arch/ive/ief (2000 - 2005)

V— Kunt u kort vertellen welke mechanismen zich de laatste jaren in Argentinië hebben ontwikkeld?

Roberto Mero— Tijdens de militaire dictatuur (1976-1983) heeft Argentinië een diepe schuldenlast opgebouwd. Daarna werd hetzelfde beleid doorgevoerd, maar dan met een democratisch sausje. In 1989 leidt hyperinflatie tot een economische impasse en moet de regering Alfonsín aftreden. De peronistische regering onder leiding van president Menem treedt aan en legt aan honderd per uur – en ik leg hier de nadruk op! – een neoliberaal beleid op. Dit werd o.a. vertaald als de privatisering van alle staatseigendommen. Alle staatseigendommen! Dit betekent dat er geen enkel overheidsbedrijf overbleef. Ook de sociale verworvenheden werden afgebroken. Alle economische onafhankelijkheidsmechanismen van Argentinië werden ontmanteld, terwijl het land niet enkel teert op haar landbouwproductie, maar ook op petroleumexport, enz. Dit beleid steunde op koppeling van de peso aan de dollar en werd gedurende 10 jaar doorgezet! Gedurende 10 jaar is Cavallo minister van Economische Zaken onder deze radicale regering. Hij stelde zich borg voor het systeem, ook al omdat hij beweerde dat hij de enige valabele woordvoerder was bij het IMF. En zo komen we op het einde van 2001 aan. Dankzij de afbraak van de Argentijnse productie, leeft 40% van de bevolking onder de armoedegrens, is 25% van de actieve bevolking werkloos, en zijn bovendien alle betalingen gestaakt en zijn alle particuliere spaarrekeningen in de banken geblokkeerd. Het is duidelijk: we maken nu in Argentinië de terminale fase mee van het IMF-systeem, die eerst de staat hebben leeggeplunderd en nu de kleine spaarders.
Dit alles heeft geleid tot een volksopstand. Eerst tussen 20 en 21 december, in de volksbuurten, waar honger de mensen had aangezet tot rellen. Als reactie hierop werd de staat van beleg uitgeroepen. Daarop deed ook de middenklasse mee – omdat ze niet willen dalen op de sociale ladder, maar die de situatie niet meer aankunnen, omdat hun levenslang gespaarde duurverdiende centjes bevroren zijn in de banken aan wie ze die hadden toevertrouwd.
Als gevolg vielen er 32 doden tijdens de 3 dagen durende strijd en werd de radicale regering vervangen door de peronisten, die in 1999 de verkiezingen verloren hadden. En die, in een attitude van volledige minachting van de democratie, hetzelfde beleid zijn blijven doorvoeren zonder rekening te houden met verkiezingen of andere volksraadplegingen. Het beleid werd nu wel gevoerd onder de mom van de substitutie van import, enz., maar veranderde niets aan de grond van de zaak: de grote afhankelijkheid van Argentinië t.o.v. de Wereldbank, met andere woorden, de afhankelijkheid t.o.v. de internationale financiële netwerken.
Argentinië zit momenteel in de terminale fase van het systeem, omdat de spaarders geen spaargeld meer hebben. Indien iemand 100 dollars op de bank had, zal hij daar maar 20 dollar van terugzien, en dit terwijl de levenskost op dezelfde wijze stijgt als in Parijs; alles is er even duur.
We maken dus de vernietiging door de burgerij van een burgerlijk systeem. Wat de opstand betreft: het systeem heeft getracht de grote linkse bewegingen te stoppen, die zich recent hebben kunnen profileren, maar die zich niet kunnen uiten, omdat er geen verkiezingen zijn. Deze opstand heeft dus nog geen politieke vertaling gekregen. Natuurlijk zijn de twee meerderheidspartijen, die samen 80% van de Argentijnse politiek beheersen, samen gevallen omdat ze medeplichtig waren aan de vernietiging van het land, aan de diefstal bij de spaarders, aan het uitverkoop van de nationale rijkdommen.

*************************************

V— Hier worden de peronisten voorgesteld als een volkspartij, en worden ze positief ontvangen. Maar wat betekenen ze eigenlijk?

RM— De peronisten verhouden zich tot het peronisme zoals Chirac zich tot geest van De Gaulle verhoudt: het is slechts een populistisch masker om een neoliberaal beleid te kunnen voeren. In de huidige opstand zijn de sociaal-democraten van de partij van De la Rua even schuldig als de peronisten (die zich in werkelijkheid ‘justitialisten' laten noemen). Het zijn bondgenoten omdat ze over de zaak vanuit het systeem hebben beslist. En de mensen hebben geen peronistische regering gevraagd, maar het einde van de corruptie, en het einde van het beleid dat het land met handen en voeten bindt aan het IMF. Deze nieuwe regering volgt uiteindelijk dezelfde weg als de vorige. Dit peronisme is mijlen verwijderd van het peronisme van Perón, die een burgerlijke nationalist was.

************************************

V— Heeft het huidige politiek bewustzijn in Argentinië geleid tot het feit dat de mensen nu beseffen dat het IMF de eigenlijke vijand is?

RM—Vandaag de dag, ja. Voorheen was dit slechts een discours van sommige linkse en centrum-linkse partijen. Net als de vraag of men de buitenlandse schuld moet terugbetalen, omdat het onaanvaardbaar is om die terug te betalen als men toch niet aan het geld kan. De middenklasse begint nu in te zien dat het IMF-beleid enkel naar het bankroet kan leiden! En dat is niet enkel het bankroet van het land als abstract politiek concept, het is vooral een bankroet van hun eigen bezittingen. Op die manier worden de ideeën die al 15 jaar worden gelanceerd door de linkse partijen – dat men de terugbetaling van deze ongewettigde leningen moet staken – het ordewoord die nu overal wordt gehoord. Zowel de volksklasses als de middenklasse en zelfs de kleine handelaren, iedereen staat erop. De linkse eenheidspartij heeft nu 15% van de stemmen op nationaal vlak, en 25% in Buenos Aires. Deze eenheid staat niet enkel voor meer sociale rechtvaardigheid, ze heeft ook voorstellen om de kleine producenten, de kleine industriëlen, de kleine en middelgrote ondernemingen te helpen, want net deze bedrijfjes werden door het neoliberaal beleid uitgemolken. Het huidige politieke bewustzijn is dus ontstaan vanuit het verzet.

*************************************

V—Beklaagt u het zich nooit dat u niet in Argentinië bent?

RM—Neen, want de huidige gebeurtenissen in Argentinië zijn een gevolg van internationale economische tendensen en de internationale economische conjunctuur. Het Argentijnse publiek moet daarover worden geïnformeerd. Tegenwoordig moet Argentinië de dictaten van het IMF volgen, hetgeen tot gevolg heeft dat haar economie systematisch wordt vernietigd door het neoliberalisme. Tegelijkertijd moet het duidelijk zijn dat deze plannen de vernietiging van de Derde Wereldeconomieën beoogt, en niet alleen deze economieën, maar alle economieën van de planeet. Globalisering wordt als een wondermiddel aangeprezen. Argentinië toont nu duidelijk aan dat het niet enkel om die staat zelf gaat: waar het om draait is dat het neoliberalisme daar aantoont wat het kan aanrichten. Het gebeurt vandaag in Argentinië, maar morgen zijn Portugal, Spanje, Griekenland, of om het even welk land dat één of andere economische zwakheid vertoont, aan de beurt.

V—Wat denkt u van de analyses en commentaren in Europa? Denk u niet dat ze de echte oorzaken verdoezelen?

RM—Ze hebben het enkel over de effecten, de volksopstand. Ze spreken over de aanvallen van de middenklasse tegen de regering. En dat is allemaal wel waar. Maar waar ze het niet over hebben, is de oorsprong van deze gebeurtenissen, met name de toepassing van een radicaal neoliberaal beleid. Er wordt geen woord gezegd over de rol van het IMF en de steun van de regering aan het IMF. De Wereldbank, het IMF, de Europese Centrale Bank worden niet in vraag gesteld. Terwijl ik geloof dat de huidige gebeurtenissen in Argentinië, net als wat er zich vroeger heeft afgespeeld in Mexico, in Rusland of in Maleisië, bijvoorbeeld, een directe impact hebben op het Europese publiek, op de Europese arbeiders en op de Europese investeerders. Het is klaar en duidelijk: de media in Europa verkondingen leugens over de verantwoordelijken van deze situatie. In werkelijkheid zijn ze er enkel op uit dat dit neoliberaal systeem zich verder kan ontwikkelen, en op zijn weg iedereen verplet: de middenklassen, de arbeiders, de intellectuelen, alle sociale actoren en procucenten.

(gemaakt te Brussel op 7 januari 2001)