arch/ive/ief (2000 - 2005)

NEW YORK, 21-11-'01 - Vandaag (donderdag) kunnen miljoenen Amerikaanse gezinnen zich weer te goed doen aan de zoete aardappelen en de kalkoen die bij Thanksgiving horen. Bij Plymouth Rock, de plaats waar het nationale feest ontstond, gaat het er een stuk minder feestelijk aan toe. Op een heuvel die uitkijkt op de plaats waar de eerste settlers voet aan wal zetten, slaat een indiaan morgen op een zware trom, ter nagedachtenis van de dood en het verderf dat de Europese kolonisten meebrachten.

Op Thanksgiving wordt de Pilgrim's Progress in de straten van Plymouth steevast opgevoerd in een historisch rollenspel. Acteurs in lange zwarte gewaden met witte linten lopen langs de route die de eerste settlers in 1620 zouden afgelegd hebben nadat ze van de Mayflower stapten. Grote afwezige in de feestelijke optocht zijn de indianen, die aan de oorsprong liggen van het feest.

De inheemse Amerikanen houden hun eigen Thanksgiving op een andere plek. Ze verzamelen op een heuvel die uitkijkt over de stad. Met honderden verzamelen ze bij een klein gedenkbord met daarop de tekst: "Vele Native Americans wensen de aankomst van de Pilgrims en andere Europese settlers niet te vieren. Voor hen is Thanksgiving Day een herinnering aan de genocide op miljoenen van hun mensen, de diefstal van hun land en de genadeloze aanslag op hun cultuur."

De stille protestwake wordt elk jaar gehouden, maar deze keer hoeven de organisatoren geen toelating te vragen aan de autoriteiten. Het gedenkbord is een kleine overwinning op zich. De belangengroep United American Indians of New England (UAINE) verkreeg via de rechtbank de toelating om het te plaatsen en het stadsbestuur maakte er 15.000 dollar voor vrij. Bij protesten in 1997 werden verschillende UAINE-leden nog opgepakt omdat ze de feestelijkheden verstoorden.

Er is geen andere plaats waar de dubbelzinnigheid van Thanksgiving duidelijker wordt dan in Plymouth. Op Thanksgiving wordt niet enkel de geboorte van een natie herdacht. Bij de naam van het feest hoort ook het verhaal van de Wampanoag, de indianenstam op wiens grond de kolonisten zich vestigden. Het was een vredelievend volk, dat de nieuwkomers niet veel in de weg legde en hen zelfs maïs en andere gewassen leerde planten. Toen de eerste oogst een succes werd, inviteerden de Pilgrims hun gastheren voor een feestdiner: zoete aardappels en kalkoen.

Toen er meer kolonisten uit Europa aankwamen en de oogst zwaar tegenviel, dwongen de settlers de Wampanoag tot verhuizen. Dat ging gepaard met wreedheden en bloederige botsingen.

"Het is niet enkel een dag van rouw voor ons," zegt Mahtowin Munro van UAINE. De organisatoren benadrukken dat het ook "een dag is om de geschiedenis en het leed te herdenken van andere inheemse groepen in andere landen. Dit jaar zijn daarom ook gastsprekers uit Guatemala en Mexico uitgenodigd.

De organisatoren willen dit jaar ook het lot van Leonard Peltier in de verf zetten. De inheemse Amerikaanse activist zit sinds 1976 een levenslange straf uit voor de moord op twee FBI-agenten. Amnesty International (AI) heeft de indiaan uitgeroepen tot politiek gevangene. Hij zou veroordeeld zijn op basis van tegenstrijdig bewijsmateriaal. AI hekelt ook het feit dat de politie zo'n 5.000 documenten achterhoudt die een nieuw licht kunnen werpen op de zaak. (IPS)