arch/ive/ief (2000 - 2005)

Duizenden kwamen op straat, bestormden de supermarkten en winkels in een strijd om zichzelf te voeden na de massale armoede en uitzichtloosheid die Argentinië kent na het instorten van de economie. De president De La Rua heeft de staat van beleg afgekondigd en sindsdien zijn er militaire troepen aanwezig in de straten van Buenos Aires. Argentinië is in een crisis beland die gelijkenissen vertoont met die van Duitsland in het begin van de jaren '20, zoals de verarming van de middenklasse en het totaal verdwijnen van enig vertrouwen in de regering en de kapitalistische instellingen. Vanuit een marxistische analyse heeft het veel elementen van de klassieke objectieve voorwaarden van een revolutionaire situatie. Deze kunnen alsvolgt samengevat worden, een crisis in het vertrouwen in de heersende klasse en haar instellingen, een duidelijk wil tot strijd van de arbeidersklasse, een radicalisatie bij de middenklasse en open splitsingen bij de heersende klasse.

De belangrijkste elementen van deze voorwaarden zijn vandaag aanwezig in Argentinië. Afwezig zijn de cruciale subjectieve factoren, de massa van de arbeiders die de ideeën van een socialistisch alternatief bediskussieert en een revolutionaire socialistische partij met massale steun een een programma om het kapitalisme omver te werpen en een arbeidersregering aan de macht te brengen.

Het ontbreken van deze cruciale subjectieve factoren betekent een verdieping van de crisis en het aanwezig zijn van wat in realiteit een pre-pre-revolutionaire situatie is.

Deze werelschokkende gebeurtenissen zullen internationale gevolgen hebben. Ze zullen de heersende klasse doen beven. Ze zullen een inspiratie vormen voor arbeiders in Latijns-Amerika en internationaal. Deze sociale revolte is ook significant omdat het het meest ontwikkelde land van Latijns-Amerika en de negende grootste economie van de wereld doet wankelen. Een relatief rijke economie is in elkaar gestort en brengt economische miserie en armoede op een massale schaal. Deze gebeurtenissen lichten een tipje van de sluier van de gebeurtenissen en revoltes die in andere landen zullen plaatsvinden, ook in Europa, wanneer de wereldwijde economische crisis verscherpt.

De achtergrond voor deze uitbarsting van sociale revolte was een algemene staking die het land volledig lam legde op 13 december. Toen waren er reeds de eerste raids op de supermarkten in de armere disctricten. Deze was de 8e algemene staking in twee jaar tijd!

Voor deze staking werd opgeroepen als protest tegen de recente voorgestelde besparingsmaatregelen die de regering tracht door te voeren. Besparingen die noodzakelijk zijn om bij het IMF nieuwe fondsen te krijgen om de groeiende buitenlandse schuld in te dijken en om te vermijden dat de staatsschuld omhoogschiet, deze staat reeds op 132 miljard $ (6000 Miljard BF). Argentinië zit in z'n vierde jaar van economische recessie waarvan sommige commentatoren beweren dat het de langste is in de geschiedenis Argentinië, industriële activiteit daalde met 11% alleen al in de laatste maand.

De nieuwste ronde van voorgestelde besparingen zou de overheidsuitgaven doen dalen met 20%. 300.000 werknemers van de openbare diensten zouden ontslagen worden en de lonen van de anderen zouden dalen. Dit komt bovenop de reeds hopeloze situatie waarin veel Argentijnen zich vandaag bevinden. Met een officiële werkloosheid van 18% en 15 van de 36 miljoen inwoners die onder de armoedegrens leven, is het duidelijk dat veel Argentijnen extreme armoede en zelfs honger staat te wachten. Iedere dag nog zijn er 2.000 mensen extra die onder de armoedegrens terechtkomen! Eén van de demonstranten voor de Plaza de Mayo vatte het als volgt samen: "we hebben geen geld, we hebben honger en we willen eten."

In de jaren ‘20 en ‘30 werd Argentinië overspoeld door vluchtelingen uit Italië en Spanje die de gevolgen van de crisis in Europa probeerden te ontkomen. Vandaag zien we het omgekeerde plaatsvinden, duizenden Argentijnen schuiven aan de Italiaanse ambassade aan in een wanhopige poging om terug te vluchten naar het land dat hun voorouders ontvlucht hadden omwille van dezelfde problemen.

Alle belangrijke kapitalistische partijen, ook de populistische en nationalistische Peronistische beweging, gaven de schuld aan de arbeiders en middenklasse die het land tot een bankroet zouden gebracht hebben. Het gevolg van deze retoriek was duidelijk bij de verkiezingen in oktober waarbij in Buenos Aires de grootste winnaar de "blanco-kiezers" waren. Met 40% blanco of ongeldige stemmen vormden zij de grootste groep!

De rellen en de aanvallen op supermarkten, kruideniers en banken door duizenden wanhopige Argentijnen vormden een ongeorganiseerd protest van de hongerigen in de hoofdstad. Zoals de kranten vermelden was dit geen protest van agitatoren of geagiteerden, maar een erg spontaan protest.

De protesten begonnen in enkele van de armste districten op 13 december en zijn nu uitgebreid tot andere wijken en zelfs districten die vooral door middenklasse bewoond worden. Een van de betogers verklaarde: "Ik kan geen werk vinden en heb vier kinderen die ik geen eten kan geven. Ik spreek vlot Engels en toch vind ik nergens werk. Ik ben nu beschaamd om Argentijn te zijn."

De krant ‘Clarin' bracht verslag uit van honderden betogers die in alle belangrijke boulevards van het stadscentrum ronddwalen en samen een gemeenschappelijke actie vormden van mensen van alle leeftijden en diverse sociale achtergronden: "iedere minuut komen er meer en meer betogers in de stad die alles wat ze kunnen vastgrijpen en in de straten hun ongenoegen naar voor brengen. Om middernacht kwamen ze allemaal samen. Voor de Casa Rosada (het presidentieel paleis) riepen de betogers: "Que se vaya! Que se vaya! Go! Go!" (Clarin 20/12/01). Daarmee refereerden ze naar De La Rua. De slogans werden echter breder: "Que se vayan, que se vayan" waarbij het protest uitgebreid werd tot de kapitalistische politici.

De bevolking haat de corrupte "politieke klasse" van partij-bureaucraten en de administratie van alle grote partijen. Lokale gemeenteraadsleden betalen zichzelf 15.000 dollar terwijl hun kiezers honger lijden. Een groep van 4900 "adviseurs en werknemers" van de 72 senatoren hebben hun zakken gevuld terwijl de massa van de bevolking in diepe armoede terecht komt. Een betoger voor het presidentieel paleis, Elene Sicilia, stelde het als volgt: "Het is fantastisch dat Cavallo weg is, maar ze moeten allemaal weg... we willen een rechtvaardige regering van de bevolking."

De krant Clarin rapporteerde dat De La Rua "... angstig heen en weer liep voor z'n bureau toen hij op het punt stond om de noodtoestand af te kondigen. Terwijl de plunderingen van supermarkten en de afbrokkeling van de politieke controle over heel het land toenemen, keek Fernando de la Rua omhoog terwijl hij dacht: "Me quieren echar, me quieren echar…" ("Ze willen me buiten, ze willen me buiten").

Vierduizend betogers, waaronder moeders die hun baby's vasthielden, stapten op naar het huis van Cavallo, de minister van economie, terwijl ze riepen: "El pueblo unido jamas sera vencido" (De verenigde bevolking zal nooit verslaan worden)

Terecht vreesde Cavallo voor zijn veiligheid en bijgevolg eiste hij extra veiligheidsmaatreglen. Hij zou samen met zijn gezin plannen hebben om het land te ontvluchten.

Deze protesten hebben een enorme impact op arbeiders in heel het land. In Cordoba organiseerden ambtenaren massale protesten, waarbij ze hun bureau's in brand staken en probeerden het stadhuis in brand te steken toen hen verteld werd dat er nog maar eens een loonsvermindering kwam. Duizenden werden al maanden niet betaald! Een aantal arbeiders die aan de protesten deelnam werden opgemerkt met wapens.

In het presidentieel paleis weigerden de werknemers deel te nemen aan het traditionele eindejaarsfeest met de president. Ze bleven in hun bureau's nadat er een nieuwe aankondiging was van ontslagen waaronder 24.000 werknemers van de overheid. De krant Clarin stelde dat na de protesten de feestelijkheden verplaatst werden naar het presidentieel bureau waarbij er geen camera's of tape-recorders toegelaten werden: "De president kan niet gezien worden terwijl hij champagne drinkt op een ogenblik dat de bevolking supermarkten leeg plundert."

De heersende klasse in Argentinië wordt geconfronteerd met een enorme crisis en weet niet hoe het verder moet. De krant Clarin protesteerde in een editoriaal tegen "de armoede van ideeën en het gebrek aan energie van De La Rua" bij het bestrijden van de crisis. De La Rua mist de autoriteit om zelfs zijn eigen partij te leiden en zal wellicht hetzelfde lot ondergaan als Cavallo en weggeblazen worden door de stormachtige gebeurtenissen die plaatsvinden en nog zullen plaatsvinden.

Delen van de heersende klasse proberen een regering van nationale eenheid op te zetten waarin ook de Peronisten zouden vertegenwoordigd zijn. Alhoewel de Peronisten samen met de UCR (radicale centrum unie) hun steun verleenden in het parlement aan de beperking van de economische macht van de president, hebben ze ook direct verklaard dat ze geen oppositie zouden voeren tegen de introductie van de noodtoestand.

Hoewel het nog niet duidelijk is wat de exacte samenstelling van de volgende regering zal zijn, is het vrij waarschijnlijk dat er een vorm van "nationale eenheidsregering" zal komen met inbegrip van de intern verdeelde Peronisten die geen alternatief programma naar voor brengen tegenover de regering van De La Rua. Menem, de voormalige Peronistische president, was de drijvende kracht achter de privatiseringen en het neo-liberale beleid doorheen de jaren '90. Menem werd recent nog geconfronteerd met corruptieschandelen in verband met wapentransporten.

Tegenover een dergelijke regering van nationale eenheid zal de arbeidersbeweging haar eigen onafhankelijke positie en organisaties moeten organiseren.

De volgende regering zal ook falen in verband met de buitenlandse schuld, de devaluaties en de dollarisering van de economie. Zowel devaluaties als de dollarisering leiden tot een verder neerhalen van de levensstandaard van de bevolking. De diepte van de crisis maakt een falen virtueel zeker.

Als de Argentinijnse economie effectief volledige failliet zal blijken, kan dit leiden tot een reeks economische problemen in heel Latijns Amerika en zal het de wereldwijde economische crisis verdiepen.

De impact van de huidige crisis kan ook leiden tot een nieuwe splitsing in de Peronistische beweging, waarbij een deel mogelijks zal proberen om opnieuw radicale nationalistische en populistische ideeën naar voor te brengen.

De Argentijnse arbeidersklasse en andere uitgebuite klassen zijn een strijd begonnen tegen de brutale aanvallen van de regering en de heersende klasse. Om deze strijd vooruit te brengen moeten een aantal cruciale stappen ondernomen worden. Er is dringend nood aan het organiseren en opbouwen van een onafhankelijke arbeidersbeweging met een revolutionair socialistisch programma.

Strijdcomité's moeten opgezet worden in iedere werkplaats en op lokaal vlak in de wijken, gelinkt aan regionale en nationale vertegenwoordiging. Deze comité's moeten samengesteld worden door vertegenwoordigers verkozen door algemene vergaderingen van arbeiders en lokale gemeenschappen. Een nationaal actieplan moet georganiseerd worden om de beweging vooruit te brengen. Alle vertegenwoordigers moeten rekenschap verschuldigd zijn aan de algemene vergaderingen die hen verkozen hebben en ten alle tijde kunnen afzetten.

Strijdcomité's zouden onmiddellijk moeten overgaan tot het opeisen van voedsel van de verdelers en supermarkten om dit te verdelen onder de hongerige bevolking op een gecoördineerde en systematische wijze. Ze zouden een oproep moeten doen aan lokale winkeliers om deel uit te maken van de comité's en ze zouden moeten verhinderen dat kleine winkels worden aangevallen.

Er is reeds een nationale vergadering van activisten waaronder een aantal verkozen vertegenwoordigers van werklplaatsen en werklozen. Dit initiatief kan onmiddellijk dienen als de basis voor het opbouwen van een nationale organisatie die de strijd kan organiseren en waarrond strijdcomités kunnen gevormd worden.

Een algemene staking van onbepaalde duur zou onmiddellijk moeten voorbereid worden met het oog op het omverwerpen van de regering en de vorming van een nieuw regime van de bevolking dat het kapitalisme omverwerpt.

Vakbondsmilitanten moeten ook de nodige stappen ondernemen om een nieuwe massale arbeiderspartij te vormen met een revolutionair socialistisch programma. De CGT en andere vakbondsfederaties moeten breken met de Peronisten en een eigen politiek orgaan creëren dat opkomt voor de belangen van de arbeiders, de armen en de uitgebuite Argentijnen

De regering van De La Rua is bereid om de strijd die reeds plaats vindt hardhandig te onderdrukken. Strijdcomité's moeten de verantwoordelijkheid opnemen om het verdedigen van betogingen en protesten te organiseren. Een oproep naar de basis van het leger en de politie is nodig om hen op te roepen deel te nemen aan de strijd in plaats van zich te laten gebruiken om de beweging te onderdrukken.

Een nieuwe regering zou onmiddellijk noodmaatregelen moeten nemen met een actieplan om het hoofd te bieden aan de crisis. Daarbij moet overgegaan worden tot de nationalisering van alle banken, de grote supermarkten en de grote monopolies. De regering zou tevens moeten weigeren om de buitenlandse schuld verder af te betalen.

De arbeidersklasse moet een democratisch socialistische planning van de economie organiseren zodat een einde kan gemaakt worden aan de armoede en de wanhopige situatie waarin veel Argentijnen zich vandaag bevinden.

Tony Saunois 20/12/01.