt uit een klein dorp nabij Radomsko (een typische kleine stad in het centrale gedeelte van Polen). Hij was een goede student en had bijna zijn opleiding aan een technische school beëindigd. Hij wou zijn studies nog verder zetten. Hij werkte om zijn studies te betalen. Hij was nog nooit veroordeeld en had nog nooit problemen gehad met de politie voor die fatale dag in Maart 1996.
Maar zijn geluk liep ten einde:
Ten eerste was er in Radomsko een nazi-skinhead groep die de stad trachtte te overheersen. Het geweld en de bedreigingen waren dagelijkse kost terwijl de politie en de autoriteiten de andere kant opkeken. Meestal werden "vreemdelingen" aangevallen, dat zijn ook nieuwkomers zoals Tomek die elke dag naar Radomsko reed. Iemand die ooit werd afgeslagen door zo'n bende nazis en naar de politie ging kreeg daar te horen: "Moest je geen ruzie hebben gezocht, zou je niet zijn afgeslagen – hou je kalm." Tomek was al verschillende keren slachtoffer geweest van aanvallen. Eens verloor hij daarbij bijna een oog. Wat daarna gebeurde is enkel het logische gevolg van de situatie: aangezien ze nergens anders hulp vonden, besloten de moegetergde jongeren zichzelf te verdedigen. De dood van een jonge man was niet meer dan een deel van deze tragedie (na één van de gevechten stierf een nazi-skinhead door bloedverlies wachtend op een ziekenwagen).
Ten tweede, Tomek werd beschuldigd van de moord. Aangezien hij verschillende keren werd aangevallen had hij een motief en, volgens enkele getuigen, had hij een mes. Dit zogenaamde wapen van de misdaad, dat als bewijs werd gebruikt door de aanklager, werd niet onderworpen aan een onderzoek dat ontegensprekelijk de beschuldiging zou kunnen bevestigen. Er waren nog een aantal onzekerheden tijdens het gerechterlijk onderzoek, maar daar werd geen rekening mee gehouden door het Gerecht dat op dat moment buigde voor de druk van de publieke opinie die om zeer strenge straffen vroeg.
Ten derde, de openbare aanklager en het Gerecht wilden een voorbeeld stellen. De veroordeling tot vijftien jaar en de mindere straffen voor de acht andere beklaagden waren uitzonderlijk zwaar. Getuigen van het proces waren verontwaardigd over de rechtvaardiging voor de uitspraak die "een educatieve functie zou moeten hebben zowel voor de veroordeelden als voor de hele onderwereld!" Verzachtende omstandigheden werden niet erkend en Tomek kreeg één van de zwaarste straffen in Polen. Aan de andere kant echter kwamen nazi-skinheads ervan af met een straf van acht jaar voor moord met voorbedachten rade en werden zij na vier jaar vrijgelaten. Dit is dus Rechtspraak: zware straffen voor de nonconformisten en de armen die zich geen goede advocaat kunnen permitteren, en milde straffen voor de Mafia en de geweldenaars.

Het Anarchists Black Cross en andere anti-fascistische groepen hebben zich het lot van Tomek aangetrokken. De Poolse TV zond een film uit met de titel "Rel", en het grootste Poolse dagblad publiceerde een lang artikel over de zaak. Tijdens interviews voor de krant of voor de camera's vertellen de nazis openlijk over hun acties om de stad te zuiveren van alle vreemdelingen. Deze twee documentaires kregen veel aandacht in heel Polen, maar werden genegeerd door het gerechtshof.
In de gevangenis slaagde Tomek erin zijn studies af te maken, hij heeft werk in de gevangenis en de gevangenisautoriteiten hebben een goede opinie over hem. Na vier jaren slaagden Tomek's verdedigers erin het proces in beroep te laten doorgaan. Dit gebeurde op 27 September 2000, maar het werd verworpen omwille van bureaucratische redenen. De enige kans voor Tomek is nu een beroep te doen op de President. Maar de kans is hier zeer klein gezien het Poolse strafrechterlijke beleid steeds strenger wordt. Om zijn kansen te vergroten, moeten we onze aanvraag ondersteunen met zoveel mogelijk steunverklaringen uit heel het land en uit het buitenland.

Tot nu toe werden alle aanvragen voor verlof geweigerd. In de huidige situatie is de enige kans voor Tomek om verlof, mogelijkheden om te studeren of een verandering van zijn gevangenen-statuut te verkrijgen, de hulp van een advocaat. De kosten hiervoor zijn echter te groot voor onze mogelijkheden.

* Je kan Tomek brieven, fanzines, tapes, CDs zenden. Schrijf hem (liefst in het Engels):

Tomasz Wilkoszewski
Zaklad Karny
Ul. Orzechowa 5
98-200 Sieradz
POLAND

* Op 25 Juni 2002 wordt een internationale actiedag voor Tomek georganiseerd, en er wordt gevraagd een protestbrief te ondertekenen en te sturen, te faxen, te emailen naar de lokale Poolse ambassades en consulaten. Hieronder vindt u de brief + adressen in België.
_________
Geachte Heer/Mevrouw,
Wij, de ondergetekenden, steunen de aanvraag voor de vrijlating van Tomasz Wilkoszewski, die zal ingediend worden op 26 Juni 2002 bij het Bureau van de Poolse President.
De uitzonderlijk zware veroordeling - 15 jaren gevangenis - die Tomasz opliep in 1996, is naar onze mening onrechtvaardig. Gedurende het gehele proces werd Tomasz gezien als een crimineel, maar in feite was hij een slachtoffer. De oorzaak van de tragedie was niet Tomasz' slechte karakter, maar het feit dat hij de voorgaande maanden verschillende keren werd aangevallen door bendes hooligans die zichzelf fascisten noemen. Na deze aanvallen bleef de politie telkens passief toekijken. Dat maakte dat Tomasz uiteindelijk besloot zichzelf te verdedigen.
Tomek had nog nooit enig probleem gehad met de wet tot op de dag van het incident. Hij was een goede student, een gewone burger, een zoon. Nu is hij een goed voorbeeld van resocialisering in een gevangenis in de stad Sieradz. In de gevangenis heeft hij verder gestudeerd en zijn diploma's behaald met zeer goede resultaten, daarna heeft hij gewerkt. Hij heeft meer dan zes jaar in de gevangenis doorgebracht, en binnenkort komt hij in aanmerking voor vervroegde vrijlating. Tomek is genoeg gestraft. Hem nog langer in de gevangenis houden kan hem alleen veranderen van een normale man in een uitgestotene en een crimineel.

Tomasz belandde in de gevangenis als gevolg van een ketting van tragische gebeurtenissen – het is tijd om die keten te breken.
Hoogachtend,
(Naam, Adres, Handtekening)
___________
Ambassade van de Republiek Polen
29, Galliërslaan, 1040 Brussel
Tel: 00 32 2- 735 72 12; 733 73 40
Fax: 00 32 2- 736 18 81
e-mail: polambbxl@ free-way.net
Algemeen Consulaat van de Poolse Republiek
Frankenstraat, 28, 1040 Brussel
Tel: 00 32 2 – 735 72 12, 736 04 64
Fax: 00 32 2 – 736 44 59

arch/ive/ief (2000 - 2005)