arch/ive/ief (2000 - 2005)

'Verarmd uranium verantwoordelijk voor hoog kankerpercentage rond Amerikaanse militaire basis op Puertoricaanse eiland Vieques'
Door Carmelo Ruiz-Marrero
SAN JUAN, 1 februari 2001 - De inwoners van het Puertoricaanse eiland Vieques zijn gealarmeerd en woedend over het gebruik van verarmd uranium door het Amerikaanse leger in een militair testgebied op het eiland. Sinds 1941 gebruikt de Amerikaanse marine Vieques als testterrein. Op het kleine eiland ten zuidoosten van Puerto Rico komen abnormaal veel kankergevallen voor.
Met groeiende ongerustheid hebben de inwoners van Vieques (onder de Maagdeneilanden) de Europese controverse gevolgd rond het gebruik van verarmd uranium door de NAVO. Het was een schok toen ze de Amerikaanse marine hoorden verklaren dat de meeste schepen en vliegtuigen die in 1999 in Joegoslavië waren ingezet, uitgetest waren op Vieques.
Volgens een studie die werd uitgevoerd door het ministerie van Volksgezondheid van Puerto Rico ligt het kankerpercentage op Vieques 26,9 procent boven het nationale gemiddelde. De studie, die de periode 1990-94 beslaat, spreekt zich niet uit over de oorzaak daarvan. Maar voor de vredesactivisten die al twee jaar een hevige campagne voeren voor de sluiting van het Amerikaanse testterrein, is er geen twijfel mogelijk.
Dokter Rafael Rivera-Castaño woont in Vieques. Volgens hem zijn de cijfers van het ministerie gedateerd en ligt het aantal kankergevallen veel hoger. „Ik schat dat het kankerpercentage 52 procent hoger ligt dan het gemiddelde in Puerto Rico”. Leden van het Comité voor de Redding en de Ontwikkeling van Vieques (CRDV) belegden onlangs een vergadering met Amerikaanse milieuactivisten over het verarmd uranium. „We luisterden met groeiend afgrijzen naar hun uitleg over dit nieuwe type wapen,” herinnert Ismael Guadalupe, de woordvoerder van CRDV zich. „Admiraal Diego Hernández had net op TV verteld dat het ‚succes’ van de Amerikaanse troepen in Irak in grote mate te danken was aan hun oefeningen op Vieques.”
„We roepen al jaren dat het hoge kankercijfer op het eiland verband houdt met de militaire vervuiling. De zware metalen en de chemische bestanddelen van de explosieven en de radioactieve uranium van de projectielen vormen een gevaar voor de huidige en de toekomstige generaties in Vieques,” zegt Nilda Medina van het CRDV.
De Amerikaanse marine heeft, in antwoord op een vraag van het Military Toxics Project (een Amerikaanse ngo), ondertussen toegegeven dat ze in 1999 verarmd uranium heeft gebruikt in Vieques. In het communiqué, ondertekend door B.L. Thompson, zegt het leger dat het één keer met verarmd uranium geschoten heeft in februari 1999. Het zou echter enkel gaan om 263 schoten van een laag kaliber die per ongeluk vanuit een vliegtuig zouden zijn afgevuurd.
Militaire wetenschapper Doug Rokke, een autoriteit op het gebied van verarmd uranium, lacht dat communiqué weg. „263 schoten afgevuurd in Vieques? Als dat waar is, sneeuwt het morgen in San Juan,” zegt hij. „Zoveel schoten los je met één salvo uit een automatisch geweer. Het A-10 Warthog aanvalsvliegtuig (die de munitie met verarmd uranium afgevuurd zou hebben, ips) kan drie tot vierduizend schoten per minuut aan.” Hij voegt eraan toe dat het niet om een vergissing kan gaan, mits het Pentagon een erg strikte inventaris bijhoudt van munitie.
Verarmd uranium bestaat voor het grootste deel uit uranium 238 (U238), wat een bijproduct is van het proces waardoor uranium 235 (U235) gescheiden wordt van het uraniumerts. Beide uraniumsoorten zijn radioactief, maar in tegenstelling tot U235 is U238 nutteloos als nucleair wapen of opwekker van energie. U 238 is gewoon afval dat 4,5 miljard jaar radioactief blijft. Volgens schattingen van 1991 moet er een miljoen pond van het goedje in de Verenigde Staten zijn. Om het kwijt te raken, heeft de Amerikaanse regering beslist het te verkopen als munitie. Verarmd uranium is immers een ideaal materiaal voor kogels omdat het 70 procent meer densiteit heeft dan lood en erg gevoelig is voor wrijving. Op een fractie van een seconde kan een kogel uit verarmd uranium duizenden graden warm worden, waardoor hij als boter door een pantser gaat en de bemanning van een tank meteen verschroeit.
„Het gaat niet om kogels die bedekt zijn met verarmd uranium, ze zijn gemaakt uit massief verarmd uranium,” zegt Rokke. Als een kogel wordt afgevuurd, verdwijnt 60 procent van de totale massa volgens Military Toxics Project als stofdeeltjes in de lucht. Volgens de ngo zorgt één deeltje (ter grootte van een duizendste van een millimeter) van die stofwolk in een menselijke long voor een straling die 800 keer groter is dan de veiligheidsnorm.
Rokke had de leiding over het Verarmd Uranium Project van het Pentagon en schreef een protocol voor de verwijdering en de behandeling ervan. Hij verklaart nu dat het gebruik van dergelijke munitie „een misdaad is tegen God en de mensheid.” Op basis van zijn studies concludeerde hij dat iedereen die ermee in contact komt medische bijstand nodig heeft. Rokke spreekt uit ervaring, want hij beweert stralingsvergiftiging te hebben opgelopen tijdens een onderzoek dat hij in 1991 in de Perzische Golf uitvoerde naar het effect van verarmd uranium. Zijn urine bevat 2000 keer meer straling dan normaal. Wat het leger ook mag beweren, hij gelooft vast in het Golfoorlogsyndroom.
„Vieques moet de plaats zijn waar de misdadige activiteiten van het Amerikaanse leger tot een halt worden gebracht,” zegt Rokke. Volgens Rokke kan het geen toeval zijn dat het Pentagon besliste om het verarmd uranium uit te testen in Puerto Rico en op het Japanse eiland Okinawa. „Vieques en Okinawa zijn geen geïsoleerde fouten. Het gaat om geplande acties om verarmd uranium uit te testen en te gebruiken in Kosovo en in de Perzische Golf.”
Volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie vormt verarmd uranium geen groot risico voor de volksgezondheid. Het Pentagon verwijst daarvoor naar een studie die in 1999 werd uitgevoerd door het bedrijf RAND Corporation.
Tijdens de Golfoorlog van 1991 vuurde het Amerikaanse leger 300 ton verarmd uranium af op militaire en burgerlijke doelwitten in Irak. In 1999 vuurde de NAVO duizenden salvo's af van een hoog kaliber. Verarmd uranium wordt door reguliere wapenhandelaars verkocht aan 16 landen, waaronder Israël, Saoedi-Arabië, Turkije en Taiwan. (IPS)