Criminialisering tegentop in Barcelona : "andersglobalisten zijn terroristen"

Volgens de Spaanse regering wordt er tijdens verschillende Europese topontmoetingen en andere gebeurtenissen steeds meer geweld gepleegd, dat volgens hen het werk is van "radicale, extremistische groepen die de samenleving duidelijk terroriseren". In de ogen van Spanje zijn de activiteiten van activisten tegen de globalisering zonder twijfel terroristische activiteiten. Verantwoordelijk voor het geweld is, aldus Spanje, een "los netwerk, dat zich verschuilt achter allerlei sociale bewegingen, waarmee we organisaties bedoelen die van hun wettige status gebruik maken om de doelstellingen van terroristische groepen te bevorderen en te ondersteunen". Volgens de Spaanse regering wordt het "gewelddadig stedelijk protest van radicale jeugdige groepen steeds meer gebruikt als een middel om criminele doeleinden te verwezenlijken". Madrid stelt daarom voor om op een gestandaardiseerde manier informatie uit te wisselen over deze "terroristische incidenten". Deze informatie zal worden uitgewisseld tussen de Europese lidstaten en Europol. Spanje wil hiervoor het BDL netwerk gebruiken, een netwerk dat behoort tot de ‘verbindingskantoren' van de Europese inlichtingendienst. Het doel van deze uitwisseling van informatie is "ervoor zorgen dat zulke situaties niet meer voorkomen bij volgende Europese topbijeenkomsten (of bij bijeenkomsten van andere internationale organisaties). Bovendien moet deze informatie "ervoor zorgen dat het gewelddadig stedelijk jeugdradicalisme strafrechtelijk kan worden vervolgd". De Europese werkgroep rond terrorisme bestudeert het Spaanse voorstel, samen met strafrechtelijke experts en de staatsveiligheidsdiensten van alle Europese lidstaten. Wat in deze terrorismewerkgroep wordt besproken, komt nooit naar buiten. De experts rapporteren alleen aan de geheime dienst die hen stuurde.

Na de aanslagen van 11 september in de VS ging de EU akkoord met een nieuwe wetgeving rond terrorisme. Er werd een nieuwe definitie van terrorisme ingevoerd, evenals een vernieuwd Europees aanhoudingsbevel. De burgerrechten beweging vreest dat deze voorstellen het politiek activisme zullen criminaliseren. Volgens Spanje zijn politieke activisten die terroristische doeleinden "helpen en steunen" immers politiek verantwoordelijk. Alhoewel de Europese ministers van Justitie steeds opnieuw hadden benadrukt dat de nieuwe maatregelen alleen gericht waren op terroristen, en politieke activisten niet onder deze wetgeving vielen (ookal liepen de demonstraties uit op geweld), lijkt het Spaanse voorstel het tegendeel te bewijzen. Het politiek activisme en de sociale bewegingen worden nu direct geassocieerd met terrorisme. De informatie die zal worden uitgewisseld door de veiligheidsdiensten van de lidstaten moet er nu ook toe bijdragen politieke activisten te vervolgen. Het is belangrijk om te vermelden dat Spanje stelt dat "de bewegingen van politieke activisten terroristische groeperingen ‘opstoken en bijstaan' in het bereiken van terroristische doeleinden." ‘Opstoken en bijstaan' is o.a. wat onder de nieuwe Europese terrorismewetgeving strafbaar is gemaakt.

Spanje heeft een heel specifieke visie en aanpak van terrorisme. Zo stelde de Spaanse Minister van Binnenlandse Zaken, Jaime Maria Oreja op het eerste Europese Terrorismecongres in januari 2001 in Madrid : "Het terrorisme kan niet enkel worden teruggebracht tot enkele actieve commando's. Het is een project dat zich in de samenleving probeert te wortelen en om dit te bestrijden is het ook nodig de sociale, economische, politieke en communicatiestructuren aan te pakken, die het terrorisme ondersteunen en het voeden."

De Spaanse staat handelt overeenkomstig deze visie. Heel wat organisaties, kranten en radiostations zijn gedurende de laatste 4 jaren bij decreet verboden, zonder dat hier een proces aan voorafging. Recent duiken er een aantal rapporten op die krakersbewegingen ervan beschuldigen banden te hebben met ETA. De sfeer wordt nog meer gespannen, nu de Spaanse media het gerucht hebben verspreid dat ETA de activiteiten rond de tegentop zullen gebruiken om aanslagen te plegen...

Gedurende de maand maart zal de sfeer in Barcelona extra gespannen zijn, aangezien er voor en na de top ook twee voetbalmatchen plaatsvinden (Barcelona-Liverpool op 13 maart en Barcelona-Madrid op 16 maart). Mena, de verantwoordelijke chef van het openbare ministerie, heeft het bevel uitgevaardigd "de radicale elementen die zich heimelijk onder de manifestanten mengen" onder bewaking te stellen. Deze verordening verschaft de politiediensten een wettelijke basis om verhoogde veiligheidsmaatregelen te nemen, bijvoorbeeld om tijdens de manifestatie (tot nu toe nooit geziene) identiteitscontroles door te voeren.

NUTTIGE INFO
Het openbare ministerie zal vooral proberen om de wetgeving op het snelrecht toe te passen (veroordeling binnen de 24h). Mena, de verantwoordelijke chef van het openbare ministerie heeft aangekondigd (en dit is eveneens nieuw) dat er een regeling op borgtocht zal worden voorzien. Als iemand bijvoorbeeld is aangehouden voor het breken van een ruit en die persoon de schadevergoeding niet kan betalen, dan zal hij de top in de cel moeten doorbrengen. Mena ziet de verstrengde veiligheidsmaatregelen van vóór en na de top ten zeerste gerechtvaardigd en vindt het feit dat de betoging langs de Passeig de Gràcia passeert een ‘ongelukkige beslissing'. Het is de bedoeling van de chef van het openbare ministerie om het snelrecht te gebruiken gedurende 10 à 15 dagen. De introductie van dit snelrecht doet denken aan de Olympische Spelen van 1992 toen deze procedure voor het eerst werd ingevoerd. Gedurende de Spelen zorgde de versnelde procedure ervoor dat een persoon binnen de 72 uren werd veroordeeld indien hij zich geen partij had gesteld tegen zijn veroordeling. In 38% van de gevallen werd het snelrecht toen toegepast. Mena wijst er echter op dat het gevaar voor de verstoring van de openbare orde tijdens de top zo groot is dat het nodig is om beroep te doen op een nieuw vorm van snelrecht. In theorie is het nu slechts mogelijk om de volgende dag reeds veroordeeld te worden, alhoewel de beschuldigde dan wel akkoord moet gaan met de straf die door het openbare ministerie wordt geëist.

Er zullen 8500 politieagenten aanwezig zijn in de stad, waarvan 2500 een speciale opleiding hebben gekregen van 6 maanden. Aangezien door de strenge maatregelen (sluiting van de Avenue Diagonal en van de metrostations rond de Diagonal) het verkeer ten zeerste zal worden gehinderd, verwacht men een verkeerschaos van ongeveer 40 km rond Barcelona. De universiteit, die zich in de veiligheidszone bevindt, zal worden gesloten. De akkoorden van Schengen zullen worden opgeheven. Maar toch : laat je niet intimideren ! En wees vooral discreet bij het oversteken van de grens...

arch/ive/ief (2000 - 2005)