Fluxx - Asielzoekers

WANNEER ASIELZOEKERS IN BELGIË KOMEN BINNENWAAIEN, KUNNEN ZE TERECHT IN OPVANGCENTRA. HET OUDSTE EN GROOTSTE CENTRUM IS HET KLEIN KASTEELTJE IN SINT-JANS-MOLENBEEK. VLUCHTELINGEN KRIJGEN DAAR EEN BED, ETEN EN WORDEN ER BIJGESTAAN TIJDENS DE REGULARISATIEPROCEDURE. TIJDENS DIE PROCEDURE WORDEN ASIELZOEKERS AL DAN NIET ALS VLUCHTELING ERKEND OP BASIS VAN DE BERUCHTE CONVENTIE VAN GENÈVE. OVER DAT STUK PAPIER HADDEN WE EEN GESPREK MET BART MORHAYYE (44). MORHAYYE WERKT AL TWAALF JAAR IN HET KLEIN KASTEELTJE EN VERZORGT ER DE EXTERNE COMMUNICATIE. HIJ DEED ONS ENKELE MANKEMENTEN VAN DE CONVENTIE UIT DE DOEKEN, WAARUIT BLIJKT DAT ZE GERUST ‘ONVOLLEDIG' KAN GENOEMD WORDEN.

"Volgens de Conventie van Genève wordt iemand als vluchteling erkend op basis van vijf punten: zijn of haar ras, nationaliteit, religie, politieke overtuiging of sociale groep. Als een persoon kan bewijzen dat hij om één van die vijf redenen voor zijn leven vreesde en gevlucht is, wordt hij erkend. Zo komen er mensen uit Rwanda, waar de stammenoorlog nog altijd voortduurt: Hutu's tegen Tutsi's. Iemand kan naar België komen en zeggen dat hij vreesde voor zijn leven omdat hij Hutu of Tutsi is, omwille van zijn ras dus. Het beruchte onderscheid tussen economische en politieke vluchtelingen is dan ook niet echt correct om twee redenen. Ten eerste word je als economisch vluchteling niet erkend door de Conventie, die categorie bestaat helemaal niet. Ten tweede is vluchten omwille van je politieke overtuiging slechts één reden die in de Conventie wordt aangegeven.

Die Conventie laat dus heel veel mensen in de steek. In Sierra Leone woedt bijvoorbeeld al verschillende jaren een heel bloederige burgeroorlog omdat verschillende stammen tegen elkaar vechten. Iemand die uit Sierra Leone vlucht, ontvlucht duidelijk het geweld. Daar hebben die criteria van Genève niks mee te maken, hè. Die persoon heeft schrik van het geweld en gaat lopen. Jammer genoeg moet hij zich wel kunnen beroepen op de Conventie van Genève om te mogen blijven, hoewel burgeroorlog niet onder één van die vijf criteria valt. Die persoon wordt dus op een vliegtuig richting burgeroorlog gezet. Dat is natuurlijk een absurde situatie.

Heel veel vluchtelingenorganisaties vragen al jaren om een apart statuut voor die mensen, dat ze toch op de één of andere manier erkend kunnen worden. Maar de politiek is daar altijd een beetje bang van. Stel dat België zegt: "Ok, we geven een speciaal statuut aan de mensen uit Sierra Leone." Dan zit de kans er natuurlijk in dat al die mensen naar België komen en dat we overspoeld worden door vluchtelingen uit Soedan en Afghanistan. Zo een statuut wordt dan ook zelden uitgevaardigd, hoewel het wel gebeurd is voor de mensen uit Kosovo. Het kán dus blijkbaar wel.
Er is ook het probleem van jonge asielzoekers. Wij vangen hier veertig niet-begeleide minderjarige vluchtelingen op, waarvan er bitter weinig erkend worden. Het enige verschil met de volwassenen is dat ze het land niet uit moeten voordat ze achttien jaar zijn. Gevolg daarvan is natuurlijk dat een groot deel van die jongeren verdwijnen net voor ze achttien worden, niemand weet waarheen. Je moet begrijpen dat ze in een situatie zitten waar ze op niemand kunnen terugvallen. Vorig jaar is er een hervorming van de procedure beloofd. Maar al bij al is er niets veranderd, hoor. Er zijn extra mensen aangenomen om de lopende dossiers sneller te kunnen afwerken, dát wel. Daarna vonden ze het blijkbaar niet meer nodig om de procedure aan te passen, hoewel er nog een pak dossiers niet afgewerkt is.

De hervorming zou inhouden dat het eerste deel van de procedure binnen de twee maanden afgerond wordt. Ik denk dat iedereen daar ook mee akkoord gaat. Een procedure die vijf of zes jaar aansleept, is voor niemand goed. De resterende dossiers zullen dan zo snel mogelijk behandeld worden. Veel vluchtelingenorganisaties hebben kritiek op die nieuwe werkwijze. Het OCIV (…., red) onderzocht de manier waarop het commissariaatgeneraal interviews afneemt en welke antwoorden worden gegeven. Ze hadden wel degelijk de indruk dat tijdens die gesprekken snelheid voorrang krijgt, vaak ten koste van de kwaliteit.

Ik vind het een prima idee om het hele asielbeleid gewoon op te heffen. Ik heb het altijd absurd gevonden dat wij een onderscheid maken tussen de ‘echte vluchteling', die onder de Conventie valt, en de slechterik, de economische vluchteling. Want wat komt die hier doen? Hij komt hier geld verdienen en profiteren. Als je daar even bij stilstaat, is dat natuurlijk waanzin. Nu zeggen we: "Jij komt van een oorlog? Dan mag je blijven. Jij sterft met je hele familie van de honger? Sterf maar." Daarvoor trekken we onze schouders op, we laten die mensen gewoon creperen in hun ‘land van honger'. Ik vind dat een heel eigenaardige houding. Zeker als je het louter theoretisch bekijkt, houdt dat totaal geen steek.

Ik hoorde de laatste tien jaar vaak dat België overspoeld wordt door asielzoekers. Vorig jaar waren er bijvoorbeeld meer dan twintigduizend asielaanvragen. Voor mijn part kan je die allemaal erkennen en al die mensen hier laten blijven. Twintigduizend mensen per jaar? Geen enkel probleem. Integendeel. Mensen die hier aankomen bruisen van energie, klaar om vanalles te doen. Ze brengen nieuwe ideeën, nieuw eten, nieuwe cultuur, nieuwe films. Voor een maatschappij is er niks zo goed als vreemd bloed binnenhalen. Een samenleving die dat niet doet, is ten dode opgeschreven.

Elk jaar emigreren meer dan dertigduizend Belgen. Waarom vervangen we die niet door dertigduizend vreemdelingen? Omdat iedereen dan vreest voor een economische ramp, want ‘ze komen profiteren'. Terwijl net het omgekeerde waar is: die mensen wíllen niks liever dan werken. Onze maatschappij kan dat ook makkelijk aan, want twintigduizend mensen betekent niks voor een samenleving als de onze. Die mensen brengen dus meer goeds mee, dan ze nadeel berokkenen. Het probleem zit vooral in de hoofden van de mensen, want plots wonen er Afrikanen en Albanezen in de straat, hè. Dát is het probleem en dat kan je niet zomaar weglachen. Maar je moet dáár dan ook je energie in steken, niet in allerlei pogingen om die mensen buiten te houden. Dat haalt toch niks uit. De angst die leeft bij zovele mensen, blijft mij verwonderen.

Het is ook niet toevallig dat de Verenigde Staten de belangrijkste grootmacht is in de wereld: het is dé immigratiemaatschappij bij uitstek. Daar wonen helemaal geen originele inwoners meer. Misschien is dat wel hun sterkte. Mensen brengen voortdurend nieuwe ideeën aan. Voor een probleem heb je wel twintig verschillende oplossingen, omdat elke cultuur anders denkt en anders handelt. We blijven ook vreemdelingen en criminaliteit met elkaar verbinden. Als je de geschiedenis erop naleest, is dat ook altijd zo geweest. Je ziet gewoon de schrik in de ogen van mensen. Vlamingen zijn vroeger ook met honderdduizenden geëmigreerd. Lees maar een boek over de plaatsen waar zij terechtkwamen: in Wallonië of in Amerika. Daar spraken de mensen over Vlamingen zoals de meesten nu over asielzoekers spreken: "Oppassen in die wijk, want dat zijn vieze mannen, die Vlamingen." Dat is hetzelfde verhaal. Mensen leren blijkbaar niet uit hun geschiedenis. We beginnen altijd opnieuw van nul en nieuwkomers zijn altijd criminelen en slechteriken."

arch/ive/ief (2000 - 2005)