arch/ive/ief (2000 - 2005)

Op woensdag 13 juni vertrok er vanuit Brussel een groep werklozen en daklozen van het internationale netwerk van de Euromarsen met een bus naar Göteborg om er deel te nemen aan de tegenmanifestaties. Het werd een intense ervaring met als hoogtepunt de massale betoging van zaterdag 16 juni. Méér dan 25.000 mensen, een breed palet van sociale bewegingen, lieten er hun stem horen tegen de Europese Unie en eisten de uittreding van Zweden uit die Unie.

Toen de groep op 14 juni aankwam in de Zweedse stad, heerste er reeds totale chaos. De organisatoren hadden alles tot in de puntjes voorbereid en hadden van het stadsbestuur een aantal scholen ter beschikking gekregen om 12.000 manifestanten in op te vangen. Reeds voor de acties goed en wel begonnen waren omsingelde en ontruimde de politie zonder enige aanleiding drie van deze scholen. Het bleek om de scholen te gaan waarmee de Zweedse anarchistische vakbond SAC zich bezighield. Ook de groep van de Euromarsen zou in één van deze scholen opgevangen worden, SAC werkt immers actief mee met de Euromarsen. Prompt moest er dus voor honderden actievoerders een andere opvang gezocht worden, hetgeen de zaken danig in de war stuurde.

Provocatie

Het was toen reeds duidelijk dat de 'ordediensten' hiermee vooral veel wanorde en woede hadden geoogst. Tientallen mensen werden opgepakt en het liet zich raden dat op dit provocatieve optreden aan antwoord zou komen. De rellen die vrijdagochtend uitbraken, en die overmatig aan bod kwamen op tv en in de kranten, kunnen dus niet los gezien worden van deze politieprovocatie. Dit maakt het geweld van vrijdagochtend echter niet minder dwaas. Op de grote laan van het centrum smeten hoogstens 150 al dan niet gemaskerde jongeren quasi alle vitrines aan diggelen (zie kadertje).

Deze 'rellen' waren een geschenk uit de hemel voor iedereen die het massaprotest wil afdoen als het werk van 'enkele internationale criminele bendes' met onfrisse bedoelingen. Ze dreigden een wig te slaan tussen de lokale bevolking van Göteborg en de manifestanten. Met deze rellen wist een piepkleine minderheid echter de hele beeldvorming rond de tegenacties te beïnvloeden. Het is duidelijk dat je met dergelijke acties geen krachtsverhoudingen kan opbouwen. Onnodig dus te zeggen dat de groep van de Euromarsen, net als de overgrote meerderheid van de aanwezige manifestanten, niet deelnamen aan dit zinloos gestook. De enige uitweg voor de antikapitalistische beweging tegen het Europa van het kapitaal, ligt in een volgehouden mobilisatie van onderuit, top na top én in de opbouw van een sterke beweging aan de basis van de werkende bevolking, werklozen, uitgeslotenen, vluchtelingen... via allerhande sociale bewegingen, vakbonden, comités, wijkwerkingen en politieke organisaties.

Massamanifestaties

Vrijdagavond en zaterdagochtend volgden dan 'the real stuff'. Vrijdagavond trok er een vreedzame maar zelfverzekerde betoging van 20.000 manifestanten door de straten van Göteborg. De betoging, die een volks karakter had en waarin heel wat families met kinderen meeliepen, mondde uit in een massameeting met vlijmscherpe toespraken tegen de Europese Unie. Ook Alain Krivine, europarlementslid van de Vierde Internationale, was inmiddels aangekomen in Zweden en sprak de mensenmassa reeds voor de start van de betoging toe namens de 'zeer kleine revolutionaire fractie van het Europees Parlement'.

Na die betoging trad de politie, inmiddels de pedalen volledig verloren, onvertoond repressief op. Reeds de hele dag hadden de ordediensten getracht groepen jongeren te omsingelen en op te pakken. Dit maal werd het vuur geopend op jongeren die de acties wilden voorzetten. Drie jonge gasten werden geraakt, één jongen van 19 uit Göteborg zelf was er erg aan toe. Op de beelden was duidelijk te zien hoe de agenten hun wapen trokken en zonder aarzelen schoten op de betogers. Beelden die doen denken aan Latijns-Amerikaanse dictaturen. Beelden van een Europese Unie die schrik heeft van de eigen bevolking, van haar eigen jongeren...

De betogers maakten nochtans slechts gebruik van hun democratische rechten om hun onvrede te uiten. De kogels betekenen een ernstige en dramatische inbreuk op deze rechten en kunnen in feite niet zonder gevolg blijven. De betrokken agenten en de politionele en politieke verantwoordelijken moeten aftreden.

Het hoogtepunt van de acties moest de betoging van zaterdag worden. Ondanks de regen daagden er inderdaad 25.000 mensen op. De betoging omvatte opvallend grote groepen van Attac, de anarchistische vakbond SAC en de Vänster Partiet (ex-communistische partij die nu hoge verkiezingsuitslagen haalt in Zweden). De betoging verliep rustig en werd gevolgd door opnieuw een grote meeting in het park van Göteborg. Daar nam ondermeer Mette Bloch het woord namens de Deense Rood-Groene Alliantie. Later die dag vond er nog een meeting in het centrum van de stad plaats met Alain Krivine (zie kadertje over de Vierde Internationale).

En nu, Brussel

Na Göteborg is het duidelijk dat de Europese staats- en regeringsleiders werkelijk geen top meer kunnen organiseren zonder massale en veelvormige reactie vanuit de basis. Belangrijk was dat in Zweden, méér nog dan in Nice, de linkse beweging tegen de Europese Unie, die reeds sinds de top van Amsterdam in 96 mobiliseerde en een nieuwe generatie van jongeren tegen de kapitalistische globalisering elkaar ontmoetten. De Europese Unie wordt terecht steeds meer gezien als een grote gangmaker en actieve motor van de kapitalistische mondialisering. Immers, heel het Europees project is erop gericht om van Europa een economische grootmacht te maken die de internationale concurrentiestrijd kan aangaan met andere belangrijke regio's van het mondiale kapitalisme. Daarom wil Europa vrij spel geven aan de grote bedrijven en alle hinderlijke 'sociale ballast' tot een minimum beperken. Bovendien zet Europa nu ook nog een interventiemacht op poten, die haar moet toestaan om haar imperialistische belangen indien nodig militair te verdedigen. Tegenover de despotische macht van deze 'Verenigde Staten van Europa', tegenover een Europees parlement dat gedomineerd wordt door conservatieve, neoliberale krachten, kunnen de sociale bewegingen slechts vertrouwen op zichzelf en voluit gaan voor de eigen eisen, al botsen die dan met de aard en de normale functionering zelf van de Europese constructie. Crisissen zijn uitdagingen...

De Vierde Internationale in Göteborg

Onze kameraden van de Socialistische Partij (Zweedse afdeling van de Vierde Internationale) werkten loyaal mee aan de organisatie van de tegentop in Zweden. Maar ook hun eigen interventies mochten gezien worden. Tijdens de betoging van vrijdag 15 juli liepen er méér dan 300 mensen mee in de groep van de SP. De groep werd afgezonderd gevormd, het ging dus enkel om militanten en sympathisanten van onze stroming. Vooral de grote hoeveelheid jongeren viel op. Ook zaterdag liep er opnieuw een brede groep van de SP in betoging, dit keer een tweehondertal mensen. Namiddag vonden zon 250 mensen de weg naar een meeting met Alain Krivine in het stadscentrum. Eerst namen kameraden van Göteborg het woord. Zij hebben een lange ervaring van werk binnen de syndicale delegatie van de Volvo-fabriek. Vandaar dat ook tijdens deze meeting heel wat Volvo-arbeiders aanwezig waren. Krivine sprak -in het Engels!- over de nieuwe kansen voor antikapitalistisch links in Europa. "De reële daling van de werkloosheid in heel wat landen gaat gepaard met een enorm patronaal offensief, waardoor de levensomstandigheden van de arbeidersklasse achteruitgaan. Vandaag kunnen de mebnsen vaststellen dat ook bedrijven die superwinsten maken, arbeiders op straat zetten en de aanval inzetten tegen hun personeel. Dat biedt kansen. Daartegenover staat echter een enorme verrechtsing van de traditionele arbeiderspartijen, van de sociaal-democratie. In een aantal gevallen verandert zelfs de natuur van deze partijen fundamenteel. Vandaar dat we nu aan het begin staan van een nieuwe sociale maar ook politieke radicalisering binnen de arbeidersklasse". Tot slot deelden alle aanwezige militanten van de Vierde een mooi en gestoffeerd pamflet uit over onze Internationale vandaag.

De veel besproken rellen

De rellen van vrijdagavond kunnen dus niet los gezien worden van het provocatieve politie-optreden van de dag voordien. Die politie-repressie veroordelen we volledig. Op die vrijdagochtend 15 juli waren we er getuige van hoe een groep van hoogstens 150 jongeren, al dan niet gemaskerd, de vitrines op de grote laan aan diggelen smeten. Het was een actie die erop gericht was om op zo kort mogelijke tijd zoveel mogelijk te vernietigen. Terrasstoelen en sanitaire voorzieningen werden in de fik gestoken (wat natuurlijke leuke plaatjes opleverde voor de media). Op de muren werden slogans gespoten: "Marx", "Classwar", "Anarchy", hamers en sikkels. De groep droeg anarcho-vlaggen maar evenzeer Mao-vlaggen. We ontdekten er zelfs één met Abimael Guzman van het Lichtend Pad erop. Het ging kortom om een bont allegaartje die je moeilijk politiek kan labelen. We zagen hoe inwoners van Göteborg zich verwondden toen ze onder omgeduwde hekkens terechtkwamen. De driestheid en de willekeur enerzijds en de opvallende afwezigheid van de politie anderzijds werpen de vraag op of deze rellen geen 'opgezet spel' waren om de anti-globaliseringsbeweging in het diskrediet te brengen. In Praag werd het bewijs geleverd dat dergelijke rellen mee werden uitgelokt door geïnfiltreerde politieprovocateurs. Wat er ook van zij, deze rellen waren een grote cadeau voor de autoriteiten; de hele beweging kon immers voorgesteld worden als een bende gevaarlijke criminelen, waartegen je dus maar beter het zwaar geschut kan inzetten en de rellen schrokken de lokale bevolking af .

Wie was er in Göteborg?

Tijdens de gehele duur van de Europese top stond er aan de rand van de stad een uitgebreid tentendorp recht, met enkele grote forumtenten waarin er zowel inhoudelijke activiteiten als concerten plaatsvonden. Dit tentendorp was bedoeld voor ngo's. Ook de Euromarsen namen deel aan een forum over de achteruitgang van de arbeidsomstandigheden in Europa. Frank Slegers voerde het woord. Voorts speelde de anarischistische vakbond SAC een belangrijke rol in de organisatie van de tegentop. De SAC is gegroeid uit het hart van de Zweedse arbeiderbeweging (ze splitste af van de grote vakbond LO op basis van het bilan van de enige algemene staking die Zweden ooit kende in de jaren 30). De SAC telt vandaag 9.000 leden en staat vooral sterk onder de houtzagers en de taxichauffeurs. Voorts liep er in de betoging van zaterdag 16 juni een indrukwekkende groep van Attac mee. Attac-Zweden telt naar eigen zeggen 4 à 5.000 leden. Kan dus best, afgaande op de aanwezigheid in Göteborg. Qua internationale groepen was ook het Committee for a Workers International (CWI) van de partij. De groep organiseerde een meeting met Iers Parlementslid Joe Higgens. Daarnaast waren er tientallen Zweedse sociale bewegingen en organisaties aanwezig. In de betoging van zaterdag liepen er indrukwekkende feministische groepen mee, waaronder een grote groep jonge vrouwen die achter een spandoek 'Feministische revolutie' liepen. Opvallend was dat we eigenlijk op geen enkel moment grote delegaties van de Zweedse vakbond LO hebben gezien. Duidelijk is dat in Zweden de anti-EU gevoelens zeer breed aanwezig zijn bij de bevolking. Vandaar dat er ook zovele ongeorganiseerde Zweden mee inhaakten bij betogingen.