arch/ive/ief (2000 - 2005)

IMF-directeur-generaal Horst Köhler liet weten dat hij zijn Raad van Bestuur zou adviseren om Turkije een krediet te verstrekken van 10 miljard dollar. Een deel van het geld moet dienen om een zware financiële crisis ter vermijden als gevolg van een plotse vertrouwenscrisis op de financiële markt, waardoor Turkse Lire massaal werden geruild voor dollars. De vertrouwenscrisis is een gevolg van een corruptie-affaire bij een twaalftal banken. Die hadden voor 7,3 miljard dollar oninbare kredieten op hun balans staan, waardoor investeerders op enkele weken tijd verschillende miljard dollars het land lieten uitvloeien. De aandelen op de Beurs van Istanbul kregen forse klappen te verwerken. De kortetermijnrente steeg op een gegeven ogenblik tot 1.700 % op het hoogtepunt van de crisis!

Het IMF-pakket bevat 7,5 miljard dollar aan SRF-kredieten (Supplemental Reserve Facility). SRF werd in 1997 in het leven geroepen om landen te helpen die geconfronteerd worden met financiële problemen op korte termijn.

Het IMF en de Wereldbank, die eerder al een krediet van 1 miljard dollar had toegezegd, toonden zich tevreden over de bankhervormingen die de Turkse premier Bülent Ecevit in het vooruitzicht heeft gesteld en het lijstje voor een nieuwe privatiseringsronde. Zo heeft hij 33,5 % van Turk Telekom te koop aangeboden en 51 procent van Turkish Airlines. In de komende weken dient ook de wetgeving die de privatisering van de electriciteitssector moet regelen aangenomen te worden. Het gaat telkens om zeer interessante bedrijven die grote interesse wegdragen van buitenlandse investeerders. De IMF-maatregelen zijn dan ook op het lijf geschreven van grote westerse multinationals.

Premier Ecevit hoopt de nog steeds hoge inflatie in Turkije, die eind vorig jaar 44 % bedroeg in 2001 kan worden terugedrongen tot 12 %.

Maar beide instellingen zwijgen als vermoord over de grootste een van de meest kwistige posten in de Turkse begroting die mee aan de basis ligt van de torenhoge inflatie en de schuldenlast die van 61 % van het BNP.

Na drie staatsgrepen heeft het Turkse leger ontzettend veel politieke macht naar zich toegetrokken. De verlanglijstjes de generaals krijgen daarom ook zonder problemen een politiek fiat. In 1997 maakten zij hun budgettaire noden bekend voor de modernisering van het leger. Volgens de generale staf was er de komende 25 jaar voor 150 miljard dollar aan wapens en militaire uitrusting nodig. Een eerste schijf van 31 miljard voor de periode tot 2007 werd onmiddellijk goedgekeurd. Het aankoopprogramma is volop aan de gang. Onlangs bestelde het leger 7 AWACS (radarvliegtuigen) bij Boeing. Ondanks het conflict met de Koerden in het Zuid-Oosten van het land en de mensenrechtenschendingen op grote schaal staan alle westerse landen te dringen om de contracten binnen te rijven. Het gaat om immense aankoopprogramma’s zoals het contract voor aanvalshelicopters (4,5 miljard dollar) en voor meer dan duizend pantservoertuigen (5 miljard dollar). Defensie is dan ook veruit de grootste post op de Turkse begroting. In 1999 ging maar liefst 10,6 procent van de begrotingsmiddelen naar defensie. In 2000 ging 6 procent van het BNP naar defensie, dat is het hoogste percentage van alle NAVO-landen en 1 procent meer dan het jaar ervoor. Ten opzichte van 1999 is defensie in reële prijzen (dus na het uitschakelen van het inflatiecijfer) met meer dan 10 procent gestegen.

Dat het IMF en Wereldbank daarover zwijgen heeft te maken met het feit dat zij de belangen van de westerse wapenindustrie niet in het gedrang willen brengen. Hetzelfde stilzwijgen zagen we al in 1995 toen het IMF Saudi-Arabië vroeg om de "niet-productieve uitgaven" drastisch in te perken de "publieke uitgaven te reorganiseren", zonder ook maar een woord te reppen over de miljarden-bestellingen bij wapenfabrikanten uit Groot-Brittannië, VS, Frankrijk en ook België.

(Uitpers, januari 2001)